Etyka jest wielką pochwałą swobody i niezależności człowieka, ale ogromny nacisk kładzie na samokontrolę i wewnętrzny rygor. Człowiek, według Spinozy, nie jest rozumny z urodzenia. Jako zwierzę społeczne jest raczej ogłupiały i zdany na pospolite, masowe wyobrażenia na temat dobra i zła. Są one sztywne, abstrakcyjne i wydumane. Człowiek mądry odrzuca je, a własne pojęcia dobra i zła wypracowuje w doświadczeniu. Poznanie realnego świata i samego siebie to właściwa droga do rozumności.