Skandynawskie kryminały są rozchwytywane w księgarniach na całym świecie i brzmi to jak truizm, ale prawa rynku i wyniki sprzedażowe ponoć nie kłamią. Czy próba wykorzystania przez autora obecnych trendów, umacnianych kolejnymi powieściami kryminalnymi wyrastającymi jak grzyby po deszczu, i umieszczenie akcji powieści nie w np. malowniczej Australii, a właśnie w mrocznych lasach fikcyjnego szwedzkiego Utgardu była warta ryzyka? Czy autor, nawiązując do mitologii nordyckiej i nazywając pobliską puszczę Utgård, będącą de facto głównym bohaterem powieści, od jednego z dziewięciu światów istniejącego pod korzeniami drzewa świata Yggdrasil, cechującego się wiecznym chłodem, jest udanym zabiegiem? Według legendy świat ten zamieszkiwany był przez olbrzymów wrogich bogom i ludziom, a jacy są mieszkańcy Gavrik, Mossen i innych przyległych osad wielkiego, ciemnego i śnieżnego lasu?

Główna postać kobieca powieści, Tuva, daje się lepiej poznać, gdy zaczyna relacjonować przypadki makabrycznych morderstw w lokalnej gazecie, które budzą popłoch w społeczności Gavrik i przypominają swoim modus operandi podobną serię zabójstw sprzed 20 lat, zwanych „morderstwami Meduzy”. Tuva nie kryje się ze swoimi demonami z przeszłości, własną biseksualnością i strachem przed ciemnością oraz codziennymi trudnościami z uzależnieniem słyszenia od działania aparatów słuchowych i poziomu ich baterii. Daje się poznać jako dociekliwa profesjonalistka, która po godzinach nie może sobie poradzić z umierającą na raka matką, własną traumą z przeszłości po śmierci ojca oraz życiem w zapomnianej przez Boga mieścinie, gdzie wszyscy znają wszystkich i plotka bywa równie niebezpieczna co prawda, a jedyną powierniczką jest Tammy – kobieta o niewyparzonym języku, właścicielka miejscowego food trucka.

Właściwie wszyscy miejscowi wydają się potencjalnymi zabójcami. Jest David, samotny ghost writer, który żyje w surowej dyscyplinie i gotuje ekscentryczne potrawy w dziwnie nieskazitelnym i niedostępnym domostwie. Są Alice i Cornelia, dwie zdziwaczałe i nieco przerażające siostry, które mieszkając na odludziu, rzeźbią w drewnie odrażające trolle, do których używają prawdziwych włosów (we wszystkich miejscach!), oczu zwierząt i paznokci. Poznajemy też Viggo – niepozornego taksówkarza, którego syn boi się pokoju w swoim domu, oraz Bengta, wegetarianina, zbieracza śmieci i działacza prozwierzęcego. Jest Hannes, bogaty właściciel pobliskiej fabryki, jedynego miejsca pracy w promieniu wielu kilometrów, który ma podobną do mafii władzę nad miastem i klubem striptizu. Do porywczego Hannesa z pozoru nie pasuje jego piękna, zawsze elegancka i uśmiechnięta żona Frida, pasjonująca się bieganiem i gotowaniem pysznych posiłków dla potrzebujących. Choć dość łatwo jest się domyślić, kto stoi za brutalnymi morderstwami, autor nie daje prędko odpowiedzi, jakie są motywy zabójstw i dla tego powolnego odkrywania przesłanek do stosowania rozwiązań ostatecznych warto zagłębić się w lekturę.

Duszny klimat błotnistych ścieżek, groźnych łosi pojawiających się znikąd i nieprzeniknionego, grząskiego lasu oraz sieci kłamstw i brudnych sekretów mieszkańców skoligaconych i powiązanych ze sobą jest największą zaletą powieści. Dodatkowo złożona postać Moodyson, wykreowana na wzór Larssenowskiej Salander, której niedosłuch jest traktowany z dużym wyczuciem przez autora, jest postacią kobiecą, której rozwój wart jest obserwacji, trzymam więc kciuki za kolejne tomy o zbuntowanej dziennikarce. „Martwa cisza” nie zawsze jest subtelna w opisach – mimo że jest rasowym thrillerem, momentami ociera się o gatunek gore i to powoduje, że balansowanie między depresją wiecznej zimy a ludzkimi żądzami przyciąga i skutecznie wciąga.

Jedynym mankamentem powieści w mojej ocenie jest to, że epizod końcowy został poprowadzony zbyt szybko, podczas gdy w większej części powieści klimat i napięcie są budowane stopniowo. Szaleństwo morderczej postaci na końcu nieco irytuje, jednak wszelkie irytacje, które odczuwałam podczas lektury, zostały złagodzone przez świadomość, że bardzo zależało mi na poznaniu rozwiązania zagadki kryminalnej, co może stanowić miernik sukcesu „Martwej ciszy” i zachętę do śledzenia rozwoju warsztatowego Willa Deana w następnych powieściach.

Alicja Klebba