Głosy. Co się zdarzyło na wyspie Jersey

O tragedii, która wydarzyła się na wyspie Jersey większość z nas słyszała. Pamiętam, że przeżyłam szok, gdy zobaczyłam informację w tv, nie mieściło mi się w głowie jak można tak po prostu wstać, iść do kuchni, wziąć nóż i zabić 6 bliskich osób, w tym 3 dzieci. Nie śledziłam tej historii, nie miałam pojęcia o procesie i wyroku, przeczytanie książki dostarczyło mi wielu informacji. Ponadto możemy się dowiedzieć o wielu sprawach, które towarzyszą osobom na obczyźnie, nie jest wcale tak kolorowo jakby się mogło wydawać.

O tragedii, która wydarzyła się na wyspie Jersey większość z nas słyszała. Pamiętam, że przeżyłam szok, gdy zobaczyłam informację w tv, nie mieściło mi się w głowie jak można tak po prostu wstać, iść do kuchni, wziąć nóż i zabić 6 bliskich osób, w tym 3 dzieci. Nie śledziłam tej historii, nie miałam pojęcia o procesie i wyroku, przeczytanie książki dostarczyło mi wielu...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ewa Winnicka dała mi się już poznać jako świetna reportażystka dzięki takim publikacjom jak „Był sobie chłopczyk” oraz „1968. Czasy nadchodzą nowe” (we współpracy z drugim fenomenalnym autorem, Cezarym Łazarewiczem). Dobrze idzie jest zarówno rozmowa z ludźmi, jak i analiza materiału źródłowego, zarówno tego nowszego, jak i bardziej historycznego. Widać, że autorka nie boi się zarzucić biurka licznymi dokumentami, artykułami i relacjami. Z wielu źródeł potrafi jednak stworzyć reportaże krótkie, ale treściwe. Tak było w przypadku wstrząsającego „Był sobie chłopczyk” i tak jest i teraz.

Dionisios Sturis to już z kolei zupełnie nowy dla mnie autor i może dlatego traktuję go w tej recenzji trochę drugoplanowo, niemniej jednak na pewno się nim zainteresuję, bo i on ma na koncie kilka dobrze ocenianych przez recenzentów publikacji.

Wyspa Jersey kojarzona jest z dwóch rzeczy. Po pierwsze, z ziemniaków odmiany Jersey Royal, w których gustuje sama Elżbieta II i to one właśnie są podawana na stole w Pałacu Buckingham. A po drugie z charakterystycznych z wyglądu krów rasy Jersey, których mleko wręcz idealnie nadaje się do spieniania do kawy (sprawdziłam!). Ta wyspa znajdująca się trochę na pograniczu Europy kontynentalnej i Wielkiej Brytanii żyła przez lata swoim spokojnym życiem wypełnionym ziemniakami i Festiwalem Kwiatowym aż do pewnego ciepłego, letniego popołudnia 2011 roku. Wydarzyła się wówczas tragedia, która odmieniła życie wyspy i jej mieszkańców na zawsze i obdarła ją z niewinności.

Na ulicy Victoria Crescent rozlegają się krzyki. Zaalarmowana nimi grupka młodych, kenijskich mężczyzn wychodzi z mieszkania. Widzą sąsiadkę, białą blondynkę z Polski. Kobieta krzyczy, biegnie. Jest zakrwawiona. Pojawia się i druga kobieta, brunetka. Ona również krwawi. Scena jakby żywcem wyjęta z horroru, bo oto za nimi kroczy Mężczyzna z kuchennym nożem, ociekającym krwią. Na oczach sąsiadów dźga obie kobiety, a potem niespiesznym krokiem odchodzi do mieszkania, zadając sobie po drodze rany w brzuch, jakby od niechcenia. Kiedy pod budynkiem zjawia się policja, w mieszkaniu polskiej rodziny odnajdują jeszcze – poza Mężczyzną – czwórkę osób, w tym trójkę dzieci. Mieszkańcy są w szoku.

Niedługi czas później rozpoczyna się proces Mężczyzny. Okazuje się, że wszyscy zamordowani – bo nikt nie przeżywa tej krwawej jatki – to, poza dwójką osób, jego rodzina. Teść, żona i dwójka dzieci. Na wyspę zjeżdżają najlepsi psychiatrzy z całego Królestwa, by porozmawiać z oskarżonym. Mężczyzna mówi, że nie chciał zabić swoich bliskich. Że to głosy go do tego zmusiły. Zadaniem psychiatrów jest odpowiedzieć na pytanie, czy mówi on prawdę i powinien być sądzony za zabójstwo, czy też kłamie i jest brutalnym, okrutnym człowiekiem, który zabił rodzinę z pełną premedytacją i powinien być sądzony za morderstwo.

Książka ma stosunkowo nietypową strukturę. Zaczyna się mocno, opisem brutalnego morderstwa. Później tempo zwalnia. Główną osią reportażu jest opis przebiegu procesu Polaka, który zabił swoją rodzinę, a jego podstawę stanowią wypowiedzi i przesłuchania psychiatrów, którzy go badali. Co jakiś czas autorzy robią jednak swego rodzaju przerywniki, opisując historię Polaków na Jersey, ich największe problemy jako emigrantów oraz – to już na początku – streszczając charakterystykę wyspy.

To krótki reportaż, ma niewiele ponad 200 stron. I mam wrażenie, że nie wyczerpuje on tematu, a te przerywniki dotyczące Jersey miały go po prostu zapełnić. Nie daje nam się odpowiedzi na pytanie, co mogło skłonić Mężczyznę do morderstwa. Dostajemy mnóstwo poszlak, które pojawiały się podczas procesu, ale autorzy sami od siebie ich nie rozwijają. Biografie oskarżonego i jego ofiar również są dość ubogie w treść. Czytelnik, choć to może krwiożercze z naszej strony, chciałby czegoś więcej. Opis procesu nie skupia się na Damianie i jego rodzinie, ale na przepychankach psychiatrów z prokuratorem i adwokatem oskarżonego. To trochę za mało.

W ogóle, odnoszę wrażenie, że największym minusem tego reportażu jest to, że to nie jest historia o ludziach. O mordercy, o jego ofiarach. Głównymi bohaterami nie są oni, ale psychiatrzy. Poza tym, sporo pisze się nam o problemach napływającej na Jersey ludności z dostępem do psychiatry oraz psychoterapeuty i pomocy socjalnej. Ale my to wiemy. I wystarczy nam to napisać raz, a nie powtarzać się co kilka stron. Po pewnym czasie miałam już takie „tak, tak, powiedzcie mi coś nowego, to już było”.

Z książki wynika, że autorzy mieli okazję spotkać się z rodzinami i znajomymi ofiar i mordercy. Że przeprowadzili wywiady z policjantami, świadkami zdarzenia. To właśnie ich chcemy słuchać, to właśnie im chcemy oddać głos! Niestety, z reportażu w pewnym momencie robi się psychologiczny wywód, który zwyczajnie zaczyna nudzić i się dłużyć. Szkoda, bo potencjał był ogromny i można było z tego stworzyć świetną książkę, doskonały kawał literatury z gatunku true crime. Wydaje się jednak, że tragedia na Jersey musi poczekać na to, aby opowiedziano ją we właściwy sposób.

Podsumowując, to średni reportaż. Ewa Winicka to doskonała reportażystka, ale tutaj nie udźwignęła tematu. Czy byłoby lepiej, gdyby ona lub Dionisios Sturis opisali tę historię w pojedynkę, a nie w duecie, który – niestety – ewidentnie się nie sprawdził? Może. Książkę warto przeczytać, bo przybliża czytelnikowi tragiczną historię, choć nie robi tego w najlepszy sposób. Niemniej jednak, jeśli nie pamiętacie tamtych wydarzeń z mediów, albo zwyczajnie chcecie dowiedzieć się o nich trochę więcej aniżeli mówili o nich wówczas w telewizji, to polecam, ale nie warto nastawiać się na nic wybitnego. A szkoda.

Ewa Winnicka dała mi się już poznać jako świetna reportażystka dzięki takim publikacjom jak „Był sobie chłopczyk” oraz „1968. Czasy nadchodzą nowe” (we współpracy z drugim fenomenalnym autorem, Cezarym Łazarewiczem). Dobrze idzie jest zarówno rozmowa z ludźmi, jak i analiza materiału źródłowego, zarówno tego nowszego, jak i bardziej historycznego. Widać, że autorka nie boi...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Reportaż, mimo skromnych rozmiarów, w pewnym momencie zaczyna dłużyć się i wlec. Postać Damiana jako zabójcy (czy nawet głowy rodziny) ciągle gdzieś umyka. Nie ma tu żadnych smaczków, ani olśnień. Głosy. Tylko te głosy w głowie mogłyby coś wyjaśnić, ale czy... wyjaśniają? Ciekawa, mrożąca krew w żyłach sprawa zostaje sprowadzona do suchych faktów i przydługiej relacji z procesu, przecinanych "ciekawostkami" z wyspy Jersey. Zabrakło mi w tym wszystkim chyba emocji, szerszego psychologicznego rysu postaci.

więcej: https://www.przestrzenietekstu.pl/2021/05/gosy-co-sie-zdarzyo-na-wyspie-jersey.html

Reportaż, mimo skromnych rozmiarów, w pewnym momencie zaczyna dłużyć się i wlec. Postać Damiana jako zabójcy (czy nawet głowy rodziny) ciągle gdzieś umyka. Nie ma tu żadnych smaczków, ani olśnień. Głosy. Tylko te głosy w głowie mogłyby coś wyjaśnić, ale czy... wyjaśniają? Ciekawa, mrożąca krew w żyłach sprawa zostaje sprowadzona do suchych faktów i przydługiej relacji z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Taki dłuższy, gazetowy reportaż. Równie dobrze mógłby się znalezć na stronach DF. Poza tym, mam wrażenie, że autorzy chcieli napisać książke "o cieniach" emigracji i z góry założyli, że chodziło własnie o to, o cierpieniach Polaków na emigracji w Jersey.

Taki dłuższy, gazetowy reportaż. Równie dobrze mógłby się znalezć na stronach DF. Poza tym, mam wrażenie, że autorzy chcieli napisać książke "o cieniach" emigracji i z góry założyli, że chodziło własnie o to, o cierpieniach Polaków na emigracji w Jersey.

Pokaż mimo to

Bardzo lubię reportaże wydawnictwa Czarne, więc z rozmachu po kolejną książkę chwyciłam. I trochę przedobrzyłam. Historia sama w sobie jest ciekawa, pokazuję to co się działo i co już zostało wyjaśnione. Jak również bardzo dokładnie jesteśmy przeprowadzeni przez rozmowy sądowe między lekarzami a oskarżycielami/obrońcami. Co samo w sobie nie jest złe. Ale przez tę dużą część książki, straciłam trochę zapał do jej skończenia. Robiłam przerwy i w końcu przez nią przebrnęłam.
Nie ma trudnego języka, czy stylu. Tylko ja nie potrzebowałam czytać spisanej rozmowy w procesie, a bardziej chciałabym przeczytać jej streszczenie. Chociaż domyślam się, że wtedy ta książka byłaby krótsza i może jej odbiór byłby zakrzywiony. Ale to mnie dalej nie przekonuję do tego sposobu przekazania informacji. Wydaję mi się, że autorzy chcieli bardzo pokazać trudności w ocenie czyiś zachowań, bo w zależności od wiedzy oceniającego to może mieć całkiem inne zakończenie.
Książka ogólnie dobra, ale rzeczywiście nie dla wszystkich może być dobry ten sposób pokazania historii.

Bardzo lubię reportaże wydawnictwa Czarne, więc z rozmachu po kolejną książkę chwyciłam. I trochę przedobrzyłam. Historia sama w sobie jest ciekawa, pokazuję to co się działo i co już zostało wyjaśnione. Jak również bardzo dokładnie jesteśmy przeprowadzeni przez rozmowy sądowe między lekarzami a oskarżycielami/obrońcami. Co samo w sobie nie jest złe. Ale przez tę dużą część...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Trochę przydługie opisy ogólnych warunków panujących na wyspie dla imigrantów oraz historii. Sięgnęłam po tą książkę przede wszystkim dlatego, że interesował mnie przypadek Damiana, nie historia wyspy.
Pomijając to, można tu znaleźć wiele szczegółów ze zbrodni, procesu i tego co się działo u rodzin.
Mimo wszystko czegoś mi brakowało i skończyłam lekturę z uczuciem niezadowolenia. Nie padła ostateczna diagnoza, wszystko tam opiera się na przypuszczeniach - oskarżony mógł, ale nie musiał chorować na to i na to, ale równie dobrze mogło być to coś innego. Brak mi takiego ostatecznego stwierdzenia co to było, bez wątpliwości. Zdaję sobie jednak sprawę z tego, że nie jest to możliwe, każdy lekarz ma inną opinię. Jednocześnie nie ma szczegółów zeznania oskarżonego, jego wersji.

Trochę przydługie opisy ogólnych warunków panujących na wyspie dla imigrantów oraz historii. Sięgnęłam po tą książkę przede wszystkim dlatego, że interesował mnie przypadek Damiana, nie historia wyspy.
Pomijając to, można tu znaleźć wiele szczegółów ze zbrodni, procesu i tego co się działo u rodzin.
Mimo wszystko czegoś mi brakowało i skończyłam lekturę z uczuciem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Reportaż dwojga autorów o zbrodni na wyspie Jersey, która miała miejsce 14 sierpnia 2011 roku. Niestety sprawcą okazał się nasz rodak. I chociaż ofiarami również byli Polacy, to jednak sprawa rzuciła cień na naszą społeczność na wyspie. Zaś nam w kraju uświadomiła istnienie polskiej mniejszości na największej i najbogatszej z Wysp Normandzkich (lub jak mawiają Anglicy – spośród Channel Islands).
Mimo, iż jest to reportaż, autorzy stosują podwójną narrację, niczym w anglojęzycznych powieściach popkulturowych spod znaku creative writings. Pierwszy wątek to rekonstrukcja zdarzeń i procesu, z retrospekcjami dotyczącymi sprawcy i jego głównych ofiar oraz praktycznie cytowaniem opinii psychiatrów z sądowych akt. Drugi z kolei to opowieść o wyspie Jersey oraz historii polskiej obecności na niej, trzeba przyznać, że dość ciekawej i zaskakującej, obecnie powtarzanej przez imigrantów rumuńskich.
Nie jesteśmy zasypywani faktami. Tekst wymaga naszej interpretacji i opowiedzenia się po stronie którejkolwiek z opinii psychiatrów, lub żadnej. Na pewno autorzy zrobili wszystko, by spróbować zrozumieć, co kierowało Damianem Rzeszowskim. Czy im się udało – nigdy się nie dowiemy.
Na Jersey byliśmy równo dwa lata po tragedii i rok po procesie. Spotkaliśmy miejscowych Polaków, pracujących w gastronomii (menedżer restauracji i kelnerki) oraz hotelarstwie (jedna osoba). I oni ciągle to pamiętali, tym bardziej, że tego dnia był polski festyn na wyspie i to miało być ich święto. Smutne.

Reportaż dwojga autorów o zbrodni na wyspie Jersey, która miała miejsce 14 sierpnia 2011 roku. Niestety sprawcą okazał się nasz rodak. I chociaż ofiarami również byli Polacy, to jednak sprawa rzuciła cień na naszą społeczność na wyspie. Zaś nam w kraju uświadomiła istnienie polskiej mniejszości na największej i najbogatszej z Wysp Normandzkich (lub jak mawiają Anglicy –...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niestety, średnio udany reportaż. Przykre, bo "Był sobie chłopczyk" od Winnickiej był świetny. Książka krótka, a jednak zdołała mnie znudzić i jej zwyczajnie nie skończyłam. Za dużo dygresji.

Niestety, średnio udany reportaż. Przykre, bo "Był sobie chłopczyk" od Winnickiej był świetny. Książka krótka, a jednak zdołała mnie znudzić i jej zwyczajnie nie skończyłam. Za dużo dygresji.

Pokaż mimo to

Ależ mnie zirytowała ta książka, nie wiem czy przez formę, czy samą sprawę Rzeszowskiego. Irytowały mnie opisy tej dramatycznej sytuacji polskich emigrantów, wspominki o ziemniaczkach i bolących plecach, cały proces sądowy mnie zirytował i usilne wpychanie Rzeszowskiego w ramy osoby niepoczytalnej przy jednoczesnym prowadzeniu historii tak, że miałam wrażenie, że Rzeszowski to jakaś pusta tekturowa postać bez żadnej głębi psychologicznej. Plus za to, że błyskawicznie się czytało, ale pozostawiam tę pozycję bez oceny, być może nie jestem odpowiednim odbiorcą tej książki.

Ależ mnie zirytowała ta książka, nie wiem czy przez formę, czy samą sprawę Rzeszowskiego. Irytowały mnie opisy tej dramatycznej sytuacji polskich emigrantów, wspominki o ziemniaczkach i bolących plecach, cały proces sądowy mnie zirytował i usilne wpychanie Rzeszowskiego w ramy osoby niepoczytalnej przy jednoczesnym prowadzeniu historii tak, że miałam wrażenie, że Rzeszowski...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo dobry reportaż o przerażającej zbrodni. Dobrze napisany, dzięki czemu niezwykle szybko się czyta. Przeszkadzające wielu czytelnikom wstawki o życiu na wyspie oraz imigrantach bardzo mi się podobały, ponieważ mogłam dzięki nim dowiedzieć się o czymś więcej niż o samej zbrodni.
Niestety po lekturze czułam niedosyt przez dość słabo rozwinięty zarys psychologiczny Damiana.

Bardzo dobry reportaż o przerażającej zbrodni. Dobrze napisany, dzięki czemu niezwykle szybko się czyta. Przeszkadzające wielu czytelnikom wstawki o życiu na wyspie oraz imigrantach bardzo mi się podobały, ponieważ mogłam dzięki nim dowiedzieć się o czymś więcej niż o samej zbrodni.
Niestety po lekturze czułam niedosyt przez dość słabo rozwinięty zarys psychologiczny Damiana.

Pokaż mimo to