Przesłanie Teresy przekracza granice Kościoła. Studiując jej pisma odnajdujemy kłopotliwy i zarazem fascynujący fakt – fakt, który wiąże ją bezpośrednio z wieloma ludźmi nam współczesnymi. Przez ostatnie osiemnaście miesięcy swojego życia, kiedy dusiła ją gruźlica płucna, Teresa doświadczała przerażającej próby wiary. Choć nigdy niezachwiana w wyznaniu wiary, Teresa musiała walczyć o ufność w istnienie życia pozagrobowego. W swoim rozumowaniu i w głębokich pokładach afektywności czuła się jedno z ateistami, apostatami i materialistami. Podczas tych miesięcy jej wiara wydawała się zaledwie wolą wiary. Walka o uznanie istnienia nieba przysparzała jej większych udręk niż cierpienia fizyczne. Jak sama przyznawała, ta próba była prawdziwym męczeństwem.
Wielu badaczy życia duchowego próbowało wytłumaczyć próbę wiary Teresy jako przygotowanie jej duszy do zjednoczenia z Boskim Oblubieńcem. W kategoriach ascetyczno-mistycznej teologii św. Jana od Krzyża teologowie ci wyjaśnili próbę wiary jako bierne oczyszczenie, którego celem jest zjednoczenie przemieniające, znane również jako duchowe małżeństwo. Niektórzy pisarze duchowi, którzy przyjmują tę interpretację, stawiają Teresę za wzór dla walczących o wierność na drodze ascetycznej. Twierdzą, że jej kryzys wiary jest jedną ze wskazówek, że podążała ona zwykłą drogą tych, którzy nigdy nie osiągają mistycznego zjednoczenia z Bogiem w tym życiu.
Uważna lektura pism Teresy wskazuje jednak, że rzeczywiście dostąpiła ona małżeństwa duchowego przed kwietniem 1896 r., kiedy weszła w „mroczny tunel” swojej próby wiary.