Nasz kosmiczny dom

Czasem trudno dostrzec jak bardzo stanowimy uwikłaną w relacje cześć większej całości - jako ludzie, Ziemia, Układ Słoneczny. Ale te powiązania są i chyba nawet liczą na to, że postanowimy zaspokoić naszą ciekawość, by je poznać. Astronom Królewski Martin Rees w niewielkie książce "Nasz kosmiczny dom" postanowił opowiedzieć prostym językiem, co o nas - o naszej przeszłości i przyszłości kosmicznej - mówi współczesna astronomia. Praca jest rozszerzoną wersją serii jego wykładów wygłoszonych w Princeton dla szerokiego grona odbiorców.

Książka Reesa jest próbą pokazania, że nasze miejsce w kosmosie to zdumiewający zbieg okoliczności, który w innym podejściu, albo z innej perspektywy, może się wydawać nieuchronnością w obserwowanym ciągu zdarzeń. Ta pozorna sprzeczność może być faktycznie realizowana, albo wynikać z naszej niepełnej wiedzy o wymaganych warunkach astrofizycznych, które nas zapowiadały. "Nasz kosmiczny dom" z tego powodu jest dość specyficznym opracowaniem, taką 'antropo-astronomiczną' opowieścią. Kluczową tezą postawiona przez profesora jest wskazanie, że kosmos w skalach dużych (kosmologicznych) i mikroskali (cząstek elementarnych) jest prosty i, co ważniejsze, być może ta właściwość była niezbędna dla zaistnienia skal pośrednich, w których materia jest złożona. Taka cecha Wszechświata, która czyni go 'interesującym' (czyli umożliwiającym realizację bogactwa biosfery) wymagała dodatkowo spełnienia wielu subtelnych warunków, włącznie z daniem materii czasu na formowanie się.

Astronom opowiadając o ewolucji gwiazd, o koncepcjach kosmologicznych, o bardzo sprzyjających życiu właściwościach grawitacji, sugeruje kruchość naszego ziemskiego fenomenu. Z drugiej strony w wielu miejscach przekonuje, że dało się przewidzieć tę złożoność. Pokazując ustalone przez naukę właściwości molekularne wody, przebieg procesu pierwotnej nukleosyntezy, asymetrię pierwotnej materii-antymaterii, tempo ekspansji po Wielkim Wybuchu, wykazuje stopień zgrania mechanizmów świata, którym mimo to nie można przypisać nieuchronności. To między innymi koncepcja inflacji, czyli etapu szybkiej ekspansji Wszechświata u zarania, sugeruje możliwość realizacji dowolnych środowisk kosmicznych, które w przytłaczającej większości nie doprowadziłyby do powstania nas samych.

Dydaktycznie "Nasz kosmiczny dom" jest dobrze skrojoną publikacją dla każdego. Grafiki świetnie wkomponowują się w podawane treści. Trochę niejasności może pozostawiać fragment z opisem przyczynowości zjawisk i diagramem czasoprzestrzennym (str. 73-75),który może stanowić większe wyzwanie. Książka jest świetnym dalszym krokiem na przykład dla czytelników popularnych książeczek deGrase Tysona. Ponieważ wykłady powstały dwie dekady temu, to całość wymagałaby kilku dopowiedzeń i aktualizacji (polska redakcja w kilku miejscach dodała przypisy na stan z 2005). Kilka przewidywań astronoma na XXI wiek sprawdziło się (komercjalizacja podboju kosmosu, wzrost dostępności publicznej do wyników badań czy postęp w badaniach planet pozasłonecznych). Kilka innych okazało się nietrafione (Rees był pewien, że już w 2010 poznamy właściwości ciemnej materii, która jednak wciąż jest zagadką).

Czy jesteśmy obowiązkowym elementem kosmosu? To pytanie z filozofii nauki. Aby mieć szansę na zbliżenie się do prawdopodobnej odpowiedzi na nie, trzeba poznać fizyczne właściwości Wszechświata, które są już znane nauce. "Nasz kosmiczny dom" jest dobrym punktem startu do takiej intelektualnej przygody.

DOBRE Z PLUSEM - 7.5/10

Czasem trudno dostrzec jak bardzo stanowimy uwikłaną w relacje cześć większej całości - jako ludzie, Ziemia, Układ Słoneczny. Ale te powiązania są i chyba nawet liczą na to, że postanowimy zaspokoić naszą ciekawość, by je poznać. Astronom Królewski Martin Rees w niewielkie książce "Nasz kosmiczny dom" postanowił opowiedzieć prostym językiem, co o nas - o naszej przeszłości...

Przystępnie napisana, zajmująca się istotnymi (fascynującymi) zagadnieniami, a nie detalami technicznymi. Pozwala uzmysłowić sobie, w którym miejscu znajduje się ludzkość z naszą nauką. Ciekawe jest poszperać i sprawdzić czy sprawdziły się przewidywania Reesa odnośnie lat już po publikacji książki. Czytając ma się wrażenie, że autor wnosi coś nowego lub bardziej klarownie opisuje jakieś zagadnienie. Poza tym - szybka lektura. Polecam

Przystępnie napisana, zajmująca się istotnymi (fascynującymi) zagadnieniami, a nie detalami technicznymi. Pozwala uzmysłowić sobie, w którym miejscu znajduje się ludzkość z naszą nauką. Ciekawe jest poszperać i sprawdzić czy sprawdziły się przewidywania Reesa odnośnie lat już po publikacji książki. Czytając ma się wrażenie, że autor wnosi coś nowego lub bardziej klarownie...