Do tej recenzji powinniście podejść z rezerwą. Od dobrych piętnastu lat nie miałem tomiku poezji w ręce a te kilka wierszy „luzem” przeczytałem zupełnie przypadkowo. Tym samym nie mam o liryce żadnego pojęcia.

Dlaczego więc akurat „Ogrody pamięci” (tak brzmi niemiecki tytuł zbioru) Allena Ginsberga? To efekt mojej fascynacji po lekturze listów tego poety do Jacka Kerouaca i przeczytaniu „W drodze”, czyli jednej z najważniejszych powieści beat generation. Chciałem w końcu móc zrozumieć, o czym pisał Ginsberg w swojej korespondencji (a pisał oczywiście wiele o swoich artystycznych projektach).

„Ogrody pamięci” zawierają osiemnaście wierszy, które powstały w latach 1961-1970. Dla Ginsberga był to czas, gdy przedsięwziął on długą podróż dookoła świata, głównie w celu studiowania religii Indii. Zwłaszcza buddyzmu, który zaczął w tych latach wywierać co raz większy wpływ na kontrkulturę USA.

Wrażenia z tej podróży oraz z okresu bezpośrednio po powrocie do Stanów Ginsberg zawarł w wierszach wolnych, bezrymowych, często-gęsto stosując metodę strumienia świadomości. Efekt końcowy jest często ciekawy, a czasami wręcz oszałamiający, głównie ze względu na kontrast między opisywaniem absolutnie trywialnych czynności życia codziennego a aspektami, które znacząco poruszały opinię publiczną USA.

I tak towarzyszyłem autorowi przy wyglądaniu z okna jego nowojorskiego apartamentu, przy kilku podróżach (w tym nawet do Polski),przy kursie taryfą przez Big Apple lub dłuższej wyprawie przez kilka stanów do Wichita w Kansasie.

Poezja Ginsberga tego okresu sprawia wrażenie chaotycznego, mozaikowego rejestrowania wydarzeń bez jakiejkolwiek selekcji. Zarówno tych prostych i codziennych, jak i tych globalnych, jak na przykład loty kosmiczne, wojna w Wietnamie czy polityka wewnętrzna USA. Moje osobiste skojarzenie brzmi następująco: Lektura „Ogrodów pamięci” to taki amerykański „Rejs” - niby nic wielkiego się nie dzieje. To widzimy psa, to kozę, to drogę na Ostrołękę. Ale Ginsberg wplata pomiędzy te powolne, prawie senne impresje z życia w Ameryce lat sześćdziesiątych zdania, które po prostu miażdżą: Niezwykle celne, poruszające komentarze wszelakiej niesprawiedliwości, która niczym jakaś maligna toczyła gorączkujące ciało narodu.

Wyobraźcie sobie po prostu, że jesteście niewidomi i poprosiliście, aby Ginsberg opisywał wam wszystko to, co akurat widzi podczas długiej jazdy samochodem. Na początku przystaje on na waszą prośbę i komentuje dosłownie wszystko. Z biegiem czasu wplata w ten monolog własne zapatrywania i refleksje. Jego komentarz staje się bardzo, czasami do bólu, osobisty. To już nie opis drogi, ale opis duszy wrażliwego człowieka.

Facyt: Warto było!

Do tej recenzji powinniście podejść z rezerwą. Od dobrych piętnastu lat nie miałem tomiku poezji w ręce a te kilka wierszy „luzem” przeczytałem zupełnie przypadkowo. Tym samym nie mam o liryce żadnego pojęcia.

Dlaczego więc akurat „Ogrody pamięci” (tak brzmi niemiecki tytuł zbioru) Allena Ginsberga? To efekt mojej fascynacji po lekturze listów tego poety do Jacka Kerouaca...