Atak III Rzeszy na Związek Radziecki w 1941 roku zapoczątkował krwawy konflikt pomiędzy tymi mocarstwami. Wielka wojna ojczyźniana, jak nazywają ją Rosjanie, pochłonęła miliony istnień, ale była też momentem konsolidacji społeczeństwa w obliczu wspólnego wroga. Niektóre aspekty tego konfliktu są nam bliżej znane z różnych książek czy filmów. Bez wątpienia należy do nich oblężenie Leningradu. Miasto atakowane przez Niemców stało się grobem dla tysięcy ludzi. Oblężony Leningrad to dla wielu było prawdziwe piekło na ziemi.

Właśnie w takiej scenerii osadza swoją powieść Adam Przechrzta. Jest on historykiem, doktorem nauk humanistycznych. Zadebiutował w 2006 roku. Jak sam o sobie mówi, czyta wszystko. Jednak moją sympatię zdobył stwierdzeniem, że marzy o świętym spokoju. Myślę, a nawet jestem pewien, że nie on jeden.

Czy jednak ów święty spokój można osiągnąć, sięgając po jego książkę pod tytułem „Demony Leningradu”? Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Fabryka Słów i otwiera Cykl Wojenny Adama Przechrzty.

Odpowiedź na tak postawione pytanie brzmi: nie. Autor napisał dość obszerną (liczącą ponad czterysta stron) powieść sensacyjno-wojenno-fantastyczną, bo tak trzeba ją nazwać. Żywiłem co do tego tytułu duże nadzieje. Sięgając po książkę, miałem w pamięci filmy dotyczące walk rosyjsko-niemieckich. Interesuję się też tematyką komunizmu, toteż uznałem, że to będzie lektura w sam raz dla mnie.

Niestety po jej zakończeniu nie jestem już tego taki pewien. Uczciwie przyznam na samym początku, że nie lubię fantastyki. Moim zdaniem gdyby autor zrezygnował z wątku fantastycznego, powieść nic by nie straciła. Może wręcz przeciwnie – zyskałaby. Wszak wojna – i jej epizod, jakim było oblężenie Leningradu – jest tak krwawa, okrutna i nieludzka, że dostarcza aż nadto tematów i pomysłów do wykorzystania przez pisarza.

Akcja książki rozgrywa się w 1942 roku w Leningradzie i Moskwie. Głównym bohaterem jest Aleksander Razumowski, oficer GRU. To właśnie z jego perspektywy poznajemy wydarzenia. Staje on przed bardzo niebezpieczną misją odnalezienia przywódcy sekty kanibali. Mordują oni ludzi, by stać się „doskonałymi”.

Język książki jest niezwykle dosadny. Autor używa prawdziwie żołnierskiego języka. Nie stroni od przekleństw, wyzwisk i wulgarnych przyśpiewek. Razumowski w swoim śledztwie rywalizuje z NKWD. Jest to wątek, który przewija się przez całą książkę.

Niestety moim zdaniem Przechrzta trochę po macoszemu potraktował wątki historyczne. Nie przeczytamy więc zbyt wiele o komunistycznej ideologii, o codziennym życiu w oblężonym mieście itp. Chociaż w książce pojawiają się postacie Berii czy Stalina, to jednak są one traktowane marginalnie.

Lekturę „Demonów Leningradu” polecam tym, którzy lubią powieści wojenne i którym nie przeszkadzają wątki fantastyczne. Osobiście raczej poprzestanę na pierwszym tomie cyklu.

Wojciech Sobański