Że haiku jest subtelne, melancholijne i delikatne, jak w pięknych przekładach Agnieszki Żuławskiej-Umedy? Jest. Ale potrafi być również obsceniczne, wulgarne i dosadnie pieprzne, a ta doskonała antologia Penguin Classic pokazuje to chyba najpełniej ze wszystkich znanych mi książek o tej popularnej formie literackiej. Mało tego, lektura skutecznie przekonuje, że haiku sprowadzone do roli poetyckiej miniaturki o przemijaniu pór roku to haiku nudne, wykastrowane, pozbawione zasadniczego uroku, wyrywane z kontekstu.

Tradycyjnie chyba jeśli chodzi o książki Penguina wisienką na torcie jest wstęp. Adam L. Kern napisał kapitalne wprowadzenie w kulturę pisania haiku i w historię rozwoju tej formy. Co więcej, zwraca też uwagę na organiczne połączenie 17-sylabowej formy z językiem japońskim i na to, co na pewno umknie w tłumaczeniu. Warto mieć to z tyłu głowy, zanim zagłębimy się w lekturę dziesiątek złośliwych, humorystycznych, satyrycznych wierszyków - które swobodnie sąsiadują z arcydziełami subtelności i liryzmu.

Jedyne, czego się mogę czepić, to układ typograficzny. Książka oczywiście jest wydrukowana drobnym maczkiem, a przypisy zajmują tyle objętości, co sam przekładany tekst. Na ogół taka dysproporcja zniechęca mnie potwornie, ale w tym jednym wypadku jestem gotowa stwierdzić, że przypisy są fajniejsze niż poezja. Adam L. Kern w komentarzach do haiku pokazuje to, czego nie da się przetłumaczyć - na przykład układ samogłosek w wierszyku o marcujących kotach i podsłuchującej je parze kochanków, układ, który naśladuje potępieńcze miauczenie kocich amantów. Oprócz takich translatorskich imponderabiliów dostajemy też solidną porcję szczegółów kreślących kontekst, na przykład - co latarnia w zaśnieżonym ogrodzie ma wspólnego z początkiem miłości?

Warto sięgnąć po tę książkę nawet dla samego wstępu i przypisów.

Że haiku jest subtelne, melancholijne i delikatne, jak w pięknych przekładach Agnieszki Żuławskiej-Umedy? Jest. Ale potrafi być również obsceniczne, wulgarne i dosadnie pieprzne, a ta doskonała antologia Penguin Classic pokazuje to chyba najpełniej ze wszystkich znanych mi książek o tej popularnej formie literackiej. Mało tego, lektura skutecznie przekonuje, że haiku...