Książka dosłownie wiekowa, ale otwierająca oczy. Od pierwszych stron widać jednak, że jest to dzieło niedokończone: najbardziej brakuje mi tutaj ujęcia syntetycznego, jakiejś próby podsumowania i spojrzenia na poszczególne zagadnienia z szerszej perspektywy. Równocześnie nie jest to książka, którą można polecić początkującemu czytelnikowi tego typu pozycji. Mez wychodził z założenia, że pisze dla naukowców, którym podstawowych terminów i postaci ówczesnego świata islamu wyjaśniać nie trzeba. Przedmowa Janusza Daneckiego jest w tym konkretnym przypadku absolutnie obowiązkową lekturą, ponieważ tylko dzięki niej taki laik jak ja jest w stanie pojąć skomplikowane zależności przedstawianej kultury. A mimo to prawie „utonąłem” w zalewie nazwisk, pojęć i nazw miejsc.

Ale nie to jest dla mnie prawdziwym problemem „Renesansu islamu”. Najbardziej przeszkadza mi sposób, w jaki autor dzieli narrację na rozdziały. Pozornie mają one duży sens, bo Mez rozpoczyna od imperium i jego właców, aby potem przejść do bardziej szczegółowego spojrzenia na zagadnienia życia codziennego. Jednak impet, z jakim wnika on w materię, jest stanowczo zbyt duży dla czytelnika. Być może stało się tak, bo książka nie została ukończona za życia autora? Może Mez planował jakieś podsumowanie swoich wywodów?

Jakby nie było, „Renesans...” był dla mnie dużym, ale na pewno wartym spędzonego nad książką czasu, wyzwaniem. Rzeczowe i neutralne spojrzenie Meza na świat X-wiecznego świata muzułmańskiego bardzo sprzyja poznaniu tej kultury, tylko pozornie tak odmiennej od europejskiej. Nie można nie podziwiać sporych osiągnięć islamu tamtych czasów – czy to na polu literatury i filologii, czy religii i teologii. Książka spełnia swoją rolę jako „okienko” na ten znaczący dla rozwoju olbrzymich połaci trzech kontynentów czas. Jednak jej lektura koniecznie powinna zostać uzupełniona przez nowsze i aktualniejsze pozycje.

Książka dosłownie wiekowa, ale otwierająca oczy. Od pierwszych stron widać jednak, że jest to dzieło niedokończone: najbardziej brakuje mi tutaj ujęcia syntetycznego, jakiejś próby podsumowania i spojrzenia na poszczególne zagadnienia z szerszej perspektywy. Równocześnie nie jest to książka, którą można polecić początkującemu czytelnikowi tego typu pozycji. Mez wychodził z...

Muszę przyznać, że ta książka wywołała we mnie mieszane uczucia. Już we wstępie zapoznałem się z pewnymi zastrzeżeniami na jej temat i podczas lektury doszedłem do podobnych wniosków, co krytycy tego wydanego w 1922 roku dzieła. Muszę się więc zgodzić z tym, że w "Renesansie islamu" trudno mówić o jakimkolwiek renesansie (termin jest kompletnie nieadekwatny),że poszczególne rozdziały nie są ze sobą kompletnie powiązane, że Mez w zasadzie tylko streszcza arabskie źródła, że z prac naukowych (?) cytowane są głównie XIX-wieczne opisy podróży do krajów arabskich, wreszcie że wbrew zapowiedziom skupienia się na stuleciu X, omawiane są zagadnienia kilkuset lat muzułmańskiego średniowiecza. To całkiem sporo wad, nieprawdaż? Trzeba jednak zwrócić uwagę na liczne zalety tej pracy. Ciekawy przegląd zagadnień dotyczący cywilizacji muzułmańskiej, zwłaszcza zagadnień kulturowych. Mez poświęcił szczególnie dużo miejsca sprawom literatury i religii, za to z rzadka tylko pisał o dziejach politycznych. Czyli w sumie odwrotnie niż "nasz" Hauziński. Ciekawe, że książka ta miała wiele wydań w krajach muzułmańskich. Może to coś o niej mówi?

Tomasz Babnis

Muszę przyznać, że ta książka wywołała we mnie mieszane uczucia. Już we wstępie zapoznałem się z pewnymi zastrzeżeniami na jej temat i podczas lektury doszedłem do podobnych wniosków, co krytycy tego wydanego w 1922 roku dzieła. Muszę się więc zgodzić z tym, że w "Renesansie islamu" trudno mówić o jakimkolwiek renesansie (termin jest kompletnie nieadekwatny),że...

Klasyczne już dziś dzieło na temat szczytowego okresu kultury muzułmańskiej w średniowieczu. Może wyniki badań nie są tam najnowsz,e ale wciąż przekrój przez kulturę islamu X/XI wieku dobry.

Klasyczne już dziś dzieło na temat szczytowego okresu kultury muzułmańskiej w średniowieczu. Może wyniki badań nie są tam najnowsz,e ale wciąż przekrój przez kulturę islamu X/XI wieku dobry.