Publikacja poświęcona jest historii badań archeologicznych prowadzonych w okresie II RP na obszarze dawnego województwa kieleckiego w latach 1918–1928, a więc czasów związanych przede wszystkim z działalnością Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Prehistorycznych (PGKZP). Omawiany okres rozpoczyna moment odzyskania przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918, a kończy 1928 r., kiedy to tę organizację rozwiązano. Planowana część druga będzie obejmować lata 1929–1939. Rozprawa stanowi kontynuację opracowania Historia badań archeologicznych na obszarze międzyrzecza Wisły i Pilicy w XIX i na początku XX wieku (2013).

W pracy omówiono rozmaite przejawy zainteresowania zabytkami archeologicznymi.

Przedstawiono archeologiczną działalność miejscowych stowarzyszeń – oddziałów Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK),niekiedy inspirujących prowadzenie poszukiwań i badań archeologicznych, a także współpracujących z PGKZP, przede wszystkim w zakresie inwentaryzacji i ochrony zabytków. Opisano kilka istniejących wówczas w regionie kolekcji muzealnych, przeważnie placówek działających przy oddziałach PTK, oraz zbiorów prywatnych. Przedstawiono okoliczności niektórych dokonanych wówczas przypadkowych odkryć archeologicznych. Scharakteryzowano badania archeologiczne (powierzchniowe i wykopaliskowe) prowadzone na terenie ówczesnego województwa kieleckiego zarówno przez miejscowych archeologów, z reguły amatorów, jak i profesjonalnych badaczy przybywających na Kielecczyznę z dużych ośrodków naukowych. Szczególnie dużo miejsca i uwagi poświęcono działalności na omawianym obszarze konserwatorów PGKZP, zajmujących się nie tylko inwentaryzacją i ochroną zabytków archeologicznych, lecz także prowadzących na wielu stanowiskach omawianego regionu badania terenowe, niekiedy wielosezonowe. Krąg odbiorów publikacji stanowić mogą: archeolodzy i historycy, pasjonaci polskiej archeologii i historii jej najważniejszych odkryć, miłośnicy dziejów ziemi świętokrzyskiej.