Ksiądz, filozof, astronom, panenteista, laureat Nagrody Templetona /Templeton Prize for Progress Toward Research or Discoveries about Spiritual Realities, about $ 1.4 million/ próbuje nas wyedukować wszechstronnie zaczynając od Platona, a kończąc na zegarze Hubble’a. Wprawdzie we wstępie wyczytałem o dobrych intencjach autora: /str.9/
„Studia zamieszczone w tej książce są naukowymi rozprawami. Starałem się je jednak pisać językiem - o ile to było możliwe - prostym, tak by książkę uczynić dostępną Czytelnikowi o wykształceniu ogólnym, interesującemu się pograniczem nauk przyrodniczych i filozofii.....”
- to życie okazało się okrutne i wykazało żem głąb. Szczegółowo to, mimo nabytego niegdyś wykształcenia technicznego /PW -1968, Seneca College -1995/ poradziłem sobie nieżle z filozofią, a dałem plamę na „kosmicznej” fizyce. Prześledżmy moją trudną drogę tematycznie.
Przez Platona i Kopernika przeszedłem bezboleśnie, ale cytat „zaczerpnięty z popularnego podręcznika współczesnej kosmologii”, zamieszczony pod koniec rozdziału pt „Kopernik jako relatywista” wprowadził mnie w stan niepokoju przed dalszymi stronicami: /str.39/
„Jeśli zgodzimy się z Machem, że koincydencja układów odniesienia określonych dynamicznie /np. metoda wahadła Foucaulta/, i astronomicznie /np. metodą pomiaru prędkosci kątowej gwiazd stałych/, nie jest konsekwencją praw Newtona /albo teorii względności/, wówczas oczywiście musimy znależć wyjaśnienie tej koincydencji, ponieważ przypadkowa zgodność dwóch układów odniesienia z taką dokładnością jest zbyt mało prawdopodobna. Powstaje więc konieczność założenia związku przyczynowego pomiędzy ruchem gwiazd /i mgławic/ oraz ruchem lokalnego układu inercyjnego. Ponieważ nie ma żadnego trzeciego związanego z tym obiektu, więc związek ten musi istnieć pomiędzy dwoma wymienionymi zjawiskami. Wpływ lokalnego układu inercjalnego na ruch gwiazd jest nie do przyjęcia i dlatego musimy założyć, że LOKALNY UKŁAD INERCJALNY JEST OKREŚLONY PRZEZ ŚREDNI RUCH ODLEGŁYCH OBIEKTÓW ASTRONOMICZNYCH. To stwierdzenie jest znane jako zasada Macha”.
Kto tego nie przyswaja, niech się dalej nie męczy z niniejszą opinią, a tym bardziej z książką Hellera, bo po ciekawej „Polemice Leibniza z Clarke’iem” następuje kluczowy rozdział pt „Dyskusje kosmologiczne Einstein-Lemaitre”, w którym autor przedstawia problematykę rozszerzającego się Wszechświata, początkowej osobliwosci i stałej kosmologicznej. Te zagadnienia omówiłem w recenzji książki ks.Hellera „Filozofia Kosmologii” i tam Państwa zapraszam, przypomnając tylko, że Lemaitre też ksiądz.
Druga część książki zatytułowana „Czas i Wszechświat” zaczyna się od przypomnienia, że: /str.73/
„Niepowtarzalny ciąg zdarzeń nazywa się ewolucją..”,
W zdaniu tym sednem jest „niepowtarzalny”, bo od niego zaczyna się dyskusja o cykliczności czasu, która prowadzi do powstania „FILOZOFIi CZASU”. I znów jak w pierwszej części książki Heller zaczyna swoj przegląd poglądów od czasow starożytnych, by dojść do terażniejszości.
Tylko, że im dalej tym trudniej i tak, ja - stary dziad, pogubiłem się już na str.119 podrozdziału pt „Globalny czas w kosmologii relatywistycznej”. Zaczyna się nieżle: /str.116/
„Chaos jest przeciwieństwem Kosmosu. Chaos to zbiór nieuporządkowany. W Kosmosie obowiązują pewne ograniczenia /reguły/, jakoś porządkujące elementy zbioru. Przejście od chaosu do Kosmosu z definicji jest informacją. Wszechswiat jest Kosmosem, a nie Chaosem, zawiera więc w sobie informację..”
Ze względu na ograniczoną zdolność percepcji przebrnąłem jakoś do wniosków /na str.140/, ktorych również w pełni nie zrozumiałem. Starość nie radość, czas umierać, skoro popularno-naukowej literatury już nie jestem w stanie zrozumieć. Szczęśliwie nastrój poprawił mnie ostatni rozdzialik pt „Obraz wiecznosci”, bo dużo w nim o /dobrze mnie znanym/ Hawkingu, a w samym zakończeniu autor przypomina... /str.152/
„słynną Platońską przypowieść o więżniach w jaskini, którzy na podstawie cieni migocących na ścianie usiłują odgadnąć naturę zewnętrznego swiata”
Bardzo rzeczowa ocena naszych możliwości poznawczych.

Ksiądz, filozof, astronom, panenteista, laureat Nagrody Templetona /Templeton Prize for Progress Toward Research or Discoveries about Spiritual Realities, about $ 1.4 million/ próbuje nas wyedukować wszechstronnie zaczynając od Platona, a kończąc na zegarze Hubble’a. Wprawdzie we wstępie wyczytałem o dobrych intencjach autora: ...