Trzeci szympans. Ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem

Trzeba mieć na uwadze, że powstała prawie trzydzieści lat temu, więc część zdążyła się już zdezaktulizować. Ogólnie dobra historia "wszystkiego", od poliamorii, przez język po ludobójstwa. Na szczęście, Czytelnik nie jest zanudzany masą biografii i anegdot, jak to często bywa, choć pewne dygresje Autor mógłby skrócić. Niemniej, ciekawa.

Trzeba mieć na uwadze, że powstała prawie trzydzieści lat temu, więc część zdążyła się już zdezaktulizować. Ogólnie dobra historia "wszystkiego", od poliamorii, przez język po ludobójstwa. Na szczęście, Czytelnik nie jest zanudzany masą biografii i anegdot, jak to często bywa, choć pewne dygresje Autor mógłby skrócić. Niemniej, ciekawa.

Generalnie jak na publikację popularno-naukową rzecz ciekawa. Niestety adresatem książki najwyraźniej jest średnio rozgarnięty Amerykanin konserwatysta (z prawdopodobną lekką obsesją religijną),którego uwagę najpierw trzeba przykuć prostymi sztuczkami z zestawu sex & violence (w świecie zwierząt),a potem delikatnie mu zasugerować, że człowieka można traktować jako gatunek zwierzęcy, co, jak podejrzewam, jest wciąż dla wielu szokiem 200 lat po Darwinie. Więc Diamond mnóstwo energii poświęca tu na wyważanie drzwi dawno już otwartych.

Generalnie jak na publikację popularno-naukową rzecz ciekawa. Niestety adresatem książki najwyraźniej jest średnio rozgarnięty Amerykanin konserwatysta (z prawdopodobną lekką obsesją religijną),którego uwagę najpierw trzeba przykuć prostymi sztuczkami z zestawu sex & violence (w świecie zwierząt),a potem delikatnie mu zasugerować, że człowieka można traktować jako gatunek...

Fascynująca, zmuszająca do przemyśleń książka opisująca prawie 3 miliony lat naszego postępu. Potężna dawka wiedzy z wielu dziedzin podana w przystępnej formie. Czyta się ją bardzo szybko i przyjemnie. Zachęciła mnie do sięgnięcia po inne dzieła tego autora.

Fascynująca, zmuszająca do przemyśleń książka opisująca prawie 3 miliony lat naszego postępu. Potężna dawka wiedzy z wielu dziedzin podana w przystępnej formie. Czyta się ją bardzo szybko i przyjemnie. Zachęciła mnie do sięgnięcia po inne dzieła tego autora.

Ciekawa, dobrze napisana książka. Niestety co jakiś czas natrafiałam na informacje, które nie zgadzają się już z aktualnie przyjętą wiedzą. Tylko w jednym miejscu było wyjaśnienie i naprostowanie od wydawcy. Fascynująca lektura, ale straciła urok przez to, że autor niekiedy mówił o teoriach jak o faktach, w dodatku nie mając przy tym racji.

Ciekawa, dobrze napisana książka. Niestety co jakiś czas natrafiałam na informacje, które nie zgadzają się już z aktualnie przyjętą wiedzą. Tylko w jednym miejscu było wyjaśnienie i naprostowanie od wydawcy. Fascynująca lektura, ale straciła urok przez to, że autor niekiedy mówił o teoriach jak o faktach, w dodatku nie mając przy tym racji.

Bardzo przystępnie i ciekawie napisana książka popularyzująca stan wiedzy o gatunku homo sapiens. Syntetyczne ujęcie wiadomości z tak różnych dziedzin jak paleontologia, genetyka, fizjologia, lingwistyka, geografia i archeologia. Bardzo polecam.

Bardzo przystępnie i ciekawie napisana książka popularyzująca stan wiedzy o gatunku homo sapiens. Syntetyczne ujęcie wiadomości z tak różnych dziedzin jak paleontologia, genetyka, fizjologia, lingwistyka, geografia i archeologia. Bardzo polecam.

Diamond opowiada z pasją (wszystkie anegdoty z Nowej Gwinei są świetne),z głębokim szacunkiem dla różnorodności człowieka, i z wspaniałą wszechstronną znajomością tematu. Myślę że dziś przydałaby się szersza redakcja, uzupełniająca stan wiedzy , przesunęły się do tyłu daty różnych wydarzeń z prehistorii, o neandertalczyku odkryto wiele nowego (w tym o jego sztuce i wierzeniach),sporo już wiemy o denisowianach, czy procentowej zawartość DNA obu tych homo w naszym. Inne są najnowsze ustalenia o rozprzestrzenianiu się języka praindoeuropejskiego ( z pd Kaukazu i drogą pokojową, nie ma Diamondowskich, bardzo obrazowych wilków i owiec). Chętnie poczytałabym przypis o Wielkim Skoku – o jego przesunięciu terytorialnym do Afryki wspomina i Diamond w napisanym kilka lat później posłowiu. O komunikacji zwierząt warto poczytać u de Whaala, i zadać sobie pytanie czy to już języki obce, u Dunbara o roli i ewolucji ludzkiej mowy.
Kilka zagadnień z Trzeciego szympansa, Diamond bardzo rozwija w „Strzelbach, zarazkach, maszynach” – wpływ geografii na powstawanie pierwszych ludzkich cywilizacji, rola pszenicy i jej porównanie do innych zbóż, choć temat udomowienia zwierząt w „Strzelbach” potraktowany szerzej, tu wydawał mi się lepiej wytłumaczony.

A jednak to wszystko nie zmienia aktualności tej książki jako całości. Warto prześledzić poszukiwania odpowiedzi na pytanie kim jesteśmy, co stanowi o naszej odrębności, a co niekoniecznie i w końcu: czy sami sobie nie szykujemy zagłady (rozdziały o ludobójstwach i wymieraniu gatunków).

Diamond opowiada z pasją (wszystkie anegdoty z Nowej Gwinei są świetne),z głębokim szacunkiem dla różnorodności człowieka, i z wspaniałą wszechstronną znajomością tematu. Myślę że dziś przydałaby się szersza redakcja, uzupełniająca stan wiedzy , przesunęły się do tyłu daty różnych wydarzeń z prehistorii, o neandertalczyku odkryto wiele nowego (w tym o jego sztuce i...

Autor przedstawił w swej książce całą historię Homo Sapiens oraz wpływ tego gatunku na Ziemię i jej przyrodę. Całość jest przedstawiona w wyjątkowo ciekawy sposób, książkę czyta się bardzo przyjemnie. Jared Diamond stara się wyjaśnić, dlaczego genetycznie, tak niewiele różnimy się od szympansów, a w praktyce jesteśmy kimś o wiele bardziej wyjątkowi - mamy sztukę, skomplikowane wynalazki oraz stety/niestety bardzo duży wpływ na naszą planetę. Bardzo interesujące były rozdziały o tym, że nie tylko współczesny człowiek niszczy przyrodę, ale robimy to już od początku istnienia Homo Sapiens, od 50 tys. lat. Kromaniończycy, Indianie, Polinezyjczycy czy Aborygeni wcale nie troszczyli się o przyrodę lepiej niż my, likwidując większość dużych ssaków i nielotnych ptaków na terytoriach, w których mieszkali. Z książki dowiemy się również, dlaczego przyroda stworzyła menopauzę u kobiet (coś niespotykanego u innych gatunków),dlaczego palimy papierosy, pijemy alkohol i zażywamy narkotyki oraz czy masowe mordowanie osobników tego samego gatunku co my to tylko cecha ludzi.
Reasumując, lektura ta jest sporym kompendium wiedzy o człowieku przedstawionej w wyjątkowo przystępny sposób.

Autor przedstawił w swej książce całą historię Homo Sapiens oraz wpływ tego gatunku na Ziemię i jej przyrodę. Całość jest przedstawiona w wyjątkowo ciekawy sposób, książkę czyta się bardzo przyjemnie. Jared Diamond stara się wyjaśnić, dlaczego genetycznie, tak niewiele różnimy się od szympansów, a w praktyce jesteśmy kimś o wiele bardziej wyjątkowi - mamy sztukę,...

Nigdy nie czytałem Harariego, ale ponoć jego decyzja o pisaniu książek "o wszystkim" była inspirowana lekturami Diamonda. Bez wątpienia to świetna inspiracja, bo erudycja, rozmach i lekkość pisania tego ostatniego są ponadprzeciętne. "Trzeci szympans" jest dla wszystkich zainteresowanych tak niepopularnymi pytaniami jak "skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy?" ;) Diamond roztacza wielką, ale i dość niepokojącą wizję kondycji zwierzęcia zwanego człowiekiem opierając się na analizie historycznej, swoim przenikliwym umyśle pozwalającym na dostrzeganie analogii oraz dostępnych badaniach naukowych z przeróżnych dziedzin od archeologii do lingwistyki. Polecam wszystkim ciekawskim oraz tym, którzy nie zadowalają się prostymi odpowiedziami. A ja już sobie ostrzę zęby na jego nagrodzone Pulitzerem "Strzelby..." :)

Nigdy nie czytałem Harariego, ale ponoć jego decyzja o pisaniu książek "o wszystkim" była inspirowana lekturami Diamonda. Bez wątpienia to świetna inspiracja, bo erudycja, rozmach i lekkość pisania tego ostatniego są ponadprzeciętne. "Trzeci szympans" jest dla wszystkich zainteresowanych tak niepopularnymi pytaniami jak "skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd...

Dzielimy aż 98 procent genów z szympansami, a jednak tylko my jesteśmy dominującym gatunkiem na Ziemi, podczas gdy tak bliskie nam genetycznie szympansy, pozostają pod wieloma względami równie nam odległe jak wszystkie inne naczelne. Ta kwestia jest nadrzędnym pytaniem, które towarzyszy nam w czasie lektury absolutnie fascynującej książki Jareda Diamonda. Książki tyleż prowokacyjnej, co mającej solidne podstawy naukowe. Laureat nagrody Pulitzera, Jared Diamond odkrywa jednak nie tylko to, jak szybko rozwinęliśmy zdolność rządzenia światem, ale też jak krótka dzięki nam stała się droga do jego nieodwracalnego zniszczenia.

Około 10 tysięcy lat temu tempo naszego rozwoju uległo przyspieszeniu: zajęliśmy Amerykę, co zbiegło się w czasie z wymarciem dużych ssaków (po części wymarły zresztą właśnie dzięki nam). Rozwój rolnictwa, a parę tysięcy lat później pojawienie się pierwszych tekstów pisanych, przyspieszyły rozwój naszej technicznej wynalazczości. Wraz z nią człowiek rozwinął jednak narkomanię, ludobójstwo i niszczenie środowiska, które zaczęło zagrażać bytowi całych społeczeństw. Już pierwsi osadnicy polinezyjscy i Malgasze spowodowali masowe wytępienia gatunków. Wynalazek Gutenberga i światowa ekspansja piśmiennych Europejczyków pozwala nam szczegółowo śledzić rozwój i zmierzch ludzkiej cywilizacji. Kurczą się obszary użyteczne rolniczo, ubywa zapasów pożywienia w morzach i innych naturalnych produktów, zmniejsza się zdolność środowiska do absorbcji odpadów. Coraz więcej ludzi z coraz większą siłą konkuruje o malejącą ilość zasobów.

Osiągnęliśmy poziom zniszczenia, w którym dalsza degradacja środowiska będzie trwała dziesiątki lat nawet bez udziału człowieka. Populacje wielu gatunków spadły do poziomu, z którego nie mogą się już odrodzić. Ten pesymistyczny pogląd przedstawił ponad sto lat temu (1912 r.) w cynicznej wypowiedzi holenderski odkrywca i profesor Artur Wichmann (autor monumentalnego traktatu o eksploracji Nowej Gwinei). Przeanalizował wszystkie dostępne źródła informacji o Nowej Gwinei (od najstarszych doniesień przenikających poprzez Indonezję do raportów wielkich ekspedycji XIX i XX wieku). Analizując informacje z tak różnych okresów historycznych zaobserwował, że kolejni odkrywcy popełniali wciąż od nowa te same absurdalne błędy, a ich bezpodstawna pycha z powodu przesadnie ocenianych dokonań, odmowa przyjęcia do wiadomości katastrofalnych niedopatrzeń, ignorowanie doświadczeń poprzednich badaczy, owocowały powtarzaniem takich samych błędów. Wichmann nie łudził się - przewidywał, że kolejni eksploratorzy będą popełniali stare błędy („Żadnej nauczki, wszystko poszło w niepamięć!”).

Diamond próbuje uwolnić się od tak katastroficznego myślenia - przywołuje widmo zagłady nuklearnej towarzyszące nam od lat, ale jednak widmo niespełnione. Pisze o naszej osobistej odpowiedzialności, wierząc, że potrafimy oprzeć się pokusie kupna futra z wymierających dzikich kotów, albo zjedzenia steku z wieloryba, czy zupy z płetwy rekina.

Czy optymizm Autora jest uzasadniony? Nie sądzę. Książka powstała kilkadziesiąt lat temu a ospałe decyzje rządów i korporacji pokazują, że pazerność i bezmyślność nadal pozostają domeną naszego gatunku. Pozostaje z radością dać się porwać znakomitej narracji i niezwykle przystępnego omówienia procesów ewolucji i rozwoju cywilizacji. Nawet jeśli już niewiele pokoleń będzie mogło wypierać się pokrewieństwa ze zwierzętami.

Dzielimy aż 98 procent genów z szympansami, a jednak tylko my jesteśmy dominującym gatunkiem na Ziemi, podczas gdy tak bliskie nam genetycznie szympansy, pozostają pod wieloma względami równie nam odległe jak wszystkie inne naczelne. Ta kwestia jest nadrzędnym pytaniem, które towarzyszy nam w czasie lektury absolutnie fascynującej książki Jareda Diamonda. Książki tyleż...

Fantastyczna książka o ewolucji Homo sapiens i o tym, jak niewiele nas (rodzaj Homo) dzieli od rodzaju Pan w zakresie genów, ale jak wiele nas dzieli w zakresie rozwoju społecznego. Świetna lektura.

Fantastyczna książka o ewolucji Homo sapiens i o tym, jak niewiele nas (rodzaj Homo) dzieli od rodzaju Pan w zakresie genów, ale jak wiele nas dzieli w zakresie rozwoju społecznego. Świetna lektura.