Zastanawiam się dla jakiej przyczyny i w zasadzie dla kogo książka ,,Kara i nagroda" w ogóle powstała. Co tak naprawdę autorka Anna Zonova miała na myśli? Czy zgodnie z opisem na okładce jest to historia ludzkich losów naznaczonych stosunkami czesko-niemieckimi po wojnie? Chyba nie, ja tam nic takiego nie znalazłem. Czy jest to historia o ludziach przesiedlonych w ramach zmiany granic? Trochę, może z początku.
W takim razie o czym jest ta książka? Historia czterech osób: Lisy, Terezy, Jozefa i Marka. Lisa to przedwojenna komunistka opowiadająca przemienne losy swoje i męża Rene, niesłusznie oskarżonego i straconego przez władze partyjne. Lisa to też teściowa Terezy, której nie cierpi i uważa ją za niegodną swego syna Rudolfa. Tereza nie kocha Rudolfa, kocha za to poetę Marka, który jest jej kochankiem. Jozef jest bratem Terezy, ale w całej tej historii ma najmniej do powiedzenia bo jest alkoholikiem, narkomanem i seksoholikiem.
Książka przytłacza ogromem nieszczęścia płynącego ze skomplikowania ludzkich losów. Nieszczęścia związane ze sprawowaniem władzy, zdrady, nieszczęśliwe miłości, nieszczęśliwe dzieciństwo, brak perspektyw na dobre życie. Czytając te historie ma się wrażenie, że bohaterowie żyją jakby za karę. A gdzie w tym wszystkim nagroda? Ja jej w tej książce nie znalazłem.

Zastanawiam się dla jakiej przyczyny i w zasadzie dla kogo książka ,,Kara i nagroda" w ogóle powstała. Co tak naprawdę autorka Anna Zonova miała na myśli? Czy zgodnie z opisem na okładce jest to historia ludzkich losów naznaczonych stosunkami czesko-niemieckimi po wojnie? Chyba nie, ja tam nic takiego nie znalazłem. Czy jest to historia o ludziach przesiedlonych w ramach...

"Kara i nagroda" Anny Zonovej z @wydawnictwoamaltea w tłum. Anny Maślanki to rozpisana na cztery głosy opowieść o tym, co w życiu piękne i tym, co bolesne. I chociaż to stwierdzenie trąci banałem, to opisywana przez Zonovą historia banalna nie jest.  Wszystko ma swój początek w małej miejscowości na pograniczu, którą kiedyś zamieszkiwali Niemcy. Po zakończeniu wojny trafiają do niej dwie rodziny. Dla rodziny Josefa jest to pewien rodzaj nagrody, podczas gdy dla Lise to przymusowe zesłanie jest karą. W losach tych dwóch rodzin odbijają się lęki, rozczarowania, niespełnione marzenia, ale także pewien rodzaj nadziei. Nowe miejsce zamieszkania daje nowe możliwości, ale także potęguje poczucie wykorzenienia i wyobcowania. Bohaterowie Zonovej są wielowymiarowi, skomplikowani i bardzo wyraziści. Zonova oddając głos czterem postaciom: Jozefowi, Terezie, Lisie i Markowi, podkreśla wzajemne zależności. Mamy tu więc relacje: siostra-brat, kochanek-kochanka, teściowa-synowa, mąż-żona, matka-dziecko. Nie będzie w tym przesady jeśli powiem, że bohaterovie Zonovej naznaczeni są pewnym tragizmem. Z tego wielogłosu wyłaniają się przejmujące losy pogubionych jednostek, których życie jest pasmem udręk i rozczarowań, którzy tęsknią za miłością, poczuciem spełnienia.
Już sam tytuł wskazuje, że świat wykreowany przez pisarkę oparty jest na antynomiach. Zestawiając centrum i peryferia, życie i radość, karę i nagrodę, miejskość i wiejskość, kobiecość i męskość, uwypukla rozdarcie i zagubienie bohaterów.
Ramy czasowe historii zamykają się między II wojną światową a latami 90. I chociaż wydaje się, że wielka historia rozgrywa się, w tle, to oczywiście determinuje życie opisywanych postaci. Na pierwszy plan wysuwają się tu jednak przyziemne, ludzkie problemy, osobiste dramaty, które chociaż historycznie obciążone, mają wymiar jednostkowy. 
Co mnie jednak najbardziej urzekło w prozie Zonovej, to jej niezwykła cielesność. Opisy chorób, fizjologii, wspólnych kąpieli, okaleczonych ciał nadają lekturze jakiegoś bolesnego wymiaru.

"Kara i nagroda" Anny Zonovej z @wydawnictwoamaltea w tłum. Anny Maślanki to rozpisana na cztery głosy opowieść o tym, co w życiu piękne i tym, co bolesne. I chociaż to stwierdzenie trąci banałem, to opisywana przez Zonovą historia banalna nie jest.  Wszystko ma swój początek w małej miejscowości na pograniczu, którą kiedyś zamieszkiwali Niemcy. Po zakończeniu wojny...

Ciekawa książka, dobrze napisana. Chociaż fabuła jest fajnie pomyślana i można w niej i w języku znaleźć kilka smaczków, to jakoś ciężko uznać mi tę książkę za ważną opowieść i chyba szybko o niej zapomnę.

Ciekawa książka, dobrze napisana. Chociaż fabuła jest fajnie pomyślana i można w niej i w języku znaleźć kilka smaczków, to jakoś ciężko uznać mi tę książkę za ważną opowieść i chyba szybko o niej zapomnę.

Interesujące, nawet bardzo.

Interesujące, nawet bardzo.

To na pewno było niecodzienne doświadczenie. Nigdy nie miałam styczności z czeską literaturą, a na Karę i Nagrodę skusiłam się przeglądając nowości w bibliotece. Ogółem, sama fabuła jest ciekawa i faktycznie chcę wiedzieć co będzie dalej. Czasem opisane sytuacje są do bólu wulgarne i bezpośrednie, a czasem wymagane jest od czytelnika połączenia faktów.
Zabrakło mi w tej książce porządku, mieszana narracja pierwszoosobowa z trzecią, częste retrospekcje i przeplatanie się postaci potrafiły sprawić, że nie wiedziałam gdzie teraz jestem. A szkoda, bo myślę, że gdybym dokładnie znała czas akcji danych wydarzeń to Kara i Nagroda miałaby dla mnie większy aspekt edukacyjny.

To na pewno było niecodzienne doświadczenie. Nigdy nie miałam styczności z czeską literaturą, a na Karę i Nagrodę skusiłam się przeglądając nowości w bibliotece. Ogółem, sama fabuła jest ciekawa i faktycznie chcę wiedzieć co będzie dalej. Czasem opisane sytuacje są do bólu wulgarne i bezpośrednie, a czasem wymagane jest od czytelnika połączenia faktów.
Zabrakło mi w tej...

Kara i nagroda to historia rozpościerająca się na przełomie kilkudziesięciu lat. Swój bieg bierze w czasach drugiej wojny światowej, by ukazać dramat wojennej zawieruchy wraz z procesem wysiedlania Niemców na czeskich ziemiach. Obejmuje lata normalizacji lat pięćdziesiątych oraz rodzącego się w Czechach kapitalizmu we wczesnych latach dziewięćdziesiątych. Rozmach tła historycznego jest imponujący, tak jak i sam zamysł Anny Zonovej, by przedstawić narrację z perspektywy różniących się wiekiem, pochodzeniem oraz statusem społecznym postaci.

Bohaterów powieści różni bowiem wiele. Rodzeństwo rusińskiej rodziny: Jozef i Tereza to sudeccy przesiedleńcy, Lise i jej dzieci zaś to najbliższa rodzina komunistycznego dysydenta, którego rząd postanawia zamordować za współpracę z faszystami. Wszyscy trafiają do małej, położonej w górach miejscowości, wcześniej będącej miejscem zamieszkujących tam, jednakże już wysiedlonych czeskich Niemców. Różnice społeczne, z jakimi zmierzyć zmuszeni zostają bohaterowie nie przeszkadzają im w budowaniu relacji między sobą. Historyczna zawierucha oraz niepewność jutra zmuszają bohaterów do podjęcia próby odbudowania życia w nowych warunkach i na nowych zasadach.

Anna Zonová nie boi się podejmowania trudnych tematów zarówno w makro jak i mikro skali. Nie stroni od przedstawiania śliskich, komunistycznych pobudek, ale i śmiało ukazuje dramaty rodzin, w które wkrada się marazm, obłuda oraz problem przemocy rodzinnej czy alkoholizmu. Czeska prozaiczka zaś stawia sobie trudne zadanie ukazania relacji czesko-niemieckich zarówno na różnych poziomach poznawczych jak i w szerokiej rozpiętości czasowo-przestrzennej. Bohaterowie dojrzewają do kolejnych wyborów, a ich wspólna historia ukazana zostaje oczyma większości z nich. To postaci dorastający oczach czytelnika, jak chociażby Tereza, dla której cielesność wraz z upływem czasu oraz pojawieniem się kochanka zdaje się odgrywać kluczową rolę czy też Jozef, dla którego alkohol staje się środkiem do uśmierzenia bólu egzystencjalnego oraz poczucia zagubienia na obcej ziemi. Ból ów zdaje się towarzyszyć każdej z postaci, a traumy nadają rytm ich wyborom.

Solenny pokład dramaturgii Kary i nagrody rodzi nadzieję na obcowanie z książką emocjonalnie niełatwą i wymagającą. W praktyce jednakże otrzymujemy książkę, która powstała bez uwzględnienia jakiejkolwiek chronologii. Autorka szatkuje bowiem porządek akcji, zaburzając naturalny rytm czasu. Poszczególne narracje następują po sobie bezplanowo, powodując u czytelnika dezorientację. Niełatwo połączyć ze sobą historie poszczególnych bohaterów, jeszcze trudniej uporządkować je na osi czasu. Problemem może być również zbytnia bezpośredniość, z jaką skreślono chociażby narrację Terezy. Bywa nadto śmiała, dla wrażliwego czytelnika nadto obcesowa i jednotorowa. Kwestie te wybijają się na pierwszy plan, odstawiając na boczny tor samą esencję powieści.

Problematyczne staje się również samo, jakże bogate i wielowarstwowe tło historyczne dzieła Zonovej. Ginie ono pod warstwą splątanych narracji, za którymi próżno nadążyć. Tym samym niełatwo w pełni zrozumieć czy też emocjonalnie poczuć intencje oraz okoliczności życia bohaterów powieści. Kara i nagroda to potencjał, który zaginął pod warstwą potencjalnego rozmachu, za którym próbowała nadążyć autorka, a którą pokonała przekombinowana forma powieści.

Kara i nagroda to historia rozpościerająca się na przełomie kilkudziesięciu lat. Swój bieg bierze w czasach drugiej wojny światowej, by ukazać dramat wojennej zawieruchy wraz z procesem wysiedlania Niemców na czeskich ziemiach. Obejmuje lata normalizacji lat pięćdziesiątych oraz rodzącego się w Czechach kapitalizmu we wczesnych latach dziewięćdziesiątych. Rozmach tła...

Fabuła może i nie zapada w pamięć, ale napisana jest naprawdę dobrze. Momentami zabawna, innym razem wzruszająca. Just for the joy of reading. Tu i tam mądry cytat, a u mnie to zawsze na plus. Warto dać jej szansę. :)

Fabuła może i nie zapada w pamięć, ale napisana jest naprawdę dobrze. Momentami zabawna, innym razem wzruszająca. Just for the joy of reading. Tu i tam mądry cytat, a u mnie to zawsze na plus. Warto dać jej szansę. :)