Nowa mapa cudów. Podróż w poszukiwaniu rzeczy niepojętych

Sięgając po „Nową mapę cudów”, drugą wydaną w Polsce książkę Caspara Hendersona nie do końca wiedziałam czego się spodziewać. Oczekiwałam popularno-naukowej opowieści o niezwykłościach i książka w dużej mierze okazała się właśnie tym. To co mnie w niej jednak zaskoczyło, to jej filozoficzny wymiar, gdyż pod wieloma względami jest to opowieść z pogranicza filozofii przyrody.

„Nowa mapa cudów” to w sporej mierze książka niedzisiejsza. Nie tyle jeśli chodzi o tematykę, czy dobór faktów – gdyż te zostały zweryfikowane z najnowszymi odkryciami. Koncepcja jednak całego dzieła przywodzi na myśl traktaty sprzed kilku stuleci, w których ówcześni naukowcy rozprawiali o wszystkim po trochu, bez zagłębiania się w szczegóły. Zresztą autor we wstępnie wyraźnie wymienia, co było jego inspiracją, źródłem nie tylko tytułu, ale i doboru tematyki książki.

Słowo mapa w tytule użyte zostało w formie symbolu oznaczającego przewodnik po współczesnym świecie. Została określona nową, gdyż każda dziedzina, o której autor wspomina obwarowana jest serią najnowszych faktów i odkryć, jakie możemy zweryfikować w bardzo bogatej bibliografii. W końcu jest to mapa cudów – z typową wieloznacznością angielskiego słowa „wonder”, które może funkcjonować zarówno jako rzeczownik, jak i czasownik. I tak należy je rozumieć, gdyż książka Caspara Hendersona to przede wszystkim seria zachwytów nad złożonością i niezwykłością otaczającego nas świata. Od mikro, do makroskali, od komórek będących podstawą życia na Ziemi, po mgławice, galaktyki i czarne dziury.

Bardzo znaczący jest również podział na rozdziały, których książka posiada siedem – celowo wykorzystana została symbolika liczby – jest to siedem cudów współczesności. Nie w sensie architektonicznym, ale w ujęciu siedmiu cudowności, jakie sterują życiem na naszej planecie i jej miejscem w przestrzeni kosmicznej. Światło i życie – w ujęciu ziemskim i kosmicznym, to szereg dywagacji na złożonością ziemskiego życia, oraz światła jakie ogrywa ogromną rolę na naszej planecie i w kosmosie. Dalej mamy trzy rozdziały dotyczące niezwykłości ludzkiego organizmu, począwszy od serca, które odarte we współczesności z mitycznej roli źródła ludzkiej duszy, nadal pozostaje niezwykłe i wciąż jego funkcjonowanie może zdumiewać. Mózg i świadomość – dwa pokrewne, ale i zupełnie różne tematy. Pierwszy z nich poświęcony jest budowie i funkcjonowaniu mózgu, drugi zaś, znacznie bardziej filozoficzny, próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, czym naprawdę jest świadomość i na ile realnym jest świat, taki, jakim go widzimy. Kolejny rozdział to świat, w którym ponownie rozpatrywana jest niezwykłość Ziemi jako kolebki życia jakie znamy, w nieco innym ujęciu, niż miało to miejsce w dwóch poprzednich rozdziałach. Na końcu zaś autor snuje futurystyczne wizje, opierając się na wypowiedziach wielu naukowców i popularyzatorów nauki.

„Nową mapę cudów” czyta się bardzo dobrze. Zawiera w sobie sporo trudnego, fachowego słownictwa, jednak jest ono wyjaśnione w bardzo dobry sposób i zrozumienie ich znaczenia nie stanowi problemu. Ponadto autor swoje wywody prowadzi bardzo przystępnie, przeplatając je zabawnymi wstawkami (jak choćby wspomnienie misji księżycowej Wallace’a i Gromita), dzięki czemu, książka choć wymaga skupienia, nie jest ciężkostrawna.

Najnowsza książka Caspara Hendersona to pasjonująca lektura o naturze otaczającego nas świata. O cudowności, tej odległej o tysiące lat świetlnych i tę, którą mamy na wyciągnięcie ręki, która ukryta jest w każdym z nas. To książka dla każdego, kto choć czasem zadaje sobie pytanie, kim tak naprawdę jesteśmy i czym jest wszechświata wokół nas. To w końcu filozoficzny wywód silnie podparty nauką.

Sięgając po „Nową mapę cudów”, drugą wydaną w Polsce książkę Caspara Hendersona nie do końca wiedziałam czego się spodziewać. Oczekiwałam popularno-naukowej opowieści o niezwykłościach i książka w dużej mierze okazała się właśnie tym. To co mnie w niej jednak zaskoczyło, to jej filozoficzny wymiar, gdyż pod wieloma względami jest to opowieść z pogranicza filozofii...

Za dużo dumania i domorosłej filozofii od samego początku. Do szczegółowych opisów nawet nie dotarłem, bo bełkot o świetle innych zachwytach lub melancholii zdążył mnie odrzucić.

Za dużo dumania i domorosłej filozofii od samego początku. Do szczegółowych opisów nawet nie dotarłem, bo bełkot o świetle innych zachwytach lub melancholii zdążył mnie odrzucić.

Książka bardzo nierówna. Na plus oceniam sam dobór "cudów", który jest bardzo zróżnicowany - od elementów pierwotnych takich jak komórka czy światło, do coraz bardziej złożonych jak serce, mózg czy w końcu jaźń i wszechświat. Fragmenty w których autor opisuje dlaczego jego zdaniem te i pozostałe "cuda" są godne zachwytu czyta się bardzo przyjemnie, jednocześnie chłonąc wiedzę. Na minus przydługie fragmenty bardzo mocno "techniczne" - zwłaszcza te gdzie autor beznamiętnie wylicza naukowe dokonania w danej dziedzinie, lub podaje dziesiątki nazwisk naukowców zaangażowanych w konkretne odkrycia.

Również jakość wydania mogłaby być nieco lepsza - okładka jest świetna, ale czcionka dziwnie mała a cały tekst dość wąski z szerokimi marginesami na których znajdują się przypisy i dodatkowe ciekawostki. Jakość ilustracji też jest niska - chwilami miałem wrażenie, jakbym oglądał jakieś odbitki zrobione na ksero.

Książka bardzo nierówna. Na plus oceniam sam dobór "cudów", który jest bardzo zróżnicowany - od elementów pierwotnych takich jak komórka czy światło, do coraz bardziej złożonych jak serce, mózg czy w końcu jaźń i wszechświat. Fragmenty w których autor opisuje dlaczego jego zdaniem te i pozostałe "cuda" są godne zachwytu czyta się bardzo przyjemnie, jednocześnie chłonąc...

Mam bardzo mieszane uczucia po przeczytaniu tej książki. Miejscami opisy np. funkcjonowania mózgu są zbyt szczegółowo naukowe jak dla laika. Miejscami zbyt dużo filozofowania i rozważań zupełnie dla mnie nieistotnych, nieinteresujących. Trzeba tę książkę czytać w pełnym skupieniu, po trochu i najlepiej ze słownikiem w zasięgu ręki.
Uświadamia, że "wiem, że nic nie wiem".
I niestety niewiele z niej potem w głowie zostaje, ale za to winę może ponosić moje niedostateczne skupienie się w momencie czytania .

Mam bardzo mieszane uczucia po przeczytaniu tej książki. Miejscami opisy np. funkcjonowania mózgu są zbyt szczegółowo naukowe jak dla laika. Miejscami zbyt dużo filozofowania i rozważań zupełnie dla mnie nieistotnych, nieinteresujących. Trzeba tę książkę czytać w pełnym skupieniu, po trochu i najlepiej ze słownikiem w zasięgu ręki.
Uświadamia, że "wiem, że nic nie wiem"....