Nędznicy Tom 2

„-Niczym jest umrzeć, ale okropnie jest nie żyć.”

Nie będę się rozpisywać, czym miała być ta powieść – i czym jest pod kątem historyczno – społeczno – naprawczym. To możecie znaleźć w lepszych źródłach niż domorosły krytyk. Wolę się skupić na fabule, jako takiej, bo jest genialna. To, co Wiktor Hugo robi z bohaterami… to, co on im robi… aż dreszcze przechodzą.

Już na samym początku mogłam się przekonać, że warsztat Hugo i tu stoi na najwyższym poziomie. „Nędznicy” od samego początku zachwycają językiem i wciągają. Najpierw śmiechem i świetną kreacją biskupa Myriel (mistrzostwo świata) i jego otoczenia. Można odnieść wrażenie, że autor posiada jednak zacięcie do pisania komedii. Potem zaś przychodzi oburzenie, gdy głodny człowiek za kradzież bochenka chleba dla dzieci zostaje skazany na kilka lat galer i zrównany do poziomu morderców i innych ludzi, których lepiej nie spotykać samotnie w ciemnej alejce.

Główną osią fabularną określiłabym swego rodzaju „pojedynek” pomiędzy Janem Valjeanem, a Javertem. Co prawda Javert nie jest bohaterem pierwszoplanowym jednak to jego „relacja” z Janem Valjeanem zdaje się napędzać powieść. Z jednej strony mamy galernika, przestępcę pogardzanego przez społeczeństwo, walczącego z dwiema stronami swojej natury. Z drugiej twardą rękę prawa (kwestia sprawiedliwości jest tu dyskusyjna), psa gończego, który gdy raz trafi na trop już nie odpuści dopóki nie złapie ofiary, lojalnego, obowiązkowego i honorowego.

To moje ulubione postacie. Fragmentów im poświęconym nie mogłam się doczekać. Czy Jan Valjean się podda swoim demonom? Czy uda mu się uciec? Czy to, czego dokonał pozwoli mu na rehabilitację w oczach społeczeństwa? Czy zostanie zdemaskowany? Czy Javert go wysłucha? Czy Javert złamie swoje zasady? Czy sam upadnie? To tylko kilka pytań, jakie sobie zadawałam. Każde kolejne wydarzenie rodziło nowe i sprawiało, że zamiast spać przewracałam kolejną stronę.

Tragiczna historia Fantyny wzbudza żal. Czytelnik śledząc jej losy czuje niemal fizyczny ból. Zwłaszcza, gdy sam zmaga się ze swoimi ósemkami (kto przeczyta, ten zrozumie aluzję). Za każdym razem, gdy już wszystko wskazuje na to, że będzie dobrze i bohaterka wyjdzie na prostą autor zasadza jej takiego kopniaka, że rodzi się w czytelniku wewnętrzny bunt i poczucie niesprawiedliwości.

Gdy na scenę wkraczył Thénardier wraz z rodziną miałam ochotę zacisnąć ręce na jego gardle i mocno ścisnąć. Przy nim najbardziej daje się odczuć tytuł powieści. Choć oczywiście w całej historii przeplatają się różnego rodzaju nędznicy i czasami nie od razu widać, kto na takie miano zasługuje.

Jedynie Kozeta nie budziła moich większych uczuć. Pomijając jej smutny początek, to, gdy jej losy złączyły się z Janem Valjeanem stała się zbyt infantylna, pusta i miałam wrażenie, że zbyt zapatrzona na samą siebie. Niewidząca trzymającego ją za rękę chodzącego cierpienia.

Autor po mistrzowsku połączył ze sobą z pozoru niemające ze sobą nic wspólnego wątki. Wyciągnął z nich przy tym wszystko, co miały z w sobie najlepszego, tak, aby czytelnikiem targało na wszystkie strony. Historia jest spójna, nie ma w niej dziur fabularnych, a bohaterowie są wielowymiarowi i potrafią swoim postępowaniem wzbudzać skrajne emocje.
(...)
Oczywiście jest kilka fragmentów, które mogą być mniej porywające. Mnie wymęczyły szczególnie dwa. Jeden opisujący bitwę pod Waterloo, a drugi kanały paryskie. Jednak uważam, że warto je przetrwać. Bo przy całej reszcie są w pełni wybaczalne i nie umniejszają w niczym powieści. Na swój sposób nawet podnoszą jej wartość.
(...)
W pełni zdaję sobie sprawę z niedoskonałości tego, co napisałam. Nie potrafię znaleźć wystarczająco godnych słów, aby oddać genialność tej powieści. Po takiej lekturze nic nie będzie dobre. Ale mam nadzieję, że choć jedna osoba więcej sięgnie po tą powieść. „Nędznicy” to książka ponadczasowa, aktualna nawet dziś, ciekawa, z wartką akcją i żywymi, wielowymiarowymi bohaterami z krwi i kości. Polecam śmiało każdemu bez względu na upodobania literackie. Nie należy się bać ani języka, jakim jest napisana, ani jej rozmiaru. Prawie 1900 stron wydaje się gigantyczną ilością, lecz wierzcie mi – warto!

Mi pozostaje jedynie zachwalać i trwać ze swoim bólem pewnej części ciała pochodzącym ze świadomości, że tak genialny autor niczego więcej nie stworzy…
(...)
Pełna recenzja na: https://erapapieru.home.blog/2019/09/24/nedznicy-wiktor-hugo/

„-Niczym jest umrzeć, ale okropnie jest nie żyć.”

Nie będę się rozpisywać, czym miała być ta powieść – i czym jest pod kątem historyczno – społeczno – naprawczym. To możecie znaleźć w lepszych źródłach niż domorosły krytyk. Wolę się skupić na fabule, jako takiej, bo jest genialna. To, co Wiktor Hugo robi z bohaterami… to, co on im robi… aż dreszcze przechodzą.

Już na...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Stało się! Postanowił być w pełni samodzielny, ganiając za marzeniami. Mariusz wyrusza w ciężką podróż zwaną dorosłością. Chociaż Paryż tętni życiem, om sam traci je z każdym kolejnym dniem. Nie pracuje, popada w nędze i jest najzwyczajniej zakochany. Chociaż pierwsze miłostki są zazwyczaj krótkie, to ta może się skończyć tylko w jeden sposób. Wzajemnym zaspokojeniem uczuć. Akurat tak się złożyło, że Thenardier jest w to wszystko nieco zamieszany. A skoro on, to i Jean Valjean oraz Kozeta. Co wyniknie z tego niespodziewanego podziału ról?

Oba tomy tworzą nierozerwalną jedność. Wspólnie tworzą piękny obraz ludzi, z których każdy może zostać nazwany Nędznikiem. Główni bohaterowie są najsilniejszym atutem powieści. Po poznaniu Jeana Valjeana oraz Kozety dostajemy dawkę młodzieńczego wybuchu w postaci Mariusza. Sposób jego myślenia, podejmowania decyzji i realizowania działań są całkowicie odwrotne od starszego pana.

Ewidentnie jest to klasyk, który na długo zapadnie w mojej pamięci. Książka jako całość genialnie kreuje człowieka w sposób trudny do odnalezienia w innych powieściach. Bycie zwykłym śmiertelnikiem wydaje się być proste i trudne zarazem. Jednakże świadomość bycia nędzarzem jest o stokroć bardziej niezrozumiała. Bo każdy z nas ma coś do ukrycia

recenzjedevi

Stało się! Postanowił być w pełni samodzielny, ganiając za marzeniami. Mariusz wyrusza w ciężką podróż zwaną dorosłością. Chociaż Paryż tętni życiem, om sam traci je z każdym kolejnym dniem. Nie pracuje, popada w nędze i jest najzwyczajniej zakochany. Chociaż pierwsze miłostki są zazwyczaj krótkie, to ta może się skończyć tylko w jeden sposób. Wzajemnym zaspokojeniem uczuć....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przemęczyłam drugi tom. Moim zdaniem zbyt dużo dygresji autor wprowadza w treść książki. Ciągną się one przez wiele stron. Tak naprawdę cała akcja zawarta jest w opisie książki na stronie lubimy czytać. Akcja urywa się na końcu, czytelnik zostaje bez zakończenia, także sięgnę kiedyś po trzeci tom, na razie jednak robię sobie przerwę.

Przemęczyłam drugi tom. Moim zdaniem zbyt dużo dygresji autor wprowadza w treść książki. Ciągną się one przez wiele stron. Tak naprawdę cała akcja zawarta jest w opisie książki na stronie lubimy czytać. Akcja urywa się na końcu, czytelnik zostaje bez zakończenia, także sięgnę kiedyś po trzeci tom, na razie jednak robię sobie przerwę.

Pokaż mimo to

KLASYKA!!!

KLASYKA!!!

Pokaż mimo to

Drugi tom mniej przypadł mi do gustu niż pierwszy. Jak dla mnie, zbyt ckliwy, przeładowany uczuciami. Wybory głównych bohaterów trącą wręcz jakimś odrealnieniem. Ludzie niespełna 200 lat temu chyba aż tak bardzo nie różnili się od nas.
Ogólnie polecam przeczytanie, aby poznać pełną historię, ale w porównaniu z "jedynką", odczuwam lekkie rozczarowanie.

Drugi tom mniej przypadł mi do gustu niż pierwszy. Jak dla mnie, zbyt ckliwy, przeładowany uczuciami. Wybory głównych bohaterów trącą wręcz jakimś odrealnieniem. Ludzie niespełna 200 lat temu chyba aż tak bardzo nie różnili się od nas.
Ogólnie polecam przeczytanie, aby poznać pełną historię, ale w porównaniu z "jedynką", odczuwam lekkie rozczarowanie.

Pokaż mimo to

Tom II w wydaniu przez Prószyński i S-ka obejmuje połowę części drugiej z oryginalnego wydania i prawie całą część trzecią z oryginalnego wydania.

Wielka i monumentalna powieść, którą nie wyobrażam sobie, żeby czytać w wersji skróconej, choć przyznam się, że wiele opisów i rozważań przekartkowałam... Ale są ważne i je uwzględniłam w myśleniu i tym dziele. Uczyłam się o tej książce, a wykładowcy podkreślali z wykrzyknikiem, że to nie jest powieść pozytywistyczna, ale romantyczna. Teraz wiem już dlaczego. A dlaczego tyle lat czytałam z jej przeczytaniem? Bo jest ogromna! Podczas semestru z literaturą romantyzmu nie starczyłoby mi czasu na inne książki.
Śmiem twierdzić, czy raczej podejrzewać, że to najlepsza powieść jaką napisano. Rosjanie pisali świetnie, Niemcy, my Polacy też, Anglicy (oj), ale to jest wielkie dzieło, przemyślane, znakomicie napisane, piękne i mądre.
W częściach fabularnych czyta się ją jednym tchem. Wspaniale autor operował sytuacjami i przedmiotami dla podkreślenia przeżyć bohaterów albo żeby wywołać humor sytuacyjny lub pokazać symbolikę postaci. To było mistrzowskie. Postacie są zróżnicowane, ciekawe, a ich losy wzruszają do głębi. I już na tym mogłabym zakończyć przy pisaniu o powieści współczesnej, już to byłoby osiągnięciem, że książka jest i mądra i ciekawa jednocześnie. To nieczęsto bywa, bo albo powieści są nudne albo ciekawe. Albo mądre albo fajne, nic jednocześnie. Natomiast u Hugo można dopatrzyć się wszystkiego, co tylko można żądać od wielkiej powieści. Nawet to podwójne zakończenie i ta gra z czytelnikiem. Już kończy w sposób smutny, już wyjmujemy chusteczki, a tu nagle bach, wrzuca wydarzenie i odwraca kota ogonem. Znakomite.

Ale nie tylko dlatego oceniłam 'Nędzników' jako najlepszą powieść świata, ale dlatego, że autor posługując się wciągającą fabułą i ciekawymi postaciami snuje swoją ocenę wieku XIX, swoją historiozofię dziejów. Gdy uczyłam się o wieku XIX we Francji, to te ciągłe rewolucje były najgorsze. Ciągle coś u nich wrzało. Dla mnie i w ogóle dla Polaków Francja to wojna w 1939, którą oni poddali walkowerem... Dla filozofa Hugo Francja XIX wieku odzwierciedlała dążenie ludzi i narodów do postępu, ale i krzyk rozpaczy nędzarzy, który, jak słusznie przepowiedział Hugo, w razie niewysłuchania przez państwa i władców, groził rewolucją... Czerwone sztandary, które opisuje Hugo, sprawdziły się jak przepowiednia Nostradamusa w Rosji w 1917 i później.

Hugo snuje też mądre i wciąż aktualne rozważania na temat bolączek Kościoła, ale i mówi o tym, że Bóg-Opatrzność-Siła Wyższa-Los kieruje światem i losami ludzi, często robiąc nam psikusy, ale częściej oddając sprawiedliwość. Czy zawsze? Chyba nie, bo 'mendy' zawsze wypłyną i będą szkodzić.
Nie sposób nie zwrócić uwagę na głębię spojrzenia Hugo w naturę ludzką. On nie zatrzymuje się na pochodzeniu, majątku, sytuacji społecznej, ale szuka w człowieku motoru postępowania, tej najgłębszej istoty. I jego ocena ludzi jest taka, że mamy w sobie i dobro, i zło, a od sytuacji i od ludzi, których spotkamy, zależy to, jacy się staniemy. Dlatego los Jana Valjean tak wzruszają, dlatego tak porusza postać Gavrochea i jego siostry, że człowiek odnosi to do życia i widzi, że często tak bywa, że ktoś, kogo ocenimy pochopnie ma w sobie większy potencjał niż nam się zdaje, a dzieci nędzników często zaskakują na plus. Ale wracając do podwójnego zakończenia, nie sposób nie odnieść wrażenia, że autor daje czytelnikowi pstryczka w nos i pokazuje, że są możliwe dwie opcje: sprawiedliwa i niesprawiedliwa.

Do rozważań dodam jeszcze uwagę o języku powieści. Wspaniały, urozmaicony i pełen sentencji, które sobie zapisałam, bo to złote myśli na każdą okazję. O wprowadzeniu słownictwa żargonowego do powieści autor-narrator nie omieszkał się sam pochwalić...

Gatunkowo to miks gatunków, bo poza powieścią mamy dysputę filozoficzną, epos i wiele innych. Grunt, że znakomite i że wciąż kochamy to czytać.

Tom II w wydaniu przez Prószyński i S-ka obejmuje połowę części drugiej z oryginalnego wydania i prawie całą część trzecią z oryginalnego wydania.

Wielka i monumentalna powieść, którą nie wyobrażam sobie, żeby czytać w wersji skróconej, choć przyznam się, że wiele opisów i rozważań przekartkowałam... Ale są ważne i je uwzględniłam w myśleniu i tym dziele. Uczyłam się o...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

RECENZENCKA (ostatnia, łyżka dziegciu)

Czytając wersję pełną zapisywałam sobie rozdziały i księgi oraz strony, bo nie ma tego w spisie treści. Chciałam bowiem mniej więcej sobie i wam wyliczyć co w tej okrojonej wersji wycięto. Dlatego poświęciłam swój czas. Mam nadzieję, że są osoby, którym to pomoże.
Mniej więcej porównywałam ilość stron, dodawałam i odejmowałam, ale wynik nie jest do końca miarodajny, bo każde wydanie ma inna czcionkę. Będzie więc mniej więcej.
W wydaniu pełnym książka liczy 1771 stron. W wydaniu skróconym - 856. Wychodzi, że wycięto 915 stron, czyli jakieś pół książki. Jest granica błędu wynikająca z różnicy w czcionkach, tak jak napisałam wcześniej.
Policzmy inaczej. Rozdziały. Na 367 wszystkich rozdziałów w pięciu oryginalnych księgach wycięto 115 rozdziałów, czyli mniej niż 1/3. Ale nie zgadza się to z liczbą stron. Nie sprawdziłam tego do końca, więc mówię szacunkowo, ale mam wrażenie, że cięcia przebiegały też w obrębie rozdziałów. Na przykład na początku książki wycięto akapit o gilotynie. I tak dalej. Teraz porównajmy poszczególne części i księgi. Wydawać by się mogło, że wycięto rozdziały dyskursywne, a zostawiono to, co odnosi się do akcji. A guzik! Ktoś w tym 1954 roku bardzo się napracował.
W części I i II na 145 rozdziałów (69 rozdz. + 76 roz.) wycięto 48 całych rozdziałów, w tym pourywano je z ksiąg, ale i wycięto dwie całe księgi o klasztorach. Wycięto też niektóre rozdziały o księdzu Myrielu. Wydawało by się, że nudne rozdziały o Waterloo i 1817 polecą, ale nie, trochę zostało. Przeliczając strony, to na 705 w pełnym wydaniu wycięto 340 stron, czyli połowę. Jak by nie liczyć, bo wychodzi, że cięcia musiały być też w rozdziałach, które zostały.
W części III na 76 rozdziałów wycięto 25 całych. Stronicowo wygląda to tak, że na 296 stron wycięto 142 strony. Dużo. Pourywano tu trochę rozważań o Paryżu, o ludzie francuskim, o podziemnych chodnikach, ale i o rozmyślaniach Mariusza! To już mnie bardzo zdziwiło, bo rozdział pt. ''Mariusz dojrzewa' z Księgi piątej części III, który całkiem wycięto, jest bardzo potrzebna dla fabuły. A jednak to wycięto. Nie wiem dlaczego, ale potem pokażę, że i rozmyślania Jana wycięto, więc chodzi chyba o to, że marksistowski rewolucjonista nie powinien był za dużo myśleć. Bo innego wyjaśnienia nie znam.
Wycięto też taki ostatni, ostatni rozdzialik w tej części: 'Malec, który krzyczał w trzecim tomie'.
W części IV na rozdziałów wycięto 24 rozdziały. Stronicowo - z 420 stron wycięto 264 (powtarzam, że to szacunkowa liczba, bo są to wydania o innych czcionkach). Nie ma tu całej księgi o żargonie. Usunięto niektóre rozdziały o Ludwiku Filipie, trochę wycięto też rozdziałów o barykadzie, ale nie wszystko. Zdziwiło mnie, że usunięto rozdział pt. 'Upojenie pełnią szczęścia' - znów chyba dlatego, żeby bohater rewolucyjny za dużo nie myślał. A wycięcie rozdziału 'Gavroche maszeruje"? Jak to wyjaśnić? Przypomnę, że to wycięto, ale zostawiono niektóre rozdziały o kanałach Paryża w części V.
I część V: z 67 rozdziałów wycięto 18. Stronicowo z 347 stron wycięto 185. Tak jak wspomniałam, wycięto niektóre rozdziały o kanałach, ale nie wszystko. Sporo zostało i nie ma rozważań Mariusza, np taki 'Czasem człowiek osadza na mieliźnie, myśląc, że dobija do portu' albo taki 'Dziadek' czy ten "Jan Valjean ma wciąż rękę na temblaku' albo 'Zachwiany absolut'.
Tyle zanotowałam. Głębsze badania sobie odpuściłam, gdyż wolę w tym czasie czytać ponownie pełną wersję. Podsumuję to tak, że może wielu osobom takie wydanie wystarczy. Ostatecznie i tak jest to prawie 1000 stron. Ja nawet gdy miałam naprawdę natłok lektur na studiach to nigdy nie poprzestawałam na streszczeniach, ani z czytania grubych książek po kawałku, tak żeby było szybciej, nigdy z nich nie korzystałam. Mam umysł matematyczny i jestem perfekcjonistką. Zawsze zastanawiałam się i zastanawiałabym się, czytając taką okrojoną wersję, co wycięto, czego nie ma, co mnie ominęło. Poczułabym rozdrażnienie i nerwowość. Jeśli komuś i to wystarczy to mamy wolność. Poinformowałam o tym jakie skróty zauważyłam. Może komuś to się przyda.
Opinia o wydaniu, a nie o dziele 'Les Miserables'.

Nie miałam wcześniej czasu na 'Nędzników', ale planowałam przeczytać to wielkie dzieło. Moja koleżanka z polonistyki kiedyś przez 'Nędzników' oblała egzamin z romantyzmu, bo jak to ona, powolnie i jak to śpiewali 'cherish the love you have' przez cały semestr przeznaczony na romantyzm czytała sobie 'Nędzników'. Ale mówiła, że dzieło jest tego warte, a romantyzm zdała w drugim terminie. Po co to mówię? Mówię po to, żeby uświadomić sobie, że to długa lektura. Ale dokładnie nie wiedziałam co i jak. Gdy więc MG zaproponowało 'Nędzników' w dwóch tomach, to się ucieszyłam, ze będę miała własne egzemplarze, bo i tak planowałam przeczytać książki w najbliższym czasie. Ale już były przygody z wydaniami skróconymi, więc przejrzałam stopkę redakcyjną i przeczytałam w niej, że jest to wydanie w oparciu o wersję skróconą Iskier z 1954 roku. No to mi zaświtało w głowie, że ciekawe po co i co skrócono? Tuż po stalinizmie w naszym kraju? I w czasach, gdy książkami zajmowali się specjaliści i 'nadpisanie w tłumaczeniu' nie byłoby sprawą nieuctwa i ignorancji, a niedopisanie miałoby swoje przyczyny.
Jak więc sprawdziłam, choć to trudne, w tłumaczeniu Iskry, a za nimi MG, wybrały dobre, ale przedwojenne tłumaczenie z 1931 roku przez Bibliotekę Arcydzieł Literatury' i chyba jest to tłumaczenie Macieja Żurowskiego. Porównałam początek książki z tłumaczeniem Krystyny Byczewskiej, której wydanie czterotomowe z Prószyńskiego i S-ki będę czytać, i wydanie Byczewskiej mi się bardziej podoba. TO od Iskier, czyli MG jest troszkę archaiczne, ma cięższy styl, a kilkakrotnie się różni w wymowie, na przykład słowo 'idea' zastąpione zostało 'doskonałością'. A to zmienia wymowę tekstu.
Więc tłumaczenie mi się nie podoba.
Teraz sprawa skróceń w tym pięknym graficznie wydaniu:
wzięłam się za porównanie osobiście i już po pierwszych 50 stronach stwierdziłam, że skrócenia z 1954 roku, powielane przez MG były celowe i systematyczne. Wycinano z 'Nędzników' wszytko, co mówiło o Bogu i religii i przeczyło marksistowskiej historiozofii dziejów. Wycięto więc fragment o gilotynie, ale zostawiono rozmowę o rewolucji, bo ona nie przeczyła marksizmowi. Zresztą, o Marksie nie ma tu mowy, ale wydawcy podeszli pracowicie i zgodnie z linią partii i powycinali co trzeba było.
Mnie takie wycinanki się nie podobają, bo to zbrodnia na wielkim dziele literatury światowej, na rozliczeniem francuskiego i europejskiego myśliciela z rewolucją, z tym co niósł nie nie niósł wiek XIX. Wycinanki na tekście zmieniły sens dzieła, a to jest dla mnie nie do przyjęcia.
W wydaniu MG pozostała historia fabularna, w sumie w dwóch tomach licząca prawie 1000 stron, która myślę usatysfakcjonuje młodzież, która nie lubi 'trucia' i 'rozważań'. Ja już po tych 50 stronach z wydania Prószyńskiego wolę pełne wydanie i wolę sama sobie wybierać ustępy, które tylko przekartkuję. Na pewno nie chciałabym być oszukana, czymś co w sumie nie jest myślą Victora Hugo, ale zniekształceniem z 1954 roku. Dla mnie jest to obraza intelektualna, to wydanie.
Powinno być na okładce napisane 'Based on' Nędznicy' (Oparte na 'Nędznikach', żeby czytelnicy wiedzieli, co kupują, bo nie każdy jest znawcą klasyki. Nie mieści mi się w głowie, żeby wydawca skracał albo rozszerzał 'nadpisywał' dzieła mistrzów! To niedopuszczalne.
Przygodę z recenzowaniem dla wydawnictw kończę więc rozczarowaniem. A miałam zakończyć satysfakcją czytelniczą, że 'Nędznicy', że klasyka... A mam coś co jest zniekształceniem i powieścią dla gimnazjum lub liceum.
A to za mało, piękna okładka to za mało.
Przykro mi, ale odradzam.

RECENZENCKA (ostatnia, łyżka dziegciu)

Czytając wersję pełną zapisywałam sobie rozdziały i księgi oraz strony, bo nie ma tego w spisie treści. Chciałam bowiem mniej więcej sobie i wam wyliczyć co w tej okrojonej wersji wycięto. Dlatego poświęciłam swój czas. Mam nadzieję, że są osoby, którym to pomoże.
Mniej więcej porównywałam ilość stron, dodawałam i odejmowałam, ale...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nie jestem pewna czy kiedykolwiek miałam zaszczyt czytać coś podobnie wspaniałego. Rany boskie, sam opis Przyjaciół Abecadła sprawił, że moje serce zaczęło bić dwa razy szybciej, postacie stanęły mi przed oczami i zaczęły do mnie mówić - w swoim charakterystycznym stylu. Jednocześnie przejaskrawieni, jednocześnie ludzcy do bólu, jednocześnie świat jest czarno-biały, jednocześnie spowity tyloma odcieniami szarości!
Scenę śmierci Enjolrasa i Grantaire'a przeczytałam po polsku, po angielsku i po francusku (choć ten ostatni jest mi zdecydowanie obcy). Piękno w czystej postaci.

Nie jestem pewna czy kiedykolwiek miałam zaszczyt czytać coś podobnie wspaniałego. Rany boskie, sam opis Przyjaciół Abecadła sprawił, że moje serce zaczęło bić dwa razy szybciej, postacie stanęły mi przed oczami i zaczęły do mnie mówić - w swoim charakterystycznym stylu. Jednocześnie przejaskrawieni, jednocześnie ludzcy do bólu, jednocześnie świat jest czarno-biały,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

„Winny jest nie ten, kto grzeszy, lecz ten kto roztacza ciemnotę”.
Istnieje dziwny przesąd, że socjalizm zaczął się od Karol Marksa. Jednak kiedy spojrzymy na czas, kiedy była Rewolucja Francuska, w jaki sposób rosła świadomość konieczności zmian w społeczeństwie uświadomimy sobie, że to właśnie we Francji powstał pierwszy ferment mający na celu zburzyć rządy oligarchii na świecie. Bogaci ponad miarę arystokraci i żyjący w ubóstwie ludzie z niższych warstw społecznych, w których praca nie pozwala nawet na zapewnienie wyżywienia pracującym. To było powodem do wczesnego posyłania dzieci do zajęć zarobkowych. Idylliczne beztroskie dzieciństwo i mityczna bezczynność kobiet, które przed wywalczeniem przez sufrażystki praw wyborczych tylko pachniały i czekały na pracujących mężów na pewno wówczas nie istniały. Za to każdy człowiek (także ten mały, który jeszcze powinien się uczyć) musiał troszczyć się o zarobek, aby rodzina mogła przetrwać. Bardzo małe dzieci to był problem, ponieważ wyłączały któregoś z członków rodziny (na pewno nie kobietę tylko nieco starsze rodzeństwo) z pracy albo zmuszało do oddawania niemowląt pod opiekę, a nawet zostawianiu bez nadzoru.
Do XX wieku dzieci były bardzo tanią siłą roboczą. Pracujący robotnicy głodowali, umierali z wycieńczenia i powodu różnych chorób. Bród, smród, ubóstwo to codzienność większości ówczesnych ludzi. Do takiego świata zabiera nas Victor Hugo umiejscawiając akcję swojej powieści w czasach swojego dzieciństwa, które w jego przypadku opływało w dostatki i przepełnione było nauką oraz rozwijaniem poglądów rojalistycznych, czyli całkowicie innego niż ukazany przez niego świat w wielu powieściach. „Nędznicy” to nie jedyna jego powieść poruszająca bardzo ważne problemy społeczne. A wszystko zaczęło się od jego przypadkowego kontaktu z biedą, która przecież była w Paryżu na wyciągnięcie ręki. Tylko nieliczni mogli cieszyć się dobrami, balami, drogimi strojami, dobrobytem takim, że nie wyobrażali sobie, że ktoś może głodować. Victor Hugo do dzielnic nędzy wszedł już jako dorosły nadworny poeta, czyli człowiek o bardzo dobrej pozycji, cieszący się przywilejami i dobrami. Bieda jako osobiste doświadczenie była mu obca, a po jego wychowaniu oczekiwalibyśmy, że za wszelką cenę będzie bronił zastanego porządku, w którym wiodło mu się dobrze. Los jednak spłatał psikusa jego rodzicom. Obserwacja beznadziejności losu ludzi ubogich sprawiła, że pisarz stopniowo zmieniał swoje przekonania społeczne. Tę metamorfozę doskonale widać w jego dziełach, w których przekonuje, że za występki ludzi ubogich odpowiada całe społeczeństwo, a zwłaszcza bogaci, dla których los ludzi z niższych klas społecznych jest obojętny. Victor Hugo w „Nędznikach” zawarł wszystkie swoje poglądy, dlatego akcja powieści obfituje w spostrzeżenia i przemyślenia polityczne. Powstałe prawie dziesięć lat przed Komuną Paryską historie zawarte w bardzo wpłynęły na ówczesne wydarzenia. Napisana z wielkim rozmachem powieść o niesprawiedliwości i złym systemie prawnych nadal należy do tych, które poruszają wrażliwe umysły i pozwalają uzmysłowić sobie, jakim złem jest gromadzenie dóbr przez nielicznych koszem innych. Pracujący nędznicy to problem wszystkich systemów. Jak go rozwiązać? Na to ciągle nie ma odpowiedzi. Warto jednak poszukiwać rozwiązań. Nim oddacie się przemyśleniom społecznym zapraszam Was do świata bardzo ważnej powieści.
W moje ręce „Nędznicy” po raz pierwszy trafili jeszcze w liceum. I to właśnie ta powieść pomogła mi zrozumieć przekonania kolegi, który według małomiasteczkowych standardów uchodził za zamożnego, czego o sobie nie mogłam powiedzieć, chociaż miałam przekonania zbliżone do dzisiejszych młodych prawicowców marzących o tym, aby państwo im się w życie za bardzo nie mieszało i pozwoliło na rozpychanie się łokciami. Powieść Victora Hugo pozwolila mi spojrzeć na problem nierówności z innej strony i zrozumieć, że to nie jednostki są odpowiedzialne za głód, ale całe społeczeństwo, że człowiek nie jest samodzielną jednostką całkowicie odpowiedzialną za swoje życie, ale częścią większej machiny popychającej ją do określonych czynów. Taki obraz mamy właśnie w powieściach francuskiego pisarza.
W „Nędznikach” Victor Hugo zabiera nas w podróż do 1815 roku do Digne we Francji. Tam stajemy się świadkami oddania bogactw przez biskupa na rzecz szpitala. Majętny duchowny wyzbywa się dóbr i razem z siostrą oraz gosposią mieszka w skromnym (jak dla jego posady) budynku z kilkoma izbami. Zajmuje się zbieraniem datków od bogatych, aby pomóc biednym. Do jego domu trafia były galernik Jean Valjean, który za gościnę odpłaca kradzieżą. Biskup jednak nie wnosi oskarżenia tylko chce, aby były przestępca zmienił swoje życie. Nawet nie wie na jak wielu ludzi wpłynie jego dobroć.
Następnie poznajemy historię Fantyny, która po porzuceniu przez konkubenta zostaje sama z córką, małą Kozetą. Zmuszona do samodzielnego utrzymania siebie i dziecka kobieta zostawia swoją pociechę pod opieką rodziny oberżysty i rusza w poszukiwaniu pracy. Trafia do miasta rządzonego przez szanowanego mera Madeleine’a - nikomu nieznanego przemysłowca ciągle obserwowanego prze podejrzliwego z inspektora policji Javerta.
Przeplatające się opowieści są pretekstem do poruszenia ważnych problemów społecznych oraz pokazania właściwych postaw. Nieufny inspektor pokazany jest jako postać antypatyczna, natomiast biskup Benvenuto proszący o datki dla biednych to bohater pozytywny, wrażliwy, traktujący tak samo bogatych i biednych. Nieoceniający i niepotępiający pochopnie duchowny to człowiek łagodny i obdarzający innych zaufaniem, pokazujący im, że mogą wieźć inne, lepsze życie. Wystarczy, że tego zechcą i będą mieli środki umożliwiające im taką przemianę. Przy czym nacisk na dostarczenie biednym dóbr mających odmienić ich życie jest tu bardzo duży. Bez tego nawet dobre chęci nic nie dadzą, bo światem rządzą pieniądze.
Victor Hugo snując z wprawą opowieść przemyca ważne problemy etyczne. Bardzo często w tle wydaje się pobrzmiewać pytanie o to, dlaczego los ludzi musi tak wyglądać, dlaczego ludzie robią sobie takie piekło na ziemi. Główny bohater Jean Valjean to człowiek doświadczony przez życie. Wcześnie stracił matkę, a ojciec ginie przy pracy. Małym bohaterem zajmuje się starsza siostra będąca już wdową z siedmiorgiem dzieci. Chłopak od najmłodszych lat ciężko pracuje za niewielkie wynagrodzenie. Ima się różnych zajęć. Podobnie jest w przypadku jego siostry. Ostra zima jest dla rodziny momentem przełomowym: brak pracy zmusza Jeana do kradzieży, aby nakarmić dzieci. Skazany na pięć lat galer szybko ma zwiększany wyrok za próby ucieczki…
Doświadczenie galer, poznanie czym jest bezgraniczne dobro i wykorzystanie danej szansy sprawia, że stajemy się świadkami przemian Jeana Valjeana: z nędznika po zasobnego i uznawanego obywatela, który dzięki zgromadzonym dobrom, dobrze zorganizowanemu systemowi pracy może pomagać ludziom. Jedną z osób, z którą los splata jego ścieżki jest Kozeta: dziewczynka wykorzystywana do najcięższych prac, poniżana tylko dlatego, że jest nieślubnym dzieckiem pozostawionym pod opieką rodziny oberżystów.
Pierwszy tom skupia się przede wszystkim na problemach społecznych, rosnącemu napięciu wokół tajemnicy Jeana Valjeana. W drugim następuje lekka odmiana. Oto na horyzoncie pojawia się Mariusz, młody buntownik kierujący się w życiu emocjami. Widzący nędzę ludzi pracujących młody człowiek odrzuca pochodzenie i majątek swojego bardzo majętnego dziadka. Do tego zakochuje się w pięknej nieznajomej. Widzimy go jak w przypływie buntu wobec zaistniałego stanu rzeczy przyłącza się do rewolucjonistów, gdzie doświadcza strachu, rozpaczy z powodu śmierci znajomych i przegranej w walce. Poznamy także kilkuletniego ulicznika wypchnięty przez nędzną rodzinę z domu. Młody Gavroche, mieszkający blisko Mariusza, przez co ich losy musiały się przepleść, a ich wzajemne relacje stworzyć napięcie powstałe z poczucia tragizmu losu i rozwijającej się przyjaźni między ludźmi, których dzieli spora różnica wieku.
W tomie tym po raz kolejny spotkają się dwie postaci: Valjean i Javert, wokół których napięcie rosło przez całą powieść. Ich wartości ścierają się tu z całą siłą pokazując, że służenie innym i bezwzględna sprawiedliwość okazują się być przeciwnymi wartościami. Victor Hugo z dosadnością pokazuje w swojej powieści, że miłosierdzie i przestrzeganie prawa wzajemnie się wykluczają. Tym sposobem porusza ważne i bardzo ważne i często pojawiające się w literaturze pytanie etyczne: czy sprawiedliwość jest ważniejsza od człowieka i motywów jego działania?
„Nędznicy” Victora Hugo to dzieło napisane w stylu ówczesnych powieści. Sporo w nich dygresji, piękny, opisowy język, delikatnie snuta akcja, w której napięcie ciągle rośnie, przez co mimo dość obszernego tekstu nie można się od książki oderwać. Francuski pisarz zwyczajem romantycznych i pozytywistycznych pisarzy wprowadza nas w świat problemów społecznych. Pojawiają się tu nie tylko kwestie niesprawiedliwości, braku szans, dyskryminacji, przemocy, ale i temat wojny, rewolucji, które autor kreśli z dużą wprawą. Całość w nowym wydaniu dopełnia solidna oprawa, piękna okładka, bardzo dobrze zszyte strony, przemyślane rozmieszczenie tekstu, dzięki czemu czytanie staje się prawdziwą ucztą dla duszy.

„Winny jest nie ten, kto grzeszy, lecz ten kto roztacza ciemnotę”.
Istnieje dziwny przesąd, że socjalizm zaczął się od Karol Marksa. Jednak kiedy spojrzymy na czas, kiedy była Rewolucja Francuska, w jaki sposób rosła świadomość konieczności zmian w społeczeństwie uświadomimy sobie, że to właśnie we Francji powstał pierwszy ferment mający na celu zburzyć rządy oligarchii na...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Komentarz jest do całej książki, nie do tomu.
181028 audio G10.
Od 20 lat zbierałem się by po nią sięgnąć. Przerażała mnie jej wielkość. Po raz kolejny dzięki audiobookowi udało się!
Co ja mogę napisać o takim arcydziele? Książka jest genialna! Przez nią muszę zweryfikować moje wszystkie oceny, zwłaszcza dziewiątki i dziesiątki.
Na chwilę obecną wchodzi do mojego top 5.
Oprócz wspaniałej fabuły, pięknej historii głównego bohatera, którą wielokrotnie zekranizowano oraz obszernego opisu tła historycznego, dwie rzeczy zrobiły na mnie piorunujące wrażenie.
Pierwsze to przemyślenia dotyczące społeczeństwa - brzydko mówiąc prześwietlanie różnych "typów" ludzi i analiza ich postępowania. Wnikliwe i prawdziwe! Po drugie podczas czytania kluczowych scen konfrontacji bohaterów przechodziły po mnie ciarki z wrażenia. Było w nich czuć autentyczność, napięcie, świetnie napisane są dialogi. Myślę, że trzeba mieć ogromny talent, by w taki sposób te sceny napisać.

Komentarz jest do całej książki, nie do tomu.
181028 audio G10.
Od 20 lat zbierałem się by po nią sięgnąć. Przerażała mnie jej wielkość. Po raz kolejny dzięki audiobookowi udało się!
Co ja mogę napisać o takim arcydziele? Książka jest genialna! Przez nią muszę zweryfikować moje wszystkie oceny, zwłaszcza dziewiątki i dziesiątki.
Na chwilę obecną wchodzi do mojego top...

więcej

mniej

Pokaż mimo to