Księga szeptów to skarbnica pamięci Ormian i ich tragicznych losów w XX wieku. Autor zebrał opowieści, historie i historyjki przekazywane z ust do ust, często w tajemnicy w obawie przed konsekwencjami – szepty narodu, „szepty starców” z ogrodu spod moreli w domu rodzinnym autora w rumuńskim mieście Fokszany. Historie przekazywane w tajemnicy i po cichu z ust do ust w obawie przed konsekwencjami i prześladowaniami.
Główną oś i punkt odniesienia dla całej powieści stanowi najtragiczniejsze wydarzenie w historii Ormian – ludobójstwo, którego dopuściła się Turcja w 1915 roku, wyganiając Ormian z terenów które zamieszkiwali w ówczesnej Turcji w kierunku syryjskiej pustyni i miasta Dier er Zor. Zbrodnia, która zresztą nadal nie jest uznawana oficjalnie za ludobójstwo na politycznej arenie międzynarodowej, a która zdziesiątkowała przedstawicieli tej społeczności nie jest jednak głównym tematem Księgi szeptów. Samo wydarzenie opisane w książce dopiero pod jej pod koniec, przyrównuje je do siedmiu kręgów piekła Dantego. To wstrząsający ogromem tragedii i bólu rozdział.
Księga szeptów to w moim przekonaniu jest jednak przede wszystkim o konsekwencjach tej ogromnej tragedii dla Ormian – wieloaspektowych konsekwencji. Przede wszystkim traumy i próby odnalezienia siebie, sensu dla siebie, dla swojego narodu po. Każdy rozdział- księga w powieści to historia opowiedziana wokół losów jednego człowieka z kręgu „starców” -kolegów dziadka z dzieciństwa autora. Indywidualne historie przywołują kolejne traumy i dramaty ormiańskie – migracje, ucieczki, postawy i sympatie w czasie II wojny światowej, bolszewizm, perspektywę własnego państwa w ramach ZSRR, zsyłki na Sybir, komunizm w Rumunii - dramatyczne rozdarcie w poszukiwaniu sojuszników sprawy państwowości ormiańskiej. Tym tematom zresztą poświęcona jest większa część książki. Tak na prawdę dopiero w trakcie czytania składają się one w spójna historię. Bogactwo wydarzeń, osób, faktów i postaci historycznych przywoływanych w poszczególnych częściach- księgach wywołuje bowiem na początku poczucie zagubienia, nawet chaosu.
Księga szeptów to w końcu wspaniały hołd oddany zwyczajom i tradycjom ormiański – sama konstrukcja powieści - takich rzeczywistych gawęd i spotkań w ogrodzie pod chmurką, towarzyszących im przedmiotom, potrawom, zapachom sprawia, że czytelnik przenosi się w ten nieco orientalny dla nas świat z wielką łatwością.
Podsumowując – bardzo rzadko udaje się w jednym tomie zmieścić tak wiele treści, znaczeń historii i refleksji. Vosganian w mistrzowski sposób połączył, to co zdaje się trudne do pogodzenia – pardwę o tragicznej zbrodni dokonanej na Ormianach i jej wieloaspektowych konsekwencjach dla kolejnych pokoleń, ale bez rozliczeń, oskarżeń i nienawiści. Przekazuje historię następnym pokoleniom – nie koloryzuje, nie dramatyzuje, godzi się z faktem niemożliwości zrozumienia przyczyn i niestałością zastanego.
„…Garabet Vosganian i Setrak Melichian, zrozumieli ze swojego stulecia tylko to, jak trudno jest spocząć w tej samej ziemi, w której się urodziłeś.”

Księga szeptów to skarbnica pamięci Ormian i ich tragicznych losów w XX wieku. Autor zebrał opowieści, historie i historyjki przekazywane z ust do ust, często w tajemnicy w obawie przed konsekwencjami – szepty narodu, „szepty starców” z ogrodu spod moreli w domu rodzinnym autora w rumuńskim mieście Fokszany. Historie przekazywane w tajemnicy i po cichu z ust do ust w obawie...

Trudna książka dla osób, które naprawdę orientują sie w kulturze ormiańskiej. Majstersztyk pod względem języka (i jego tłumaczenia!),natomiast omija się całe fragmenty, które poza zapełnieniem śnieżnobiałych stron chyba naprawdę mają małą wartość literacką. Drażnią autorskie metafory, które - może i w kulturze Ormian są ważne - trącą myszką: łatwe do podważenia, śmieszne, nieadekwatne do rzeczywistości. Taki Paulo Coelho literatury rumuńskiej.

Trudna książka dla osób, które naprawdę orientują sie w kulturze ormiańskiej. Majstersztyk pod względem języka (i jego tłumaczenia!),natomiast omija się całe fragmenty, które poza zapełnieniem śnieżnobiałych stron chyba naprawdę mają małą wartość literacką. Drażnią autorskie metafory, które - może i w kulturze Ormian są ważne - trącą myszką: łatwe do podważenia, śmieszne,...

Cyt.:
„(…) w odróżnieniu od innych historii tutaj śmierć jest tylko szczegółem, a ważniejsze niż śmierć a zarazem ważniejsze niż życie jest pamięć.”
Varujan Vosganian, „Księga szeptów”

Varujan Vosganian, rumuński ekonomista, polityk, były minister gospodarki i handlu, były minister gospodarki i finansów, wieloletni parlamentarzysta, poeta, pisarz, z pochodzenia Ormianin. Które z tych stanowisk, zawodów czy zajęć było dla niego najważniejsze? Pewnie każde, lecz po lekturze „Księgi szeptów”, przepięknej powieści wydanej w Rumunii w 2009 roku można śmiało dodać kolejne zajęcie wykonywane przez Varujana Vosganiana – to strażnik pamięci.

Bo „Księga szeptów” jest świadectwem pamięci. Przepełniona śmiercią, opowieść o niewyobrażalnej wręcz tragedii narodu ormiańskiego, historia ludobójstwa Ormian z 1915 roku, niekończących się konwojów w marszu śmierci na pustyni Deir-ez-Zor, historia wygnańców i historia diaspory wpleciona w historię Rumunii.

Wg. szacunków ormiańskich, w trakcie I Wojny Światowej w latach 1915-1917, na terytorium Imperium Osmańskiego zamordowano ok. 1,5 mln Ormian. Ziemie armeńskie znajdowały się pod panowaniem tureckim od II połowy XVI wieku, od czasu panowania sułtana Selima II, natomiast po wojnie turecko - rosyjskiej, część ziem armeńskich znalazła się pod panowaniem rosyjskim.

To główny wątek historii Varujana Vosganiana, który snuje swoją opowieść, niczym współczesna Szeherezada w baśniach z Tysiąca i jednej nocy, przeplatając tragedie miłością a smutek i tęsknotę radością i nadzieją. Niezmienna jedynie w opowieści Vosganiana jest pamięć. Starannie pielęgnowana i przekazywana z pokolenia na pokolenie. By pamiętać o ogromie cierpienia, pamiętać o pomordowanych.

Cyt.:
„Żywi i umarli należą do nieba i ziemi. Tylko konający należą w całości do śmierci. Ona przechadza się pośród nich, jest wręcz tkliwa, agonia jest stanem, o który śmierć troszczy się, by nie przerwać go zbyt wcześnie.”
Varujan Vosganian, „Księga szeptów”

Zapomnieć, wybaczyć czy zemścić się? To o to pyta Vosganian, opisując życie swoich bohaterów, tych którzy ocaleli. Pełna smutku, oniryczna, cudowna opowieść o wielkiej tragedii.

Choć nazwał swoją opowieść „Księgą szeptów”, brzmi ona głośniej niż krzyk.

Zdecydowanie warto.

Cyt.:
„(…) w odróżnieniu od innych historii tutaj śmierć jest tylko szczegółem, a ważniejsze niż śmierć a zarazem ważniejsze niż życie jest pamięć.”
Varujan Vosganian, „Księga szeptów”

Varujan Vosganian, rumuński ekonomista, polityk, były minister gospodarki i handlu, były minister gospodarki i finansów, wieloletni parlamentarzysta, poeta, pisarz, z pochodzenia Ormianin....

Słów brak. Geniusz.

Słów brak. Geniusz.

To książka dla tych , którzy interesują się kulturą ormiańską. Autor opisuje niekończące się konwoje śmierci Ormian,. To niezwykle przejmujący opis ludzi, miejsc, którzy mieli być wymazani z pamięci społecznej.

To książka dla tych , którzy interesują się kulturą ormiańską. Autor opisuje niekończące się konwoje śmierci Ormian,. To niezwykle przejmujący opis ludzi, miejsc, którzy mieli być wymazani z pamięci społecznej.

Rozczarowująca ze względu na język. Może coś zginęło w tłumaczeniu...

Rozczarowująca ze względu na język. Może coś zginęło w tłumaczeniu...

Wielka literatura i ważny temat!

Wielka literatura i ważny temat!

Po troszę oniryczne i zamglone odległymi wydarzeniami są opowieści Varujana Vosganiana. Każdy rozdział to inna opowieść, kto inny jest jego głównym bohaterem. To trudna i wymagająca skupienia książka, w specyficzny sposób skupiająca na sobie uwagę czytelnika. Niby nic się oficjalnie nie dzieje, a przecież te szepty, to szeptane opowieści o dzieciństwie i budzącej się samoświadomości potomka Ormian zamieszkujących Rumunię w czasach głębokiego komunizmu. Te opowieści szeptane z podszeptów są nieprawdopodobnie klimatyczne i można byłoby się nawet pokusić o użycie słowa egzotyczne, gdyby nie smutna historia tego dumnego, chrześcijańskiego narodu na przestrzeni brutalnych dla nich dziejów.
Książka na pewno wyjątkowa i wartościowa.

Po troszę oniryczne i zamglone odległymi wydarzeniami są opowieści Varujana Vosganiana. Każdy rozdział to inna opowieść, kto inny jest jego głównym bohaterem. To trudna i wymagająca skupienia książka, w specyficzny sposób skupiająca na sobie uwagę czytelnika. Niby nic się oficjalnie nie dzieje, a przecież te szepty, to szeptane opowieści o dzieciństwie i budzącej się...

„Księga szeptów” Vosganiana to nie jest jedna z tych książek, które zachwycają od pierwszych zdań i których nie chce się odkładać na półkę. Wręcz przeciwnie, z lekturą trzeba się powoli oswajać, żeby nie pogubić się w plątaninie postaci o obco brzmiących nazwiskach, miejsc i wydarzeń, na temat których brakuje mi szczegółowej wiedzy. Vosganian opowiada bowiem o mniejszości ormiańskiej w Rumunii – a droga tych ludzi wiodła z Imperium Osmańskiego, w którym na początku XX wieku doszło do ludobójstwa Ormian.
„Księga szeptów” to zbiór opowieści przedstawionych w formie zasłyszanych przez młodego narratora historii. Opowiada on o swojej rodzinie i ludziach, których spotykali oni po drodze – w pewnym momencie zaczynałam szukać w internecie niektórych nazwisk i były to prawdziwe postacie w ormiańskiej historii. Vosganian tak umiejętnie snuje swoją opowieść, że nieznający szczegółów czytelnik nie jest w stanie odróżnić, gdzie kończy się fikcja, a zaczyna historia. I jedna i druga są jednak ciężkie i bolesne, nawet jeśli narrator stara się łagodzić swoją opowieść. Przytaczane fakty są już tak poruszające (wspomnienia bohaterów wracają do czasów ludobójstwa i osmańskiej brutalności),że potrzebowałam przerw w lekturze na uspokojenie myśli.
To trudna książka, ale też niezwykle piękna mimo ciężkiej tematyki. Napisana jest bardzo dobrym językiem, choć czasem trzeba się skupić, gdy jedno zdanie – w końcu to opowieść, w której często cytuje się innych bohaterów – potrafi zająć całą stronę ;). „Księga szeptów” poruszyła mnie, zachwyciła, zmusiła do refleksji i szukania informacji na poruszone w niej tematy. Takie książki chcę czytać :)

„Księga szeptów” Vosganiana to nie jest jedna z tych książek, które zachwycają od pierwszych zdań i których nie chce się odkładać na półkę. Wręcz przeciwnie, z lekturą trzeba się powoli oswajać, żeby nie pogubić się w plątaninie postaci o obco brzmiących nazwiskach, miejsc i wydarzeń, na temat których brakuje mi szczegółowej wiedzy. Vosganian opowiada bowiem o mniejszości...

#planetaksiążek
„Księga szeptów” to kolejna po „Autobiografii mojej matki” książka, którą równie dobrze można byłoby przypisać do dwóch państw – wszak autor to jedna z czołowych postaci rumuńskiej sceny politycznej początków XX wieku, a spora część akcji książki dotyczy Rumunii właśnie. Zdecydowałem się jednak włączyć ją do projektu jako reprezentację Armenii, ponieważ Vosganian z pochodzenia jest Ormianinem, a zdecydowana większość treści dotyczy jednak Armenii. Mało tego – to książka armeńska na wskroś i do bólu (dosłownie, bo lektura „Księgi szeptów” do łatwych i przyjemnych nie należy). Nie mam najmniejszych wątpliwości, że każdy, kto chce się czegoś o Armenii dowiedzieć, powinien tę książkę przeczytać – autor ma bowiem ambicje ująć całą historię tego kraju i wszystkie nieszczęścia, które spotkały Ormian, w książce, której forma i narracja przywodzą na myśl święte księgi z dawnych czasów. Zabieg ryzykowny, ale... udany! „Księgę...” czyta się bowiem powoli, niemal z namaszczeniem, ciągłym poczuciem niepokoju i smutku, nie jest to bowiem historia życia, a chór szeptów umarłych, którzy domagają się, by opowiedzieć ich dzieje. W 9 przypadkach na 10 taka książka ugnie się pod własnym ciężarem, ale niebywałe zdolności narracyjne Vosganiana sprawiają, że to działa. Oddaje więc głos ofiarom osławionej rzezi Ormian, ich potomkom i przodkom, kreśli dzieje narodu przez zagładą i w czasach radzieckiej okupacji. Ważnym wątkiem są losy ormiańskiej diaspory w Rumunii i wzajemne zależności obu państw i narodów, ale obok ludzi, tych konkretnych i tych bardziej „figuratywnych”, bohaterem są również... przedmioty, miejsca, czas (!),z których utkana jest rzeczywistość – ta utracona, ale też ta ocalona poprzez siłę opowieści. Zresztą sam autor w finale pisze, że „tak długo, jak będzie istniał lęk na świecie, Księga szeptów się nie zakończy”...Gdyby chcieć ująć sens losów jakiegoś narodu w jednej książce, to dzieło Vosganiana byłoby chyba temu najbliższe spośród wszystkich, które dotychczas czytałem w ramach projektu.

#planetaksiążek
„Księga szeptów” to kolejna po „Autobiografii mojej matki” książka, którą równie dobrze można byłoby przypisać do dwóch państw – wszak autor to jedna z czołowych postaci rumuńskiej sceny politycznej początków XX wieku, a spora część akcji książki dotyczy Rumunii właśnie. Zdecydowałem się jednak włączyć ją do projektu jako reprezentację Armenii, ponieważ...