A Life on Our Planet: My Witness Statement and a Vision for the Future

“Nie chciałem sugerować, że ludzkość jest w jakiś sposób odizolowana od królestwa zwierząt. Nie zajmujemy w nim wyjątkowego miejsca. Nie przesądzono, że zajmujemy najwyższy szczebel drabiny ewolucji. Jesteśmy po prostu jednym z wielu gatunków.”

Wydaje mi się, że warto od tego właśnie cytatu rozpocząć opis książki Davida Attenborough. Bo właśnie nie jesteśmy postawieni ponad przyrodą. Tak nam się tylko wydaje. Takie przekonanie zaszczepiły w większości mieszkańców Ziemi tzw. religie księgi: człowiek koroną stworzenia. Cierniową chyba. Jako ta “korona stworzenia” narobiliśmy tyle szkód, że obecnie nie wiadomo już, czy są jeszcze szanse na powstrzymanie niektórych procesów i odwrócenie skutków ich działania.

W swej niewielkiej objętościowo książce David Attenborough zdaje się reprezentować pogląd, że jeszcze nie jest za późno, że działając stanowczo i mądrze, zdołamy osiągnąć stan na tyle zrównoważonego rozwoju, iż przyroda, a wraz z nią i my (w sensie: ludzkość), przetrwamy i że czeka nas, może nie świetlana - ale przy dobrych wiatrach - nie najgorsza przyszłość. No ja nie wiem… Jakoś nie wydaje mi się, żebyśmy mogli tak łatwo wykręcić się od odpowiedzialności. Pewnie, że zawsze dobrze jest mieć nadzieję. Chociaż z drugiej strony, spotkałem się już z opiniami naukowców, twierdzących że o zrównoważonym rozwoju trzeba nam było myśleć jakieś pięćdziesiąt lat temu. Teraz to już musztarda po obiedzie i pozamiatane. Czas przygotować się na powolne wymieranie.

Kto ma rację? Czy zrównoważenie pozytywny Attenborough, czy może bardziej radykalni “czarnowidze”? Pojęcia nie mam. Życzyłbym nam i planecie szczęśliwego rozwiązania przynajmniej tych najpilniejszych problemów związanych z ekologią i ociepleniem. Jednocześnie cieszę się, że jestem już za półmetkiem swojego żywota i że raczej nie dożyję do realizacji możliwych czarnych scenariuszy. Choćby nawet i później nastąpić miało powszechne przejście na wegetarianizm, energię odnawialną oraz ponowne zalesienie i jak to określił David Attenborough (lub tłumacz jego książki) “zadziczenie” terenów obecnie wykorzystywanych przez człowieka.

Zajęliśmy ziemię. Całą. Dosłownie. My i hodowane przez nas zwierzęta. Jak powiada David Attenborough: "Jeszcze bardziej szokuje informacja, że dziewięćdziesiąt sześć procent masy wszystkich ssaków na Ziemi tworzą ciała ludzi i zwierząt hodowlanych. Nasza masa stanowi jedną trzecią całości, zwierzęta zaś — przede wszystkim krowy, świnie i owce to ponad sześćdziesiąt procent. Wszystkie dzikie ssaki, od myszy zaczynając, a na słoniach i wielorybach kończąc, stanowią zaledwie cztery procent masy.” Bardzo niewiele zostawiliśmy dzikich miejsc. Mamy pretensje do zwierząt (saren, łosi, lisów, dzików), że niszczą pola, że podchodzą do domów. A gdzież one mają się podziać? Za moment zabudujemy każdy metr wolnej przestrzeni. Wytniemy ostatnie hektary lasów. Większość z tych “lasów” to już zresztą i tak tylko jednogatunkowe hodowle drzew na potrzeby przemysłu. Postępując dalej w taki sposób ugotujemy się, jak żaba we wrzątku. Na śmierć, lecz nie zdając sobie sprawy z tego, że woda osiągnęła już punkt wrzenia i że to już koniec. Endgame.

Miało być o książce, wyszło jak wyszło. Na zakończenie zatem: “Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość” na pewno przeczytać warto. Książka jest połączeniem mini biografii Davida Attenborough z przedstawieniem obecnego stanu ziemskiego środowiska i propozycjami zmian, które mogą uchronić nas przed smutnym końcem. Tym, którzy o ociepleniu klimatu, wymieraniu gatunków, koncepcji zrównoważonego rozwoju, antropocenie itp. historiach jeszcze nie słyszeli, lub nigdy bliżej się tą tematyką nie interesowali, niewielka ta książeczka dostarczy wiele nowej, skondensowanej i w przyjazny sposób podanej wiedzy. Zainteresowani tematem nie znajdą tu wielu nowości. Sięgnąć po książkę jednak mogą, bo wszak “repetitio est mater studiorum” (albo może “repetitio mater studiorum est”), a zawsze przecież przy okazji czegoś nowego można się dowiedzieć.

“Nie chciałem sugerować, że ludzkość jest w jakiś sposób odizolowana od królestwa zwierząt. Nie zajmujemy w nim wyjątkowego miejsca. Nie przesądzono, że zajmujemy najwyższy szczebel drabiny ewolucji. Jesteśmy po prostu jednym z wielu gatunków.”

Wydaje mi się, że warto od tego właśnie cytatu rozpocząć opis książki Davida Attenborough. Bo właśnie nie jesteśmy postawieni...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Najważniejsza i najwspanialsza książka jaką czytałam. Każdy powinien po nią sięgnąć. Ciągle słyszymy w mediach o globalnym ociepleniu i coraz mniejszej bioróżnorodności na Ziemi, lecz większość z nas po usłyszeniu tych wiadomości przejmuje się przez chwilę, a potem o wszystkim zapomina i żyje jak dotychczas. Mimo głosu naukowców nawołujących do zmiany naszego stylu życia i priorytetów, nic sobie z tego nie robimy. Ta książka uświadomi nas, że już dziś musimy zmienić nasze myślenie i postępowanie. Pokaże nam do czego musimy dążyć, abyśmy wciąż mogli żyć.

Książka zaczyna się od opisu świata, jakiego doświadczył David Attenborough od roku 1937 do 2020 uwzględniając ludność świata, stężenie dwutlenku węgla w atmosferze oraz dzikie obszary na Ziemi. Przyglądamy się jego dokonaniom w tworzeniu seriali przyrodniczych dla stacji BBC oraz zmianom, które dokonywały się na naszej planecie w ciągu tych lat. Później możemy przeczytać o możliwych scenariuszach, które mogą czekać nas w niedalekiej i nieco dalszej przyszłości. Nie będzie to dla nikogo dużym zaskoczeniem, gdy powiem, że scenariusze te są straszne i zwiastują zagładę wszystkiego, co do tej pory znaliśmy. Wszystko to jest poparte wieloma rzetelnymi badaniami. Ostatni rozdział daje nam jednak nadzieję. Są sposoby, które prawdopodobnie mogą nas uratować. Nas i wiele gatunków, których pozbywaliśmy się z tego świata przez nasze lekkomyślne dążenie do posiadania coraz więcej, bez względu na towarzyszące temu szkody.

Gdyby każdy przeczytał tę książkę i schował jej treść głęboko w swoim sercu, świat byłby piękniejszym miejscem. Jesteśmy w stanie wiele zdziałać, lecz już dziś musimy zaangażować się w zmiany i troskę o naszą planetę. Każdy z nas musi zacząć od siebie i swojej wizji postrzegania świata, aby można było te zmiany wprowadzić na skalę światową, a w efekcie uratować wiele istnień.

Najważniejsza i najwspanialsza książka jaką czytałam. Każdy powinien po nią sięgnąć. Ciągle słyszymy w mediach o globalnym ociepleniu i coraz mniejszej bioróżnorodności na Ziemi, lecz większość z nas po usłyszeniu tych wiadomości przejmuje się przez chwilę, a potem o wszystkim zapomina i żyje jak dotychczas. Mimo głosu naukowców nawołujących do zmiany naszego stylu życia i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

To jest absolutnie i niepodważalnie książka, którą każdy powinien przeczytać. Powinna znaleźć się w kanonie lektur obowiązkowych. Jest o tyle ważna, że głosi prawdę, od której zależy przyszłość naszego gatunku. Jest świadectwem człowieka, który na własne oczy widział postęp degradacji środowiska i zaburzenia równowagi w przyrodzie, a który pragnie uświadomić nam jak zmieniła się nasza planeta w czasie zaledwie jednego ludzkiego życia. Jesteśmy na skraju upadku ludzkości i tylko ciężką pracą i radykalną zmianą stylu życia, możemy wpłynąć na odwrócenie maszyny zniszczenia, która prowadzi nas do katastrofy.

Z tego miejsca polecam również film na Netflixie pod tym samym tytułem, z którym książka niesie jeszcze większy przekaz.

To jest absolutnie i niepodważalnie książka, którą każdy powinien przeczytać. Powinna znaleźć się w kanonie lektur obowiązkowych. Jest o tyle ważna, że głosi prawdę, od której zależy przyszłość naszego gatunku. Jest świadectwem człowieka, który na własne oczy widział postęp degradacji środowiska i zaburzenia równowagi w przyrodzie, a który pragnie uświadomić nam jak...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Życie na naszej planecie" to jedna z lepszych przeczytanych przeze mnie książek w tematyce ekologii i ochrony środowiska. David Attenborough wie, jak opowiadać o przyrodzie - słychać w tej publikacji charakterystyczne dla autora wdzięk, ciepło i pasję. Choć temat nie jest wcale łatwy, a poruszane zagadnienia, szczególnie te związane z degradacją środowiska i znaczącą rolą człowieka w tym procesie, wywołują smutek, przekaz jest pełen nadziei i wiary - mamy wiele możliwości, żeby zmienić bieg wydarzeń. Książka Davida Attenborough to nie tylko przystępna i angażująca lektura, ale też wartościowa publikacja, która zwiększa świadomość i wskazuje drogę. I doskonale uświadamia, jak bardzo człowiek i Ziemia współzależą od siebie. Autor daje nam niezwykle cenną lekcję o przyrodzie i nas samych. Nigdy wcześniej nie zastanawiałam się, jak istotna jest bioróżnorodność, a właśnie to zagadnienie odgrywa w książce jedną z kluczowych ról. Długa kariera i życie Attenborough na wiele sposobów odzwierciedla nasze zmieniające się podejście do ochrony przyrody. Warto pochylić się nad ekologią, wiedzieć i rozumieć, a ta książka z pewnością nam w tym pomoże.

"Życie na naszej planecie" to publikacja, którą powinien przeczytać każdy - bo kwestie związane z planetą, naszym wspólnym domem, dotyczą nas wszystkich, bez wyjątku. Jedna z ważniejszych tegorocznych nowości wydawniczych. Serdecznie polecam.

Pełna recenzja na kate-in-bookland.blogspot.com

"Życie na naszej planecie" to jedna z lepszych przeczytanych przeze mnie książek w tematyce ekologii i ochrony środowiska. David Attenborough wie, jak opowiadać o przyrodzie - słychać w tej publikacji charakterystyczne dla autora wdzięk, ciepło i pasję. Choć temat nie jest wcale łatwy, a poruszane zagadnienia, szczególnie te związane z degradacją środowiska i znaczącą rolą...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

David Attenborough Życie na naszej planecie Moja historia, Wasza przyszłość, jeszcze paręnaście lat temu mroźne i śnieżne zimy były w Polsce zjawiskiem naturalnym. Zima 1978/1979 była w poprzednim stuleciu jedną z bardziej śnieżnych. Nie pamiętam z niej zbyt wiele, no może tylko zaspy wzdłuż chodnika przed blokiem. Wspomnieniem z kilku następnych jest lodowisko wylewane przez starszych chłopców na placu zabaw przed blokiem. Żeby pojeździć na łyżwach, wystarczyło tylko wyjść z klatki. Od razu na łyżwach oczywiście. Z kolei zima przełomu 1986/1987 była jedną z najzimniejszych. 30 stycznia 1987 roku termometr pokazywał w Białymstoku - 34,6 stopnia. Co to była za radość, że zamknęli szkoły z powodu mrozu. Po nich ostre zimy bądź upalne lata pojawiały się jeszcze niejednokrotnie. Od dłuższego czasu klimat planety zmienia się jednak dość mocno i nie raz już zaskoczył jej mieszkańców. Parę lat temu mieliśmy upalne lato, w tym roku natomiast przyszła kolej na prawdziwą zimę, taką której, szczególnie dzieci mogą doświadczyć po raz pierwszy w swoim życiu. Być może zapisze się ona w ich pamięci tak jak moja pierwsza zima stulecia, bo nie wiadomo przecież, kiedy pojawi się kolejny śnieg.

Davida Attenborough kojarzą chyba wszyscy. Bardzo znany przyrodnik, twórca słynnych dokumentalnych serii przyrodniczych, które można było przez lata oglądać w telewizji. Z kamerą był w najróżniejszych miejscach kuli ziemskiej, przywożąc stamtąd setki kilometrów taśmy filmowej, na której wraz z ekipą rejestrował życie ludzi, faunę i florę miejsc egzotycznych, niedostępnych, często jeszcze nieskażonych cywilizacją czy wpływem człowieka.

Teraz, mając już dziewięćdziesiąt cztery lata, oddaje w ręce czytelnika książkę, którą powinien przeczytać każdy. Kiedy już zapoznamy się z nią, za jakiś czas po raz kolejny, dla odświeżenia powinniśmy zaserwować sobie jej lekturę. Żeby pamiętać, mieć świadomość, uwierzyć, że nawet jednostka, ma wpływ na ochronę planety, jej biologicznej bioróżnorodności, ekosystemu, jest w stanie zapewnić jej równowagę czy zmniejszyć wytwarzany ślad ekologiczny, w tym węglowy.

Należy przeczytać, nawet jeśli uważamy, że wnioski w niej zawarte znamy od dawna, a tym bardziej, jeśli wydaje się nam, że to nie do nas są adresowane te słowa. Bowiem każde nawet najdrobniejsze proekologiczne zachowanie, ma wpływ na przywrócenie równowagi w przyrodzie.

To co zwróciło moją szczególną uwagę, jest jej niezwykle przejrzysta konstrukcja. Począwszy od cofnięcia się do nie tak bardzo odległej przeszłości. Kilka pierwszych rozdziałów poświęconych jest miejscom, ludziom, zwierzętom i roślinom a także zjawiskom, których zmiany stały się często już nieodwracalne. David Attenborough pisze zatem: "Świat przyrody znika Dowody są wszędzie. Zmiana zaszła w ciągu mojego życia. Widziałem ją na własne oczy. Doprowadzi do zagłady świata. Wciąż jednak możemy wyłączyć reaktor. Mamy wybór." Jasno, klarownie, prostymi słowami, odwołując się w dodatku do własnego doświadczenia, doświadczenia jednego z członków zbiorowości ludzkiej. Takiego samego jak miliardy innych. Zaczynając pierwsze rozdziały operuje bardzo prostym komunikatem. Są nim trzy dane zebrane na przestrzeni kilkudziesięciu lat począwszy od roku 1937 i dotyczące zmian: ludności świata, stężenia dwutlenku węgla w atmosferze i procentowego udziału dzikich obszarów. Już same liczby robią ogromne wrażenie, a kiedy uzupełnione są o przykładowe historie, stają się jeszcze bardziej alarmujące.

Z kolei następna część to precyzyjna, wcale nie futurystyczna wizja, tego co nas czeka jeśli nie zatrzymamy machiny zwanej cywilizacją, nie zrównoważymy różnic panujących pomiędzy ludźmi, krajami, kontynentami. I w końcu ostatnia i chyba najważniejsza, dotyczy wizji przyszłości i metod, jakimi możemy swoją przyszłość uratować. Z konkretnymi rozwiązaniami, które należy wprowadzić jak najszybciej, począwszy od siebie, na dotyczącej ekologii polityce państwowej i międzypaństwowej skończywszy. Rolnictwo regeneracyjne, zalesianie, ograniczenie wykorzystania węgla i zwiększenie udziału biopaliwa, wykorzystanie alternatywnych źródeł białka w żywieniu, edukacja społeczeństwa, to tylko niektóre z nich.

Jestem pod wrażeniem prostoty, klarowności i konkretności przekazu, który wybrzmiewa z tej lektury. Merytorycznie, jasno, a jednocześnie z pełnym zdecydowaniem. David Attenborough dobitnie wskazuje, co może czekać Ziemię, jeśli na czas nie zareagujemy. A tego czasu na reagowanie jest już naprawdę niewiele. Dodatkowo wewnątrz książki znajdują się zdjęcia, również one mają na celu oddziaływanie na wyobraźnię czytelnika.

Z przyrodą nie należy walczyć, nie można jej bez końca poskramiać. Żeby czerpać z niej wymierne korzyści, musimy zacząć z nią współpracować. A wtedy ona odwdzięczy się z nawiązką.

David Attenborough Życie na naszej planecie Moja historia, Wasza przyszłość, jeszcze paręnaście lat temu mroźne i śnieżne zimy były w Polsce zjawiskiem naturalnym. Zima 1978/1979 była w poprzednim stuleciu jedną z bardziej śnieżnych. Nie pamiętam z niej zbyt wiele, no może tylko zaspy wzdłuż chodnika przed blokiem. Wspomnieniem z kilku następnych jest lodowisko wylewane...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wspaniała, tak jak wszystkie książki i filmy sir Davida. W łatwy i przystępny sposób przedstawił wpływ człowieka na środowisko w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat, prognozy na kolejne lata jeśli nie zareagujemy już teraz oraz wskazówki co musimy zrobić żeby nie dopuścić do ziszczenia się tego czarnego scenariusza. Ochrona bioróżnorodności i środowiska jest naszym wspólnym obowiązkiem jeśli chcemy, żeby przyszłe pokolenie (a może i my)żyło w stabilnych warunkach. Ciężko się od niej oderwać. Napisana w zupełnie innym stylu niż poprzednie, skłaniająca do refleksji i natychmiastowego działania. Nawet jeśli świat przyrody nie jest dla czytelnika zbyt interesujący to perspektywa, że ludzie, którzy teraz cieszą się młodością będą musieli mierzyć się z problemem braku jedzenia czy warunkami niesprzyjającymi życiu, z pewnością zrobi wrażenie.

Wspaniała, tak jak wszystkie książki i filmy sir Davida. W łatwy i przystępny sposób przedstawił wpływ człowieka na środowisko w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat, prognozy na kolejne lata jeśli nie zareagujemy już teraz oraz wskazówki co musimy zrobić żeby nie dopuścić do ziszczenia się tego czarnego scenariusza. Ochrona bioróżnorodności i środowiska jest naszym...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo trudno napisać recenzję książki poruszającej tak ważny temat, jakim jest przyszłość naszej planety. Szczególnie kiedy mądrość, jaka z niej płynie, zachwyca, a wręcz onieśmiela. Kompletnie nie wiem, jak ubrać w słowa moje uwielbienie dla autora i jego niesamowitego projektu, który obejmuje książkę „Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość” i produkcję Netflix. David Attenborough to chyba najsłynniejszy na świecie przyrodnik, podróżnik i dokumentalista. Jeśli nazwisko nic Wam nie mówi, to na pewno kojarzycie jego głos z telewizji oraz niesamowite programy przyrodnicze. Dziś mając 94 lata i będąc naocznym świadkiem naszej katastrofalnej w skutkach ingerencji w świat natury, próbuje nam uświadomić błędy, które popełniliśmy. Pragnie podzielić się swoimi obserwacjami, a przede wszystkim wiedzą i doświadczeniem. Jeśli przyszłość planety leży Wam na sercu i nie chcecie być tylko biernymi obserwatorami zmierzającej ku nam zagłady, przeczytajcie „Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość”. Uwierzcie mi ta książka Wami „potrząśnie”. Być może nawet obudzicie się z głębokiego snu.



Ta publikacja powstała z miłości do przyrody. Czuć ją wręcz na każdej stronie. Nie ma tutaj ani krzty moralizatorskiego tonu, w zamian wybrzmiewa troska i chęć ratowania tego, co zostało zniszczone. David Attenborough przedstawia fakty w bardzo rzeczowy sposób, wypunktowuje błędy, które wszyscy popełniliśmy i nadal to robimy, a równolegle proponuje zmiany pokazując efekty, które mogą przynieść. To nie są żadne wydumane ideologie, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością, ale często wyjęte z życia przykłady. Jest wielu ludzi, którzy próbują coś zrobić na małą skalę, ale dla reszty jest to niezauważalne. Mimo że wdrażane przez nich środki zaradcze przynoszą efekty, popełniane równolegle błędy gdzieś indziej zupełnie je przyćmiewają. Tylko działając ramię w ramię nawet małymi kroczkami mamy szansę coś zmienić.



To nie jest jakaś tajemna wiedza, której nikt z nas nie posiada. Wielu zachodzących nieodwracalnych procesów jesteśmy świadomi. Niektóre rozwiązania są nawet na wyciągnięcie ręki. Ale brakuje nam między innymi szerszego spojrzenia. Tylko ujęcie całościowe danego problemu pozwala wyciągać wnioski i szukać sensownych wyjść. To właśnie oferuje ta książka. Wg mnie David Attenborough właściwie podał nam wszystkim na tacy sedno problemu. Pytanie, czy skorzystamy z jego drogowskazu. Czesto nawet kiedy ktoś czarno na białym przedstawia nam fakty, bronimy się, bo tak nam wygodniej, bo przecież trzeba będzie się wysilić dla wyższej idei, a na to wielu z nas nie ma czasu... Problem polega na tym, że nasza planeta też go nie ma...



Trzymam w rękach przepięknie wydaną książkę, dopieszczoną w każdym szczególe. Szanuję Wydawnictwo Poznańskie za konsekwencję i wiarygodność w realizacji serii eko. Jako świadomy czytelnik dziękuję za wybór certyfikowanego papieru z odpowiedzialnych źródeł. Przepiękne zdjęcia i rysunki idealnie dopełniają treść. Jestem zauroczona słowniczkiem, który zawiera tak wiele istotnych pojęć, tak bardzo ważnych, jestem przekonana, że zrobi na Was wrażenie. Ale to treść jest tutaj najważniejszym powodem do zachwytu i mądrość, która z niej płynie. Uwierzcie mi, zabraknie Wam słów. Już dawno nie czytałam tak wartościowej publikacji. Dla mnie to najpiękniejsze wyznanie miłości przyrodzie. I najbardziej poruszający apel skierowany do nas wszystkich, byśmy naprawili krzywdy, jakie jej wyrządziliśmy. A na koniec ogromne brawa dla tłumaczki Pauliny Surniak, bez której ta książka na pewno nie byłaby tak poruszająca.



„Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość” bardzo dobitnie pokazuje, że jesteśmy świetni w zapominaniu o przeszłości, skupianiu się na teraźniejszości i nie planowaniu dalekiej przyszłości. To się musi wreszcie zmienić. Naszym zadaniem jest zawalczyć o odrodzenie się dzikiej przyrody, a konkretnie bioróżnorodności... W myśl zasady wszystkie ręce na pokład, a w tym wypadku nóżki, czułki, skrzydła, łapy itd. Większa bioróżnorodność umożliwi naszej planecie lepsze radzenie sobie ze zmianami, a tym samym uzyskanie równowagi. To ona stanowi klucz do ratowania planety. Tak, to dzika natura może nas uratować przed nami samymi... I jest jeszcze coś, czego w ogóle nie widzimy i nie rozumiemy: przyroda sobie bez nas poradzi, za to my bez niej już nie. I tu stawiam kropkę.



PS Przeczytajcie tę książkę, chociaż tyle zróbcie dla naszej planety...

Dziękuję Wydawnictwu Poznańskiemu za egzemplarz do recenzji!

Bardzo trudno napisać recenzję książki poruszającej tak ważny temat, jakim jest przyszłość naszej planety. Szczególnie kiedy mądrość, jaka z niej płynie, zachwyca, a wręcz onieśmiela. Kompletnie nie wiem, jak ubrać w słowa moje uwielbienie dla autora i jego niesamowitego projektu, który obejmuje książkę „Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość” i produkcję...

więcej

mniej

Pokaż mimo to