Mołdawianie mają bowiem problem z własną tożsamością. Są rozdarci. Niepewni. Brak im wspólnej, powszechnie akceptowalnej wizji historii. Podziały dotyczą stosunku do symboli narodowych, systemu wartości, czy nawet nazwy oficjalnego języka, którym na co dzień posługuje się większość mieszkańców republiki.

Mołdawia. Wszyscy słyszeliśmy tę nazwę, wiemy, że istnieje taki kraj. Być może potrafimy wskazać jego stolicę. Jednak – oczywiście poza winami – z czym kojarzy nam się Mołdawia? Czy wiemy coś więcej o tym kraju, jego problemach i jego mieszkańcach? Myślę, że z taką wiedzą może już być dużo gorzej.

W tym miejscu z pomocą przychodzi nam książka Kamila Całusa pod tytułem „Mołdawia. Państwo niekonieczne”. Ukazała się ona nakładem Wydawnictwa Czarne, w znanej serii Sulina. Autor jest dziennikarzem i wschodoznawcą.

W swoim bardzo ciekawym reportażu szeroko pisze o Mołdawii. Przede wszystkim o ludziach, którzy w niej mieszkają. O tych, którzy Mołdawię kochają i którzy z niej uciekają. O tych, dla których jest to prawdziwa ojczyzna, jak i o tych, którzy najchętniej przyłączyliby się do Rumunii.

Obraz Mołdawii wyłaniający się z książki nie jest zbyt optymistyczny. Młode państwo zmaga się z wieloma problemami. Wszechobecna korupcja, słabość instytucji państwowych, zapaść gospodarcza – wszystko to sprawia, że Mołdawia nie jest z całą pewnością najlepszym miejscem do życia.

My, Polacy, którzy zawsze walczyliśmy o niepodległe państwo, którzy przetrwaliśmy zabory, okupacje i inne tragiczne chwile, możemy nie rozumieć obywateli Mołdawii. Dla nas niepodległa Polska zawsze była i jest najważniejsza. Tymczasem dla Mołdawian ich własne państwo jawi się jako „niekonieczne”, jak określił je autor. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta. Ich ziemie były częścią składową wielu państw i imperiów. Wszystkie one przeminęły, teraz jest niepodległa Mołdawia. Czy jednak na długo? Kto da gwarancję, że ta państwowość przetrwa?

Czy wobec tego warto się dla niej starać? Uczciwie żyć i pracować? Czy jest to w ogóle możliwe w kraju rządzonym przez lalkarza Vlada?

Kamil Całus nie daje prostych odpowiedzi. Układa jednak w swoim reportażu mołdawską mozaikę
i pyta, czy Mołdawia stanie się w końcu państwem koniecznym.

Pozycja dla wszystkich fanów reportaży, zwłaszcza serii Sulina.

Wojciech Sobański