W 2001 roku, gdy w kinach pojawiała się pierwsza część „Władcy Pierścieni” w reżyserii Petera Jacksona, widzowie i miłośnicy twórczości brytyjskiego pisarza z niecierpliwością (na co mogą wskazywać późniejsze wyniki oglądalności) czekali na kolejne odsłony tego filmowego widowiska. Ponad dwadzieścia lat później, w roku 2022, z zapewne nie mniejszą ekscytacją wyczekiwany jest serial „The Lord of the Rings: The Rings od Power”, który 2 września będzie miał swoją premierę na Amazon Prime Video.

W tamtym czasie zainteresowanie trylogią było niewielkie

Pierwsza adaptacja trylogii Tolkiena pojawiła się jednak na długo przed tymi ekranizacjami, a w jej tworzeniu uczestniczył sam autor. Mowa o radiowym serialu, którego można było posłuchać na antenie BBC 3 w latach 1955-1956. Do tej pory panowało przekonanie, że same nagrania zostały zniszczone – pierwsze z nich powstały w tym samym roku, w którym premierę miały wszystkie trzy tomy „Władcy Pierścieni” – i wtedy nie zdawano sobie jeszcze sprawy, jak popularne mogą się z czasem stać. Sądzono więc również, że i scenariusze do audycji już nie istnieją. Dlatego też dr Stuart Lee, znawca Tolkiena, wykładający literaturę angielską na Uniwersytecie w Oxfordzie, przeprowadzając research w BBC Written Archives Centre, był bardzo zdziwiony, gdy natrafił na skrypty podczas swojej pracy. Odnalazł scenariusze 12 odcinków serialu radiowego, który ukazywał się w latach 1955-1956.

Jak zaznacza naukowiec:

Swoje odkrycie dr Lee opisał w książce „The Great Tales Never End: Essays in Memory of Christopher Tolkien”, którą wydano, by uczcić pamięć zmarłego w 2020 roku syna twórcy „Władcy Pierścieni”. Christopher Tolkien przez lata sprawował pieczę nad spuścizną po swoim ojcu.

"Hoard of the rings: ‘lost’ scripts for BBC Tolkien drama discovered" - The Guardian
https://t.co/vI7lTqZkkX#LotR #Tolkien pic.twitter.com/QnXLLzmLmr

— Jon Hancock (@BigJackBrass) March 12, 2022

Tolkien zaznaczał swoje sugestie na czerwono

Tolkien nie tylko zgodził się na adaptację jego książek niemal w tym samym czasie, w którym zostały wydane, ale również chętnie współpracował ze scenarzystami – skracał tekst tak, by łatwiej go było słuchać w radiu, dbał o to, by dialogi i narracja się równoważyły.

Odkryte przed dr. Lee scenariusze są napisane ręcznie, zapewne przez producenta Terence’a Tillera, który pracował nad nimi razem z Tolkienem. Serial składał się z 12 odcinków, pierwsza, 6-odcinkowa część dotyczy „Drużyny Pierścienia”, w drugiej – także 6-odcinkowej – skupiono się na „Dwóch wieżach” i „Powrocie króla”. Początkowo każdy z odcinków miał mieć 45 minut, jednak szefowie BBC – ku przerażeniu Tolkiena – zdecydowali, że trzeba je skrócić do 30 minut.

Jak dodaje dr Lee:

Pisarz zaznaczał pożądane zmiany na czerwono, jedna z nich dotyczy sceny, w której Frodo, Aragorn i Sam rozmawiają o Upiorach Pierścienia. Jako że Tolkien przy pracy w radiu nie miał takiej wolności, jak przy tworzeniu książek, próbował jak najlepiej oddać ich nastrój. Najpierw chciał, by Frodo, tuż po tym, jak założył pierścień, powiedział: „kształty Upiorów stały się strasznie wyraźne, pod ich czarnymi płaszczami widziałem białe twarze z okrutnymi jasnymi oczami”. Potem jednak Tolkien zdecydował, że tekst ten będzie wypowiadany nie przez bohatera, a narratora.

Jeśli macie już puszczać bajki, niech to będą te napisane przez Enid Blyton

Co ciekawe, w archiwach BBC zachowały się również reakcje publiczności z lat 50. na audycję stworzoną na podstawie powieści Tolkiena. Jeden ze słuchaczy skarżył się: „Jeśli już musimy zająć Trzeci Program bajkami, niech to będą te napisane przez Enid Blyton”. Krytyk „The Observer” nazwał natomiast realizację „czymś lekkim do posłuchania na najbliższe pięć tygodni”.

[as]