Wbrew temu czy innym wydaniem opus magnum Marii Dąbrowskiej jest tetralogią. Jej ostatni tom nosi tytuł „Wiatr w oczy” i składa się z dwóch części. Obejmuje przy tym ostatnie dwa – trzy lata przed I wojną światowa („Wielką wojną” – jak wówczas mawiano) i pierwsze dni po jej wybuchu. Tak jak i poprzednie tomy rozgrywa się w Serbinowie, Kalińcu i okolicach, z przeskokami do miejsc pobytu Agnieszki za granicą oraz … w Warszawie.
Kulisy tworzą wydarzenia z historii przez duże i małe „h”. Te pierwsze to m.in. dwie wojny bałkańskie, oderwanie Chełmszczyzny z Królestwa Kongresowego (Kraju Prywislanskiego),powstawanie legionów Piłsudskiego (wymieniony w powieści z nazwiska) a wreszcie śmierć arcyksięcia Ferdynanda. Te drugie z kolei to proces emancypacji chłopstwa, którego najbardziej rzutkich przedstawicieli stać nawet na wykup majątków ziemskich, powolne uprzemysłowienie oraz formowanie się zalążków społeczeństwa obywatelskiego, tworzonego oddolnie, głównie przez potomków zubożałej szlachty lub spolszczonego niemieckiego mieszczaństwa (Ceglarski) oraz – wobec ogólnoeuropejskiego militaryzmu - koncentrację walki z caratem na postulatach niepodległościowych, w miejsce popularnych do niedawna rewolucyjno-społecznych.
Ale clue powieści to oczywiście historia procesu dojrzewania – Bogumiła, Barbary i małżeństwa Niechciców. O ile pierwsza z postaci od początku wzbudza większą sympatie czytelnika, o tyle w ostatnim tomie małżonka w pełni zrównuje się z nim. Rozwija się nie tylko emocjonalnie, ale także duchowo i intelektualnie. W ostatnich rozdziałach Barbara przybiera rolę prawdy, dobroci i zdrowego rozsądku na tle zwariowanego świata i jej środowiska. Małżeństwo zawarte jedynie z jednostronnej miłości wreszcie stało się wzajemnie kochającym. Agnieszka wzięła od obojga rodziców to, co było u nich najlepsze. Od ojca postawę afirmacji życia i podążania razem ze światem, od matki umiejętność kontestacji jego wad i marzenie o ich zmianie.
A czytelnik zapoznać się z tym wszystkim opisanym przez naocznego świadka i uczestnika wydarzeń, dla której były to czasy współczesne. Absolutne arcydzieło polskiej epiki, które można docenić dopiero po latach, bagażu doświadczeń, wiedzy i wielu przeczytanych książek.

Wbrew temu czy innym wydaniem opus magnum Marii Dąbrowskiej jest tetralogią. Jej ostatni tom nosi tytuł „Wiatr w oczy” i składa się z dwóch części. Obejmuje przy tym ostatnie dwa – trzy lata przed I wojną światowa („Wielką wojną” – jak wówczas mawiano) i pierwsze dni po jej wybuchu. Tak jak i poprzednie tomy rozgrywa się w Serbinowie, Kalińcu i okolicach, z przeskokami do...

Słuchałam jako audiobook, świetne wykonanie Danuty Stenki.

Słuchałam jako audiobook, świetne wykonanie Danuty Stenki.

Druga tom części zatytułowanej „Miłość”. I w istocie, jest jej całkiem sporo, w różnych rozumieniu tego słowa. Do tego jeszcze losy poszczególnych osób  objętych tytułową miłością układają w sposób zaskakujący. Nie jest zatem ani stereotypowo, ani nudno. ani sztampowo czy schematycznie.
Tym razem zakres czasowy jest węższy, albowiem tom obejmuje jedynie okres rewolucji 1905 roku oraz dwóch - trzech lat po jej zakończeniu. Za to zwiększa się zasięg terytorialny powieści, przede wszystkim za sprawą Agnisi, uczącej się na pensji w Warszawie a następnie studiującej w Lozannie.
Narracja podąża zatem zarówno za Barbarą, Bogumiłem (w tym jeden bardzo ciekawy i zaskakujący wątek) oraz ich starszą córką, ale i jednym z kuzynów oraz paroma innymi postaciami.
W stosunku do słynnej ekranizacji ta część zawiera najwięcej wątków pominiętych przez scenarzystów. Przede wszystkim chodzi o opuszczone nawet w serialu przygody Agnisi związane z jej nauką, rewolucję 1905 roku na prowincji królestwa kongresowego (w mieście, ale i na wsi, a raczej w folwarkach),budzenie się społeczeństwa obywatelskiego w Kalińcu, rozłam w Polskiej Partii Socjalistycznej na tle walki o niepodległość, sytuację polskich studentów w Lozannie.
Mowa zatem o wydarzeniach, w których autorka uczestniczyła czynnie i świadomie, a co za tym idzie przedstawiła je z dużo większym stopniem szczegółowości, niż poprzednie kilkanaście lat. Widać też duże wyczulenie na stan świadomości ówczesnej młodzieży, szczególnie żeńskiej, zarówno w sprawach publicznych, jak i osobistych, w sposób daleki od przedstawianego w romansach dworkowych. Część młodego pokolenia była objęta czymś, co wówczas musiało być odbierane jako rewolucja mentalna i obyczajowa. No i tradycyjnie każda postać jest inna, z własnymi rysami psychologicznymi oraz motywacjami działania. A i kulisy wszystkich wydarzeń zasługują na uwagę czytelnika.
Doskonała kontynuacja fresku o dziejach polskiej inteligencji popowstaniowej oraz pokolenia twórców niepodległości.

Druga tom części zatytułowanej „Miłość”. I w istocie, jest jej całkiem sporo, w różnych rozumieniu tego słowa. Do tego jeszcze losy poszczególnych osób  objętych tytułową miłością układają w sposób zaskakujący. Nie jest zatem ani stereotypowo, ani nudno. ani sztampowo czy schematycznie.
Tym razem zakres czasowy jest węższy, albowiem tom obejmuje jedynie okres rewolucji...

Arcydzieło. Portety psychologiczne - mistrzostwo. Barbara Niechcic - ani chybi zaburzenia typu borderline.

Arcydzieło. Portety psychologiczne - mistrzostwo. Barbara Niechcic - ani chybi zaburzenia typu borderline.

Arcydzieło Marii Dąbrowskiej. Napisana przepięknym literacko językiem historia rodziny Ostrzeńskich i Niechciców, ich znajomych, krewnych, sąsiadów przeplata się z historią i przemianami społeczeństwa Polskiego na przełomie XIX i XX wieku. Akcja zaczyna się po kolejnym nieudanym, zrywie niepodległościowym – Powstaniu Styczniowym. Poznajemy rodziny zubożałej szlachty, które w różnych okolicznościach - bardziej lub miej przez siebie zawinionych – tracą dawne majątki, żyją częściowo wspomnieniami, przyzwyczajeniami i ambicjami nie zawsze możliwymi do realizacji ze względów finansowych.
To moment ważny dla społeczeństwa polskiego, bo czas formowania się elit tworzących podwaliny dla przyszłej, odzyskanej Rzeczpospolitej – Niepodległej, tak wyczekiwanej przez Barbarę Niechcicową, główną postać książki. Maria Dąbrowska, świetna obserwatorka - niczym reportażystka pokazuje nam jak wyglądało życie codzienne w ówczesnych czasach i stosunki społeczne, pozycja poszczególnych warstw społecznych – chłopów, ziemian, zubożałej szlachty poszukującej nowych snobów utrzymania się, właścicieli majątków ziemskich, mieszczan. Co więcej losy bohaterów, w tym licznych pobocznych postaci oddają przemiany całych grup społecznych. Obserwujemy tu zarówno początki rewolucji przemysłowej, rodzenie ruchu robotniczego, początki rewolucji robotniczej, parcelacje majątków ziemskich, emancypację kobiet. Niesłychanie barwna i liczna paleta postaci wprowadzonych do powieści umożliwiła skonfrontowanie postaw i poglądów istotnych dla społeczeństwa polskiego w opisywanych czasach.
Jak wspaniale można by wykorzystać tekst Dąbrowskiej do omawianie historii polski w okresie tuż przed odzyskaniem niepodległości, właśnie osadzając wydarzenia historyczne w kontekście przemian społecznych i gospodarczych ukazanych po mistrzowsku w Nocach i dniach.
Noce i dnie to w końcu także świetna powieść obyczajowa – wątek rodzinny małżeństwa Barbary i Bogumiła - relacje i wartości kierujące ich życiem – kult pracy, szacunek dla roli, spokój i pragmatyzm Bogumiła z jednej strony i zachowawczy dystans i poczucie niespełnienie, oddanie się obowiązkom / roli narzuconej społecznie przez Barbarę z drugiej. Obie postaci są pasjonujące i wielowymiarowe – zdecydowanie wykraczają poza przypisywane im często stereotypowe role i schemat (on – prosty robotny, pragmatyczny, ona -chwiejna emocjonalnie, bujająca w obłokach, wiecznie nieszczęśliwa). Bogumił i Barbara tworzą nowoczesną jak na tamten czas rodzinę, bardzo postępową i wyprzedzającą swój czas, zarówno jeśli chodzi o relacje mężczyzna – kobieta, kwestie poglądów na edukację, zainteresowania, dysponowanie majątkiem etc. Pewnie nie jest to zaskakujące biorąc pod uwagę, ze główne postaci z powieści miały swoje pierwowzory w rodzinie autorki.

Arcydzieło Marii Dąbrowskiej. Napisana przepięknym literacko językiem historia rodziny Ostrzeńskich i Niechciców, ich znajomych, krewnych, sąsiadów przeplata się z historią i przemianami społeczeństwa Polskiego na przełomie XIX i XX wieku. Akcja zaczyna się po kolejnym nieudanym, zrywie niepodległościowym – Powstaniu Styczniowym. Poznajemy rodziny zubożałej szlachty, które...

Klasyka przesłuchana w ramach Klubu Książki Diany @bardziejlubieksiazki. Pięknie napisana, wielowątkowa opowieść życia Barbary i Bogumiła Niechciców. Blisko 80 lat opisane na niemal 1900 stronach językiem ówczesnym, wspaniale oddającym klimat tamtych lat. Po takiej lekturze przemyślenie mam jedno: by nie oceniać wyborów innych, bo nigdy nie wiemy, co przeżywają i co nimi kierowało.

Klasyka przesłuchana w ramach Klubu Książki Diany @bardziejlubieksiazki. Pięknie napisana, wielowątkowa opowieść życia Barbary i Bogumiła Niechciców. Blisko 80 lat opisane na niemal 1900 stronach językiem ówczesnym, wspaniale oddającym klimat tamtych lat. Po takiej lekturze przemyślenie mam jedno: by nie oceniać wyborów innych, bo nigdy nie wiemy, co przeżywają i co nimi...

Tom nosi tytuł „Miłość” i ona jest w istocie jego treścią. Aczkolwiek słowo to powinno być użyte w liczbie mnogiej, bo nie chodzi tu o jedno uczucie dwojga konkretnych ludzi, ale o jego kilka wersji dotyczącej różnych bohaterów.
Narracyjnie książka zaczyna się nieco rozdwajać, tak jak i akcja. Związane jest to z pobytem Agnisi w szkole z internatem dla dziewcząt a później częściowym rozdzieleniem rodziny Niechciców. Skutkuje to podziałem fabuły na wątek serbinowski i kaliniecki, co jakiś czas schodzące się ze sobą. Pojawiają się nowe osoby, niektóre opuszczają ten świat, inne wyjeżdżają. Kilku postaciom i ich losom autorka poświęciła więcej miejsca,niż do tej pory. Historycznie akcja dochodzi do wojny rosyjsko-japońskiej i prawie początków rewolucji 1905 roku.
Autorka pokazuje rodzący się przemysł i jego problemy, początku ruchu socjalistycznego, problemy inteligencji ziemiańskiego pochodzenia w nowym świecie, nieprzystosowywanie starego ziemiaństwo do nowych czasów (Wojnarowscy),trudny kontakt z Polakami rozproszonymi po terenach carskiego imperium, czy wreszcie sytuację ludności wiejskiej i folwarcznej (w gruncie rzeczy gorszą).
I na tym tle ciekawie, by nie rzecz wręcz burzliwie, rozwija się historia rodziny Niechciców, już nie tylko związku Bogumiła i Barbary, ale i ich dzieci. Tak w zasadzie prawie nic się nie dzieje,niema wielkich wydarzeń, sukcesów, polityki, a jednak historia wciąga przez swoją prawdziwość, realność, ukazanie przede wszystkim ludzi, a nie ziemiaństwa,inteligencji, mieszczaństwa, Żydów czy chłopów. To w gruncie rzeczy powieść o tym jak w tyglu historii ucierało się nowe polskie społeczeństwo. Jakim przewartościowaniom ulegały losy i relacje jednostek, gdzie kobiety de facto mogły utrzymywać dom, podjąć studia za granicą, prowadzić instytucje edukacyjne czy wreszcie prowadzić otwarty żywot sprzeczny z oficjalnymi wartościami, jak jedna z chłopek. Autorka znakomicie zarysowała też bogate portrety psychologiczne poszczególnych osób, które poznajemy coraz bardziej dogłębnie.
Wielkie dzieło wybitnej autorki.

Tom nosi tytuł „Miłość” i ona jest w istocie jego treścią. Aczkolwiek słowo to powinno być użyte w liczbie mnogiej, bo nie chodzi tu o jedno uczucie dwojga konkretnych ludzi, ale o jego kilka wersji dotyczącej różnych bohaterów.
Narracyjnie książka zaczyna się nieco rozdwajać, tak jak i akcja. Związane jest to z pobytem Agnisi w szkole z internatem dla dziewcząt a później...

Lubię te opowiadania Dąbrowskiej a Noce i dnie też mnie nie zawiodły, zwłaszcza pierwsza część, chociaż opisy przeżyć Barbary mogą czasem wywoływać jakieś negatywne emocje zniecierpliwiena, ale czy taka Barbara nie siedzi w prawie każdej kobiecie. Czy Bogumil, cichy, wyrozumiały nie zdaje się czasem ukryć w jakimś mężczyźnie. Doskonale trafnie ukryte zwyczajne myśli i zachowania ludzkie, a w tym wszystkim cała życiowa zawierucha.

Lubię te opowiadania Dąbrowskiej a Noce i dnie też mnie nie zawiodły, zwłaszcza pierwsza część, chociaż opisy przeżyć Barbary mogą czasem wywoływać jakieś negatywne emocje zniecierpliwiena, ale czy taka Barbara nie siedzi w prawie każdej kobiecie. Czy Bogumil, cichy, wyrozumiały nie zdaje się czasem ukryć w jakimś mężczyźnie. Doskonale trafnie ukryte zwyczajne myśli i...

Nie trzeba obawiać się bogactwa opisów i wyrazistości tła. Tak, jest to przepastna powieść, do czytania której musiałam się zmobilizować. Warto było, co to jest za saga rodzinna odsłaniająca pełną paletę uczuć, zmagań z życiem, dokonywanych wyborów, a także przyjmowania przeciwności losu. Mimo, że teoretycznie znałam główny wątek historii to niejedno mnie zaskoczyło. W książce jest dużo więcej, zwłaszcza tła i rozterek wewnętrznych bohaterów i ich motywacji.

Nie trzeba obawiać się bogactwa opisów i wyrazistości tła. Tak, jest to przepastna powieść, do czytania której musiałam się zmobilizować. Warto było, co to jest za saga rodzinna odsłaniająca pełną paletę uczuć, zmagań z życiem, dokonywanych wyborów, a także przyjmowania przeciwności losu. Mimo, że teoretycznie znałam główny wątek historii to niejedno mnie zaskoczyło. W...

Coś co niezmiernie rzadko jest opisywane w literaturze. Często ślub jest końcem historii, trudno oddać skomplikowaną sieć uczuć, wahań, wzlotów i upadków, momentów radości smutku, nudy, irytacji, zwątpienia i całej gamy innych uczuć następujących po sobie w trakcie trwania związku. Tu mamy to wszystko, Niechcicowie żyją razem i osobno zależnie od potrzeb chwili (edukacja dzieci, choroby bliskich itp. itd.). Widzimy otaczający ich świat naprzemiennie oczami jednego lub drugiego małżonka, towarzyszymy ich zwątpieniom i porywom oraz wyborom jakich dokonują. (dotyczy części III Miłość 1 i 2).

Coś co niezmiernie rzadko jest opisywane w literaturze. Często ślub jest końcem historii, trudno oddać skomplikowaną sieć uczuć, wahań, wzlotów i upadków, momentów radości smutku, nudy, irytacji, zwątpienia i całej gamy innych uczuć następujących po sobie w trakcie trwania związku. Tu mamy to wszystko, Niechcicowie żyją razem i osobno zależnie od potrzeb chwili (edukacja...