Niemieccy słuchacze! Przemówienia radiowe z lat 1940–1945

- Kategoria:
- publicystyka literacka, eseje
- Tytuł oryginału:
- Deutsche Hörer!
- Wydawnictwo:
- Ossolineum
- Data wydania:
- 2018-09-30
- Data 1. wyd. pol.:
- 2018-09-30
- Liczba stron:
- 232
- Czas czytania
- 3 godz. 52 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788365588616
- Tłumacz:
- Małgorzata Łukasiewicz
- Tagi:
- II wojna światowa audycja radiowa
Zbiór audycji emitowanych przez radio BBC od października 1940 do maja 1945 roku, w których Thomas Mann próbuje odwieść Niemców od fascynacji Hitlerem. Przemówienia stanowią doskonałe uzupełnienie zagadnień poruszanych w „Doktorze Faustusie”, gdzie pisarz szukał m.in. odpowiedzi na pytania o przyczyny nazizmu i niemiecką tożsamość.
Mann nie utożsamia ideologii nazistowskiej z narodem, co potwierdzają jego programowe teksty „Brat Hitler” (1939) oraz „Niemcy i naród niemiecki” (1945). Zło nie bierze się znikąd, choć trudno wytłumaczyć jego genezę. Dotyka całych społeczności, jego źródłem są jednak jednostki, o których czasem można pomyśleć, że zło jest im przeznaczone. „Niektórzy ludzie z konieczności schodzą na manowce, ponieważ właściwej drogi w ogóle dla nich nie ma” – pisał Mann w tomie zatytułowanym „Tonio Kröger i inne opowiadania”.
Jednak w przypadku pisarza, zwłaszcza tak wybitnego jak autor „Czarodziejskiej góry”, na poglądach trudno poprzestać. Jakkolwiek to zabrzmi, trzeba powiedzieć, że „Niemieccy słuchacze!” to modelowe studium języka w służbie propagandy. Książka prowokuje do pytań o cenę tak pojętego zaangażowania artysty w sprawy wspólnoty i o jego skuteczność w roli trybuna.
Publikacja przygotowywana we współpracy z Nowym Teatrem.
„Niemieccy słuchacze! Mówi do was niemiecki pisarz, którego twórczość i osobę wasi władcy skazali na wygnanie i którego książki, nawet gdy traktują o czymś najbardziej niemieckim – na przykład o Goethem – mogą przemawiać tylko do obcych, wolnych narodów w ich języku, dla was zaś muszą pozostać nieme i nieznane. Wiem, że pewnego dnia moje dzieło wróci do was, nawet jeśli ja sam nie będę już mógł. Ale dopóki żyję, choćby jako obywatel nowego świata, będę Niemcem i cierpię pod brzemieniem losu Niemiec oraz wszystkich krzywd, moralnych i fizycznych, jakie Niemcy z woli zbrodniczych tyranów od siedmiu lat wyrządzili światu. Niewzruszone przekonanie, że to nie może się dobrze skończyć, kazało mi w ciągu tych lat wciąż na nowo występować z ostrzeżeniami, z czego niektóre, jak sądzę, do was dotarły. Teraz, gdy trwa wojna, słowo pisane nie zdoła już przebić muru, wzniesionego wokół was przez tyranię”.
(fragment)
„Mann – sądzę – bał się ujednoznacznienia poprzez politykę. Przez tyle lat bronił swego statusu »człowieka apolitycznego«, pisarza niezależnego od partii i doktryn; chroniącego się w ironię przed prostactwem, brudem i manicheizmem świata polityki, że – wolno przypuszczać – dobrze wiedział, czym grozi twórcy redukcja do politycznego medium”.
Andrzej Jagodziński, „Don Kichot i wyzwiska” (1986)
Thomas Mann (1875–1955) – wybitny prozaik niemiecki, od 1933 roku na emigracji, autor esejów, pism publicystycznych i autobiograficznych oraz dzienników. Laureat Literackiej Nagrody Nobla z roku 1929 za powieść „Buddenbrookowie” (1901). Jego najważniejsze dzieła to opowiadanie „Śmierć w Wenecji” (1912) oraz powieści: „Czarodziejska góra” (1924),„Józef i jego bracia” (tetralogia publikowana w latach 1933–1943),„Doktor Faustus” (1947) i „Wyznania hochsztaplera Feliksa Krulla” (1954). W 1936 roku został pozbawiony niemieckiego obywatelstwa. Od października 1940 roku nadawał za pośrednictwem BBC comiesięczne mowy do niemieckich słuchaczy „Deutsche Hörer!”. Był reinterpretatorem niemieckiej tradycji romantycznej, a w swoich utworach często poruszał wątki biblijne. Jego powieści mają głęboko intelektualny i humanistyczny charakter.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 63
- 29
- 15
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
Cytaty
Żaden artysta nie tworzy dla pomnożenia chwały swego kraju i narodu. Źródłem twórczej pracy jest indywidualne sumienie, i nawet jeśli sympat...
RozwińNie wolno zapominać, że u zarania obecnej wojny, która nie zaczęła się w roku 1939, lecz w 1933, stało obalenie praw człowieka. „Prawa człow...
Rozwiń
OPINIE i DYSKUSJE
Głos wołającego na puszczy.
W roku 1940 Tomasz Mann otrzymał propozycję wygłaszania krótkich przemówień radiowych do swych rodaków w Niemczech. Robił to co miesiąc przez 5 następnych lat. Przemówienia te miały za zadanie zachęcać Niemców do oporu, dodawać otuchy przeciwnikom reżimu, w pewnym stopniu dostarczać informacji o istotnych wydarzeniach związanych z wojną.
Mann bez przerwy zmaga się w tych tekstach z pytaniem: jak to możliwe, że naród niemiecki dał się omamić takiej kanalii jak Hitler i popchnąć do zbrodni. W próbach zrozumienia tego fenomenu pojawia się rozpacz, bezradność, gniew, ale też nadzieja, że jakaś część narodu zachowała resztki człowieczeństwa, dzięki którym uda mu się odrodzić po wojnie.
„Przyznaję, że to, co zowie się narodowym socjalizmem, jest głęboko zakorzenione w niemieckim życiu. Jest to wybujała, zdegenerowana forma idei, które zawsze zawierały w sobie pierwiastek zabójczego zepsucia i bynajmniej nie były obce tym dawnym, dobrym Niemcom, kulturalnym i ogładzonym. Żyły tam sobie wykwintnie, zwały się „romantyzmem” i dla świata miały wiele uroków. Można by rzec, że zeszły na psy i że takie było ich przeznaczenie, skoro ostatecznie doszły do Hitlera. Wespół z wyborną adaptacją Niemiec do wieku techniki stanowią dziś wybuchową mieszankę, groźną dla całej cywilizacji. Tak, dzieje niemieckiego nacjonalizmu i rasizmu, których kulminacyjnym punktem był narodowy socjalizm, to długa, ponura historia; sięga daleko w przeszłość, zrazu jest interesująca, potem robi się coraz bardziej podła i szkaradna. Ale mylić te dzieje z dziejami samego ducha niemieckiego i utożsamiać je z nimi to jaskrawy pesymizm i błąd, który mógłby zagrażać pokojowi. Obcym powiadam: mam w sobie dość ufności i patriotyzmu, by Niemcom – tym, których oni kochają, Niemcom Dürera, Bacha, Goethego, Beethovena – przypisywać dłuższy oddech historyczny”.
Czy Mann kogoś w Niemczech przekonał? Czy do kogoś dotarł? Jaki był odzew na jego audycje? Nie wiadomo. Dziś jest to przede wszystkim dokument epoki, lecz pod pewnymi względami zaskakująco mało się niestety zestarzał.
Głos wołającego na puszczy.
więcej Pokaż mimo toW roku 1940 Tomasz Mann otrzymał propozycję wygłaszania krótkich przemówień radiowych do swych rodaków w Niemczech. Robił to co miesiąc przez 5 następnych lat. Przemówienia te miały za zadanie zachęcać Niemców do oporu, dodawać otuchy przeciwnikom reżimu, w pewnym stopniu dostarczać informacji o istotnych wydarzeniach związanych z wojną.
Mann...