Przekazujemy do rąk czytelnika, wybór rozpraw i esejów Eugeniusza Duraczyńskiego, poświęconych sprawom dziejów Polski w XX wieku. Od odzyskania niepodległości po I wojnie światowej do jej utraty i ponownego zdobycia w wyniku wysiłku Polaków, wysiłku, którego skuteczność uzależniona była także od zmieniającego się splotu międzynarodowych wpływów i interesów. Otrzymujemy więc obraz powstania i upadku II Rzeczypospolitej, roli oraz miejsca Polski w II wojnie światowej i w antyhitlerowskiej koalicji.




SPIS TREŚCI

Od redakcji



I

W pierwszej połowie XX wieku



Od zniewolenia do niezawisłości

Od niezawisłości do zależności (Polska w systemach wersalskim

i jałtańsko-poczdamskim)

Druga Rzeczpospolita – możliwości i dokonania

Dyplomatyczna bomba (Moskwa 23 sierpnia 1939)

Wbrew prawu. O paktach Ribbentrop–Mołotow w Tallinie

Miara mijającego czasu

Granice Polski w polityce koalicji antyhitlerowskiej

i w polityce polskiej

Polska w II wojnie światowej: przyczynki do bilansu

Polska 1939–1945: garść przypomnień i uwag



II

Sikorski i inni



Dobrze zasłużył się Ojczyźnie

Kryzys zaufania czy próba przewrotu?

Projekt ustroju państwowego Rzeczypospolitej (21 stycznia 1942)

Na czele Ambasady Rzeczypospolitej w ZSRR

Władysław Sikorski i Edvard Beneš: ku czemu dążyli, co osiągnęli?

1943, rok złych wróżb. Śmierć generałów

„Na jednego rubla ambicji nie przypada ani gram amunicji”

Stanisław Mikołajczyk. Szkic do portretu



III

Polska 1944



Między Wschodem a Zachodem

Szanse socjalizmu – dylematy socjalistów

Żołnierze Armii Krajowej

Powstanie warszawskie – badań i sporów ciąg dalszy

ZSRR a powstanie warszawskie

Radzieckie i rosyjskie opinie o powstaniu warszawskim

Gorzkie prawdy o powstaniu warszawskim



IV

Kreml – Polska Walcząca



Miejsce Polski w polityce ZSRR latem 1939

Polska w polityce Moskwy w latach 1939–1941

ZSRR wobec projektów konfederacji polsko-czechosłowackiej

(1940–1943)

Polska w polityce Kremla (1943–1945)

Stosunki z ZSRR w polityce generała Władysława Sikorskiego

(1939–1943)

Polskie warianty ułożenia stosunków z ZSRR (1943–1945)

Sprawa Szesnastu



V

Wychodzenie z ciemności



Strefy milczenia

Współczesne badania nad historią najnowszą w Rosji

Od zwycięstwa bolszewików w listopadzie 1917 r. do supermocarstwa

(spojrzenie z zewnątrz)

VI

U początków polskiej zmiany



PZPR w kryzysie – kryzys w PZPR (lato 1980–lato 1981)