Uffff. Zmęczyłem. Pozycja powinna zmieścić się na 50 stronach. Autor zdecydowanie miał płacone od wiersza.
Z pozytywów, zainspirowałem się do powrotu po 20 latach do "Wesela".

Uffff. Zmęczyłem. Pozycja powinna zmieścić się na 50 stronach. Autor zdecydowanie miał płacone od wiersza.
Z pozytywów, zainspirowałem się do powrotu po 20 latach do "Wesela".

Ryszard Jamka "Panów piłą" Trzy legendy o Jakubie Szeli,

O Jakubie Szeli po raz pierwszy usłyszałam wiele lat temu na lekcji historii w liceum. I choć dziś nie przypominam sobie ówczesnego kontekstu przedstawienia tejże postaci (wczesne lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku),latami historycznie na różne sposoby zawłaszczanej przez licznych przedstawicieli życia publicznego kolejnych zmieniających się ustrojów i w związku z tym niezwykle różnorako przedstawianej w politycznych i społecznych dyskursach.

I właśnie dlatego ten trójgłos autora, który w swojej publikacji dąży do ukazania wielu stron historii walki Jakuba Szeli z galicyjską szlachtą, dla jednych bohatera, dla innych mordercy niewinnych spowodował, że niezwykle rozbudowaną o rys historyczny i społeczny lekturę, uzupełnioną o przebogatą bibliografię, przeczytałam z wielkim zaciekawieniem.

Nie można odmówić słuszności galicyjskim chłopom, którzy pewnej lutowej nocy 1846 roku niezadowoleni z wieloletniego ucisku, skrzyknęli się, by w sposób zdecydowany i krwawy, wystąpić przeciwko przedstawicielom szlachty. Jednak sposób w jaki zareagowali na wieloletnią niesprawiedliwość i to jak całe niezadowolenie w końcu się rozlało, to już całkiem inna rzecz.

Jak do rabacji galicyjskiej doszło, w dodatku z niemal dziennikarską dokładnością, w sposób niezwykle obrazowy, treściwy i wielowymiarowy, opowiada Ryszard Jamka, komponując historię, która płynie niczym pasjonująca powieść. Nie brakuje w niej nakreślenia rysu historycznego, licznych odwołań do literatury. Wreszcie pojawiają się też postacie, którym Jakub Szela miał przydać się w rozgrywkach politycznych, raz stojąc na piedestale, innym razem będąc z niego skutecznie zrzucanym.

Ryszard Jamka "Panów piłą" Trzy legendy o Jakubie Szeli,

O Jakubie Szeli po raz pierwszy usłyszałam wiele lat temu na lekcji historii w liceum. I choć dziś nie przypominam sobie ówczesnego kontekstu przedstawienia tejże postaci (wczesne lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku),latami historycznie na różne sposoby zawłaszczanej przez licznych przedstawicieli życia...

Doskonała, mistrzowsko opracowana opowieść o wydarzeniu, o którym, poza historykami, wie zbyt mało osób. Chodzi o 1846 r. bunt chłopów w Galicji, którzy zbrojnie (na ile to było możliwe) wystąpili przeciwko swoim panom. Te wydarzenia miały niestety bardzo krwawy przebieg.
Jednym z przywódców tego powstania był Jakub Szela. Kim był? Jak kształtowały się jego legendy, o których mówi tytuł książki? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w tej niebanalnej, bardzo ciekawej książce.
Jakub Szela to jedna z tych postaci historycznych, o których niewiele wiemy, a która pozostaje w kręgu zainteresowań historyków. Na jego temat zdania są podzielone. Jedni uważają go za bohatera, heroicznego przywódcę. Inni z kolei nazywają go zdrajcą, człowiekiem, za sprawą którego zginęło mnóstwo osób. Kim był naprawdę?
Autor książki, Ryszard Jamka, bazując na materiałach historycznych, m.in. wierszach, opowiadaniach, ludowych przyśpiewkach, listach, snuje na kartach książki trzy historie dot. Jakuba Szeli. Sylwetkę swojego bohatera ukazuje z trzech perspektyw. Wierzcie mi, takie zaprezentowanie Szeli z pewnością was zaskoczy. Jest niebanalne i bardzo ciekawe.
Autor skupia się na Jakubie Szeli, ale to nie on jest głównym bohaterem książki. Jest nim pamięć o tej postaci i fakt, jak wraz z czasem i statusem społecznym osób, które opowiadały, tworzyły daną legendę, opinię o Szeli, zmieniała się opinia o przywódcy powstania. Różnica pomiędzy statusami społecznymi, klasami społecznymi oznaczała różne, całkowicie odmienne spojrzenie na Szelę. Zadziwiające.
Każda z trzech legend dot. Szeli jest bardzo bogato udokumentowana merytorycznie, poparta bogatym materiałem źródłowym i osadzona silnie w kontekście historycznym, kulturowym i obyczajowym. Czyta się z wielką przyjemnością. Dla historyka to prawdziwa gratka. Gorąco polecam. Świetna książka.

Doskonała, mistrzowsko opracowana opowieść o wydarzeniu, o którym, poza historykami, wie zbyt mało osób. Chodzi o 1846 r. bunt chłopów w Galicji, którzy zbrojnie (na ile to było możliwe) wystąpili przeciwko swoim panom. Te wydarzenia miały niestety bardzo krwawy przebieg.
Jednym z przywódców tego powstania był Jakub Szela. Kim był? Jak kształtowały się jego legendy, o...

Szalenie interesująca opowieść, dobrze wpisująca się we współczesne spory polityczne. Warto przeczytać, aby pomyśleć.

Szalenie interesująca opowieść, dobrze wpisująca się we współczesne spory polityczne. Warto przeczytać, aby pomyśleć.

Ryszard Jamka kolejno przedstawia każdą z interpretacji, konfrontując je ze znanymi faktami. Przybliża najnowsze odniesienia do Jakuba Szeli, który ponownie stał się obiektem publicznych dyskusji i którego historia nadal stanowi inspirację dla twórców (vide Baśń o wężowym sercu Radka Raka). Całość czyta się świetnie, a lektura pozwala w nowy sposób spojrzeć na znaną nam wersję historii. Nasuwa się też nieodmiennie refleksja nad tym, jak wiele prawdy jest w powiedzeniu, że historię piszą zwycięzcy i jak dane wydarzenie może być interpretowane w skrajnie odmienny sposób w zależności od intencji i poglądów nie tylko historyka, ale też niemalże naocznych świadków.

Cała recenzja:
http://www.kacikzksiazka.pl/2023/06/panow-pia-trzy-legendy-o-jakubie-szeli.html

Ryszard Jamka kolejno przedstawia każdą z interpretacji, konfrontując je ze znanymi faktami. Przybliża najnowsze odniesienia do Jakuba Szeli, który ponownie stał się obiektem publicznych dyskusji i którego historia nadal stanowi inspirację dla twórców (vide Baśń o wężowym sercu Radka Raka). Całość czyta się świetnie, a lektura pozwala w nowy sposób spojrzeć na znaną nam...

„Trzy legendy o Szeli udowadniają, że historia jest narzędziem realizowania interesów grupy, a posługują się nią w ten sam sposób zarówno politycy, jak i historycy”.

“Trzy legendy o Jakubie Szeli”, autorstwa Ryszarda Jamki, prawnika i historyka to książka, która przykuwa uwagę od pierwszych stron. Nie jest to typowa biografia. Na początku książki znajduje się skrócony życiorys Szeli, dalej, ma my trzy legendy o nim. Autor pisze lekko, płynnie, ciekawie, rzetelnie, z subtelnym poczuciem humoru. Czuć ogrom pracy, zaangażowanie i trud, jaki Pan Ryszard włożył w powstanie tej lektury. Ukazuje jak mylny, zakłamany obraz większość z nas ma o tym niesamowitym człowieku. Jest to swoiste rozliczenie z historią, ze zniekształconym, odpowiednio wpasowanym na potrzeby wizerunkiem. Szela był przywódcą chłopów, który zapoczątkował krwawą rzeź szlachty. Oni w odróżnieniu od panów, uznawali go za swojego bohatera, który przyczynił się do zniesienia pańszczyzny.

Pierwsza legenda - “Czarna legenda” wymyślona przez szlachtę, ofiary i rodziny ofiar poszkodowanych w rzezi. Przedstawia Szelę jako bezdusznego, bezlitosnego mordercę i kata. Druga - “Biała legenda” jej autorami są chłopi, była głównie przekazywana z ust do ust, chłopi w przeważającej większości byli analfabetami. Szela jawi nam się tutaj jako niezłomny bojownik o lepszy los ciemiężonych chłopów. Chłopi żyli w strasznych, niegodnych warunkach, panował głód, choroby i okrutne kary. Ich los był z góry przesadzony, nie mieli żadnych szans z właścicielami ziemskimi. I trzecia - “Czerwona legenda” wymyślona przez komunistów na ich potrzeby. Obok mamy ciekawe, autentyczne spojrzenie na realia, jakie panowały w ówczesnej wsi i świecie. Codzienność ludzi i obyczaje.

Fascynująca, trudna i jednocześnie bardzo potrzebna książka, o człowieku, który dla jednych był zaciekłym wrogiem, dla drugich stał się wybawcą. I to przepiękne wydanie, w twardej oprawie z licznymi ilustracjami, robi bardzo pozytywne wrażenie. Zdecydowanie polecam, nie tylko sympatykom historii.

https://tatiaszaaleksiej.pl/panow-pila-trzy-legendy-i-jakubie-szeli/

„Trzy legendy o Szeli udowadniają, że historia jest narzędziem realizowania interesów grupy, a posługują się nią w ten sam sposób zarówno politycy, jak i historycy”.

“Trzy legendy o Jakubie Szeli”, autorstwa Ryszarda Jamki, prawnika i historyka to książka, która przykuwa uwagę od pierwszych stron. Nie jest to typowa biografia. Na początku książki znajduje się skrócony...

"Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli" to wyjątkowa książka, która wyróżnia się ze wszystkich innych napisanych o postaci historycznej jaką był Szela. Autor zaprezentował postać Jakuba Szeli z różnych perspektyw, ukazując to, co jak sam napisał „o nim pisano, śpiewano i mówiono, a może nawet i myślano.”

Oczywiście znajdziemy skrótową biografię Jakuba Szeli, która wprowadza nas w temat i przypomina tę historyczną postać. Szela, przywódca chłopów w czasie rabacji galicyjskiej, wzbudza kontrowersje do dzisiaj. Z jednej strony zapoczątkował krwawą rzeź panów i szlachty, z drugiej jednak strony, długotrwałe skargi do cesarskich urzędników w sprawie zniesienia pańszczyzny i lepszego traktowania chłopów nie przynosiły rezultatów, dopóki nie wybuchła rabacja."

Książka przedstawia trzy różne legendy, będące różnymi wersjami życiorysu Szeli, zależnie od grupy społecznej, która te legendy tworzyła. Pierwsza z nich, zwana "Czarną legendą", opisuje wszystko to, co zostało spisane przez osoby poszkodowane i krewnych ofiar rzezi. Ta legenda przedstawia Szelę jako człowieka bezlitosnego, o morderczym usposobieniu.

Druga legenda, nazywana "Białą legendą", to perspektywa chłopów, głównie przekazywana ustnie, ponieważ byli niepiśmienni. Ta legenda ukazuje agresję szlachty, przemocowe kary, ogromny głód i pragnienie walki o godność oraz lepsze życie poprzez zniesienie pańszczyzny."

"Trzecia legenda, nazwana "Czerwoną legendą", prezentuje Szelę w kontekście komunistycznym i narracji komunistycznej na przestrzeni wielu lat.

Autor posługuje się licznymi przykładami ze świata kultury, pokazując, która z legend została uznana za prawdziwą przez znanych pisarzy, aktorów i ważne osobistości na przestrzeni wieków. Ukazuje również, w jaki sposób zmiany kultury, ideologii i polityki wpływały na kształtowanie się legend o Szeli.

Dla lepszego zrozumienia całej problematyki, autor przybliża nam także historię ówczesnych czasów. Przedstawia trudności związane z docieraniem do prawdziwej historii, która wydarzyła się wiele lat temu i była wielokrotnie interpretowana na różne sposoby. Nie podaje czytelnikowi gotowych odpowiedzi, ale raczej pokazuje różne perspektywy, skłaniając do głębszej refleksji nad historią, z którą musieli zmierzyć się nasi przodkowie.

Ta książka jest doskonała nie tylko dla osób zainteresowanych historią, ale także dla laików, ponieważ autor umiejętnie przybliża całą sytuację i wprowadza nas w świat XIX wieku.

"Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli" to wyjątkowa książka, która wyróżnia się ze wszystkich innych napisanych o postaci historycznej jaką był Szela. Autor zaprezentował postać Jakuba Szeli z różnych perspektyw, ukazując to, co jak sam napisał „o nim pisano, śpiewano i mówiono, a może nawet i myślano.”

Oczywiście znajdziemy skrótową biografię Jakuba Szeli, która...

Wiecie kim był Jakub Szela? Przyznaję się bez bicia ja wiedziałam o nim właściwie tylko, że był i znałam najbardziej podstawowe informacje.
Przypadek sprawił, że w autobusie (tak właśnie tak było!) poznałam autora książki "Panów piłą" a niedługo po tym spotkaniu dostałam jego pracę do ręki. Piszę "pracę" bo to czego dokonał Ryszard Jamka to tytaniczna robota. Bo czy nie jest trudnym zadaniem opowiedzenie o kimś kto był niepiśmienny i nie zostawił po sobie właściwie żadnych źródeł? Czy nie jest wyzwaniem poświęcenie oceanu czasu by oddać coś w ręce czytelnika?
W "Panów piłą" mamy do czynienia z rozliczeniem z historiami, które zniekształcają wizerunek Szeli, z tym jak ta postać była przeobrażana by "dopasować" ją do konkretnych środowisk. Brawo dla autora bo trudne i w mojej opinii skomplikowane rzeczy przekazuje w sposób przystępny i z poczuciem humoru, którego może nie widać na pierwszy rzut oka, ale jest wyczuwalne i ułatwia lekturę. Tak merytoryczne z jednej strony podejście (jak na historyka i prawnika przystało) dosmaczone nutą humoru sprawia, że czytałam książkę z zainteresowaniem.
Piękne wydanie @wydawnictwo_marginesy, opatrzone ilustracjami również zasługuje na piątkę z plusem!
Zdecydowanie polecam, ta pozycja to nie tylko książka dla historyków!

Wiecie kim był Jakub Szela? Przyznaję się bez bicia ja wiedziałam o nim właściwie tylko, że był i znałam najbardziej podstawowe informacje.
Przypadek sprawił, że w autobusie (tak właśnie tak było!) poznałam autora książki "Panów piłą" a niedługo po tym spotkaniu dostałam jego pracę do ręki. Piszę "pracę" bo to czego dokonał Ryszard Jamka to tytaniczna robota. Bo czy nie...

Pośród typowych powieści fabularnych, które ciekawą fikcją, raz na jakiś czas znajdzie się na mojej półce książka nawiązująca do prawdziwych wydarzeń. Dlatego, gdy przyszedł czas na odświeżenie mojej wiedzy, zdecydowałam się na lekturę Ryszarda Jamka.

Nie jest to typowa nota biograficzna a raczej przedstawienie losów postaci, która tak mocno zapisała się w naszej historii, że na przestrzeni wielu lat ewoluowała zależnie od słownych przekazów. Jakub Szela dla jednych był wrogiem, dla drugich wybawicielem, a my na przykładzie trzech legend obserwujemy zmianę zachodzącą w ludziach zależnie od punktu ich widzenia. Obserwujemy bowiem jak legenda o Szeli definiowała się poprzez klasy społeczne, postrzeganie wydarzeń czy ogólny odbiór społeczny, ponieważ fakty historyczne zacierały się na granicy słownego przekazu.

Chociaż mocno bazujemy na faktach oraz autentyczności przekazu a historia oraz przeszłość odgrywają tutaj kluczowe znaczenie to jednocześnie nie można zarzucić książce nudy czy przestojów w opisach. Dynamiczne przedstawienie faktów a także jasność przekazu w połączeniu z barwnym stylem autora sprawiają, że każda kolejna strona wydaje się jeszcze ciekawsza od poprzedniej. Nakładają się na siebie bowiem dwie różne wersje, czytamy o szlachcie, która widziała Szelę jako prawdziwego potwora oraz o chłopach zapatrzonych w mężczyznę jako ich bohatera. Autor w naprawdę ciekawy sposób pokazał całą ewolucję przekazu o Jakubie i właśnie ten punkt, to definiowanie człowieka na nowo, najbardziej wzbudziło moją ciekawość.

Nie obeszło się bez kilku trudniejszych momentów, ale nie jest to łatwa historia, więc zrozumiałym było, że autor sięgnie po cięższe fakty. Czarna legenda konfrontuje się z białą a czytelnik stoi pośrodku mogąc to wszystko analizować na swój własny sposób. Mimo wszystko całość przedstawiona jest w przystępnym języku, dość jasno dostrzegamy wszystkie fakty i zależności a dodatkowe grafiki idealnie dopełniają dzieła. Otrzymujemy więc w pełni dopracowaną, niebanalną oraz intrygującą lekturę, która w merytoryczny sposób poszerza zakres naszej historycznej wiedzy.

"Panów piłą. Trzy legendy o Jakubie Szeli" to lektura, która nie bez powodu zasłużyła na słowa uznania. Ryszard Jamka stanął na wysokości zadania i pokazał, że wiedza historyczna jest dla wszystkich, jeśli tylko umiejętnie się ją przedstawi. Tytułowy Jakub to ciekawa postać, która powinna być znana każdemu z nas, dlatego tym bardziej zachęcam Was do lektury i samodzielnego postawienia oceny wobec tak barwnej osobowości.

Pośród typowych powieści fabularnych, które ciekawą fikcją, raz na jakiś czas znajdzie się na mojej półce książka nawiązująca do prawdziwych wydarzeń. Dlatego, gdy przyszedł czas na odświeżenie mojej wiedzy, zdecydowałam się na lekturę Ryszarda Jamka.

Nie jest to typowa nota biograficzna a raczej przedstawienie losów postaci, która tak mocno zapisała się w naszej historii,...

Przede wszystkim trudno zrekonstruować biografię Szeli, był niepiśmienny, nie pozostawił po sobie źródeł. Z kolei ilość mitów jaka narosła wokół jego postaci, wydarzeń, koincydencji z nim związanych jest tak duża, że proces odsiewania fikcji od prawdy jest niezwykle utrudniony.

Wiemy na pewno, że urodził się we wsi Smarzowa koło Pilzna w roku 1787 w rodzinie średniozamożnych zagrodników. Jego biografia uwzględnia wpisy metrykalne, ale też wspomnienia - relacje świadków. Nie będę jednak pisać tutaj szczegółów życiorysu. Autor rysuje bardzo szeroki kontekst historyczny dla życia Szeli, co pozwala na szerszy kąt spojrzenia na ludzi, czasy i obyczaje.

Kolejne rozdziały to miejsce na odnalezienie w zbiorowej pamięci miejsca dla legendy Jakuba Szeli, o ich identyfikację i proces ich formowania się. Ważne też staje się ich zabarwienie ideologiczne.

Jako postać rozpalająca wyobraźnię (zarówno twórczą: postać wykorzystywana w sztukach, powieściach, instalacjach artystycznych, malarstwie),ale także w polityce, miał Szela przypisane różne legendy.

Pierwsza z nich - czarna, bodaj najstarsza, stworzona przez szlachtę krótko po rabacji, miała na celu, krótko mówiąc, uczynienie z Szeli antybohatera. Biała legenda związana z ruchem ludowym, wraz z nim się radykalizowała. Była jeszcze trzecia, czerwona, która, doprowadziła Szelę do tabliczek z nazwami ulic.

Autor zagłębiając się w poszczególne wersje legendy udowadnia, że historia to narzędzie polityczne, często w rękach niewłaściwych ludzi. Jest po to, by realizować interesy poszczególnych grup, mających wpływy. Spór o historię bywa wówczas sporem o władzę, a ta, która sięgnie po insygnia, staje się wiodącą.

I tak naprawdę właśnie o tych mechanizmach jest książka: o zakłamywaniu historii w imię ideologii, co jest przerażajace w dwójnasób: gdyż się wydarzało, ale przede wszystkim dlatego, że wciąż się dzieje.

Przede wszystkim trudno zrekonstruować biografię Szeli, był niepiśmienny, nie pozostawił po sobie źródeł. Z kolei ilość mitów jaka narosła wokół jego postaci, wydarzeń, koincydencji z nim związanych jest tak duża, że proces odsiewania fikcji od prawdy jest niezwykle utrudniony.

Wiemy na pewno, że urodził się we wsi Smarzowa koło Pilzna w roku 1787 w rodzinie...