Może w miastach było inaczej. Dzieciństwo spędziłem w małej wiosce na Mazurach, więc ciągłe wypady poza dom były czymś normalnym. Wchodziło się na rower i jechało, gdzie nogi poniosą, najczęściej żużlówką do lasu. Jednak nie przekładało się to na wzrost zainteresowania otaczającą mnie okolicą. Liczyła się tylko teraźniejszość, a nie przeszłość. Ważna była dorosłość poza Mazurami, a nie pozostanie w pięknych rodzinnych stronach. Kompletnie inaczej niż u Andrzeja Muszyńskiego.

„Dom ojców” to książka nietypowa. Trochę reportaż, list miłosny i lekcja historii. Dlaczego reportaż? Historia zaczyna się bardzo oryginalnie. Otóż autor opisuje, jak kupił kawałek pola i zaczął uprawiać ziemię. A że nie miał o tym najmniejszego pojęcia, musiał przejść przyspieszony kurs poprowadzony przez okolicznych chłopów i wujka Google’a. Muszyński przedstawia nam więc krok po kroku okolicę, ludzi, zwyczaje, przesądy. Dzięki temu powoli poznajemy niewielki wycinek Jury Krakowsko-Częstochowskiej, małą ojczyznę autora.

Dlaczego list miłosny? Nie ma co ukrywać, związek emocjonalny Muszyńskiego z Jurą jest intensywny, nadzwyczajny i intymny. Miłość do skalnych terenów, ciepłe wspomnienia dziecięcych wypadów rowerowych i w końcu osiedlenie się między Olkuszem a Ojcowem jasno pokazują, że autor traktuje Jurę jako swoje miejsce na ziemi i ani myśli szukać innego. W sumie doskonale go rozumiem. Odwiedzałem te tereny nieraz i wiem, że bardzo łatwo się w nich zakochać.

Dlaczego lekcja historii? Otóż opowieść Muszyńskiego w pewnym momencie idzie w niezwykle intrygującym kierunku. Autor – szukając bezpośredniego kontaktu z naturą – zaczyna snuć rozważania o pierwszych ludziach (i ich przodkach), którzy dotarli do Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Dostajemy więc krótką historię ludzkości i opis prehistorycznych znalezisk w jaskiniach. Przyznam, iż te fragmenty trochę mnie zaskoczyły, ale jednocześnie pokazały, jak głęboko w swych zainteresowaniach zabrnął autor.

Jak sami widzicie, „Dom ojców” to książka nietypowa. Jeżeli chcecie wziąć udział w tej oryginalnej podróży przez czas i przestrzeń, to już wiecie, co was czeka. Enigmatyczny opis na okładce zapewne niejednego czytelnika zniechęci, ale od tego są recenzje, aby pewne kwestie wyklarować. Tak więc mam nadzieję, że teraz już wiecie, czego się spodziewać. Ja na swój sposób jestem zadowolony z lektury, jednak odnoszę wrażenie, że przez swoją zaskakującą tematykę książka jest mimo wszystko niedokończona. Czegoś mi brakuje, ale chyba nie do końca sam wiem czego. Ale to tylko moje zdanie, z którym rzecz jasna nie musicie się zgadzać. Najlepiej przekonać się samemu.

Michał Wnuk