Kojarzycie tę scenę z „Uwierz w ducha”, w której Patrick Swayze obejmuje Demi Moore podczas lepienia w glinie? Jestem przekonany, że po przeczytaniu tego zdania macie ją przed oczami (scenę, a nie aktorkę). Część z was zapewne również słyszy „Unchained Melody” z repertuaru The Righteous Brothers. Nie wiem dlaczego, ale jak myślę o duchach, to nie o tych z horrorów czy innych filmów paranormalnych, ale właśnie z tego filmu z nieżyjącym już Swayze’m. Kompletnie nie wiem dlaczego, mogę się tylko domyślać, co jest ze mną nie tak.

No cóż, w najnowszej książce Pilipiuka duchy są, ale kompletnie inne niż w wyżej wspomnianym filmie. Chociaż początek jest typowo filmowy – zupełnie jak u Hitchcocka. Otóż trzy młode kobiety – Lukrecja, Kornelia i ich służka Marcelina – postanawiają postrzelać trochę z armaty, kompletnie nie wiedząc, że jak to zrobić. Efekt jest do przewidzenia, trzy młode dusze zostają osądzone przez swojego Anioła Stróża. A za grzeszne życie, ale nie takie bardzo grzeszne, tylko takie trochę grzeszne, kara może być tylko jedna – pięćsetletnia pokuta w Liszkowskim pałacu.

Teoretycznie mamy więc do czynienia z powieścią, ale tak naprawdę autor nas trochę oszukał. Po pierwsze, głównymi bohaterkami nie są wcale duchy, a jak najbardziej żywi, a po drugie, mamy do czynienia z opowiadaniami, których jednym z elementów wspólnych jest wspomniany pałac (no i duchy). Możemy więc między innymi zaobserwować, jak Armia Krajowa radziła sobie z niemieckim i radzieckim okupantem, a także jak wyglądało wmasowywanie realnego socjalizmu w zdrową, polską tkankę.

To, co łączy wszystkie opowiadania, to – rzecz jasna – typowe „pilipiukowe” poczucie humoru. Myślę, że każdy, nawet najbardziej wybredny Czytelnik, doceni tzw. „running joke” zbudowany wokół oddziału towarzysza Kukuły. Podziwiam autora za jakże przemyślany oraz dopracowany szereg scenek, które pojawiają się praktycznie we wszystkich zamieszonych w książce historyjkach. I żebyśmy się dobrze zrozumieli, humoru w „Upiorze w ruderze” jest dużo więcej i każdy znajdzie coś dla siebie.

Poza tym, jak to u Pilipiuka – Niemcy są bezwzględni, ale pragmatyczni, Rosjanie mierni, bierni, ale wierni, a Polacy cierpliwi i zaradni. Przewijające się postacie są charakterystyczne i dzięki temu zapadają w pamięć. Zwłaszcza ci młodzi, których głównym celem jest budowa socjalizmu, prawie że od podstaw. Jest to w końcu świetna okazja, aby zabłysnąć cytatami wyjętymi z Marksa i Lenina, a także przybliżyć podstawy materializmu dialektycznego. W końcu nie każdy wie, że ludzka świadomość jest odbiciem świata materialnego. No cóż, teraz już wiecie.

„Upiór w ruderze” to też perfekcyjne ilustracje Andrzeja Łaskiego. Zazwyczaj ilustratorom w recenzjach poświęca się niewiele miejsca. Mogę się tylko domyślać dlaczego. Zapewne ma to coś wspólnego z tym że większość z nas nie ma zielonego pojęcia, jakich terminów używać pisząc o rysunku. Ja w sumie wyjątkiem nie jestem, ale wiem, że książki Pilipiuka bez ilustracji Łaskiego nie byłyby tym samym.

Michał Wnuk

„Upiór w ruderze” to trochę taki letni blockbuster. W książce Wielkiego Grafomana przede wszystkim chodzi o rozrywkę, a nie wielkie intelektualne doznania. Jak szukacie tego drugiego, to może jednak sięgnijcie po Prousta. Podczas lektury naprawdę świetnie się bawiłem i, jak zwykle, z niecierpliwością czekam na kolejną książkę Pilipiuka.

Michał Wnuk