Wspaniała książka z dawnych lat wybitnego rosyjskiego historyka o jednym z mniej znanych dekabrystów, a jednym z najbardziej niezłomnych - ppłk. gwardii Michaile Łuninie, adiutancie wielkiego księcia Konstantego.

Za swą niezłomną postawę, pełne godności odpowiedzi dla Komitetu Śledczego, odmowę zeznań obciążających przyjaciół trafił na katorgę na Syberię, gdzie zmarł po latach, a może i został zamordowany z "najwyższego rozkazu". Jego uporu w walce z despotyzmem nie rozumieli nawet współzesłańcy, także powstańcy listopadowi. Był katolikiem – co było nieczęste wśród rosyjskiej szlachty. Prawdziwy „przyjaciel Moskal”…

Ważnym wątkiem książki jest szokująca dziś wręcz obrona Łunina, jaką podejmuje wobec swego brata Mikołaja I wielki książę Konstanty, który najwyraźniej poznał się, jakiego formatu człowiekiem był jego adiutant.

I oto jak pisze do Mikołaja o zeznaniach go obciążających: ”Drogi bracie, zeznania te wydają mi się mało wiarygodne i złożone jedynie w celu samousprawiedliwiania się; usiłują zagmatwać sprawę, wciągnąć do niej mnóstwo różnych osób, ściągając na nie podejrzenia, a wiadomo, że we wszystkich tego rodzaju sprawach winni trzymają się zasady: im więcej osób wplątanych, tym trudniej będzie karać”.

Łunin nie skorzystał zresztą z propozycji ucieczki za granicę, co proponował mu wtedy carski brat. Przyzwoitym i prawym człowiekiem był w tym świetle Konstanty, który łagodnie mówiąc, nie ma u nas najlepszej prasy (może z wyjątkiem świetnej książki J.M. Rymkiewicza, którą bardzo polecam).

Dopiero, gdy do Warszawy Konstanty dostał zeznanie, że Łunin miał dowodzić grupą mającą zabić cara i jego rodzinę, adiutant został odesłany pod strażą do Petersburga, gdzie skazano go na katorgę i zesłanie.

Według anegdoty, słysząc wyrok w tłumie skazanych, krzyknął: "Panowie, trzeba to oblać!", po czym zamiar ten natychmiast wprowadził w czyn... Prawdziwie niepokorny ktoś!

W 1845 r. prawdopodobnie zamordowano go w Akatuju z rozkazu władz za permanentną niepokorność i kontakty z polskimi zesłańcami...

Wspaniała książka z dawnych lat wybitnego rosyjskiego historyka o jednym z mniej znanych dekabrystów, a jednym z najbardziej niezłomnych - ppłk. gwardii Michaile Łuninie, adiutancie wielkiego księcia Konstantego.

Za swą niezłomną postawę, pełne godności odpowiedzi dla Komitetu Śledczego, odmowę zeznań obciążających przyjaciół trafił na katorgę na Syberię, gdzie zmarł po...