Jest takie trafne powiedzenie, że o gustach się nie dyskutuje. Każdemu bowiem może podobać się co innego. Nie znaczy to bynajmniej, że rację mają tylko jedni lub drudzy. Po prostu każdy człowiek obdarzony jest inną wrażliwością i do każdego przemawia coś innego. Dlaczego o tym wspominam na początku tej recenzji? Otóż wydaje mi się, że może tak być w przypadku najnowszej powieści Grażyny Jeromin-Gałuszki pod tytułem „Gdybyś wiedziała”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka, jako poszerzona wersja powieści „Oczy Marzanny M”. Szczerze mówiąc, do tej pory nie słyszałem o tej autorce. Dopiero z krótkiego biogramu umieszczonego przez wydawcę dowiedziałem się, że jest „uwielbianą przez czytelniczki autorką powieści obyczajowych”. Ja tymczasem, jako żywo nie jestem czytelniczką, lecz czytelnikiem. Czy zatem najnowsza powieść autorki przypadła mi do gustu? Bez wahania odpowiem, że tak. Więcej, uważam ją za bardzo dobrą, chociaż nieoczywistą. Podejrzewam jednocześnie, że powieść ta nie wszystkim się spodoba.

Dlaczego w ogóle sięgnąłem po ten tytuł, nic nie wiedząc o autorce? Odpowiedź jest banalna: przemówił do mnie tytuł. Nieco tajemniczy, intrygujący, a jednocześnie niepokojący. Gdybyś wiedziała... to, co by się stało? Czy życie potoczyłoby się inaczej? Czy podjęłabyś inne decyzje i wybory? Czy dziś bylibyśmy w innym miejscu? Takie pytania cisną się nam na usta.

Powieść już od początku wzbudza zainteresowanie czytelnika. Otóż podczas spotkania czterech przyjaciółek ktoś strzela do jednej z nich. Wydarzenie to wywołuje wstrząs w całym miasteczku. Nie było to bowiem zwykłe, przypadkowe spotkanie. Kamila, Magda, Ramona i Julia po ukończeniu szkoły spotykają się regularnie co pięć lat. Przyjeżdżają wtedy do domu Julii, gdzie przy winie i przekąskach wspominają dawne czasy i relacjonują to, co się u nich zmieniło. Tak było zawsze. Utarty schemat, który wszyscy dobrze znali. Dopiero ostatnie spotkanie wszystko zmieniło. Spotkanie, po którym Julia z raną postrzałową walczy o życie w szpitalu.

Dochodzenie prowadzi komisarz Andrzej Leski. Niestety, policjant zmaga się z własnymi problemami. Jakiś czas temu zaginęła jego żona Alicja. Nikt nie wie, co się z nią stało. Po prostu wyszła z domu i już nie wróciła. Leski pocieszenia szuka w alkoholu. Jest jednak dobrym policjantem, toteż energicznie przystępuje do dochodzenia. Zastanawia się, kto i dlaczego strzelał do Julii? Czy była to któraś z jej koleżanek? Czy może Borys, nieco tajemniczy mężczyzna pomagający jej w gospodarstwie? Szybko okazuje się, że sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana, niż z początku się wydawało.

Jednak „Gdybyś wiedziała” to z całą pewnością nie jest kryminał. To zdecydowanie powieść obyczajowa. Kiedy bowiem Julia leży w szpitalu, jej przyjaciółki same szukają odpowiedzi, dlaczego wydarzyło się to, co się wydarzyło. Czy musiało do tego dojść? Czy to możliwe, że klucz do rozwikłania zagadki tkwi w przeszłości?

Kamila, Magda i Ramona dzielą się po kolei historią swojego życia. Kiedy zdobywają się na szczerość, na jaw wychodzą skrywane dotąd problemy, rodzinne niepowodzenia, kolejne ponoszone porażki. Kobiety ze zdumieniem odkrywają, że do tej pory udawały przed sobą nawzajem. Udawały silne i pewne siebie, podczas gdy... Podczas gdy każda borykała się po prostu ze swoim życiem, a życie jak powszechnie wiadomo jest cierpieniem. Dlaczego ktoś chciał zabić Julię? Jaką prawdę odkryje komisarz Andrzej Leski? Kim jest Marzanna M. i jaka jest jej rola w całej tej historii?

„Gdybyś wiedziała” to według mnie bardzo dobra powieść, przeznaczona nie tylko dla kobiet. Powieść o młodzieńczych marzeniach, które często przegrywają walkę z realnym życiem. Powieść o miłości, którą od nienawiści dzieli jedynie mały krok. Powieść o kompromisach, których nikt nie chce, ale na które ostatecznie każdy się godzi.

Osobiście przypadł mi także do gustu język i styl autorki. Po prostu jest w tej książce coś takiego, co sprawiło, iż dobrze mi się ją czytało. Lektura tego tytułu była dla mnie przyjemnością, mimo nieoczywistego zakończenia. Nie pozostaje mi zatem nic innego, jak polecić tę książkę. Idealna na jesienne wieczory.

Wojciech Sobański