Znamienne, że przez wieki filozofami byli przede wszystkim mężczyźni. Kobiety, zniewolone i pozbawione majątku, nie mogły się uczyć, a co za tym idzie, nie brały udziału w życiu publicznym. Ten stan opresji kobiet w licznych kulturach trwa do dziś. W Europie wiele się zmieniło od czasów, gdy na przełomie VII i VI w. p.n.e. na Wyspach Jońskich narodziła się filozofia. Nie znaczy to jednak, że zmieniło się wszystko, że kobiety mają równe prawa i takie same możliwości w nauce, pracy zawodowej, w życiu. Taka jest teoria, ale w praktyce bywa różnie. Ponieważ organizacje feministyczne zwracają uwagę i nagłaśniają przykłady stosowanej w stosunku do kobiet przemocy (nie tylko fizycznej, tej jest najwięcej, ale także intelektualnej),widzimy, jak wiele pozostało do zrobienia. Ten nienaturalny stan rzeczy utwierdził mnie, że warto pokazać, jak kobiety radziły sobie same, jak bardzo są podobne do mężczyzn intelektualnie, jak oryginalne są ich interpretacje rzeczywistości.

Kilka lat temu zaproponowałam na swych zajęciach seminaryjnych na kierunku filozofia w Uniwersytecie Zielonogórskim temat, polegający na odszukaniu w historii i historii filozofii kobiet, których poglądy, zachowanie, działania doprowadziły do zmiany (ulepszenia?) świata. Miały to być kobiety-filozofki, kobiety-myślicielki, twórczynie traktatów filozoficznych albo takie, które wpłynęły na koncepcje filozoficzne mężczyzn. Ponieważ nie było ich zbyt wiele, postanowiłam wraz z seminarzystami poszerzyć rozważania i włączyć do analizy także mężczyzn-filozofów, którzy na temat kobiet się wypowiadali. Wiązało to się z poczynionymi założeniami, że poglądy niektórych myślicieli w historii filozofii były inspirowane przez kobiety, co za tym idzie, nie były w stosunku do kobiet nieprzyjazne. Mówiąc wprost, filozofowie nie byli mizoginami. Więcej, nie byłoby niektórych filozofów, gdyby żony, przyjaciółki czy kochanki nie ukształtowały ich postaw, wizji i sposobów interpretacji świata. Oznacza to, że kobiety są twórczyniami męskiej sławy! Przynajmniej w niektórych wypadkach.
Wynikiem poszukiwań były teksty, które postanowiłam wydać. Ponieważ jednak przedstawiały różny stopień konceptualizacji problemu i różną jakość, skróciłam je, przeredagowałam i wykorzystałam, tworząc subiektywne eseje filozoficzne. Dopasowałam do podstawowej, ogólnej idei, jaka stała się tytułem publikacji oraz dopisałam kilkanaście własnych rozdziałów. Tak ewoluował niniejszy tomik, w którym w czterdziestu jeden tekstach pokazuję, w jaki sposób funkcjonowała filozofia bez kobiet i z kobietami, jak się zmieniała i jak pomagała kobietom wyjść spod opresji mężczyzn. Każdy z tekstów jest zamkniętą, samodzielną całością i może funkcjonować jako odrębna publikacja. Takie było moje zamierzenie. Dodam, że nie wszystko w rozprawkach jest prawdą, są tu zawarte także moje i uczestników seminarium przypuszczenia, subiektywne interpretacje, domysły. Nie zmienia to jednak podstawowego faktu, że eseje rejestrują powolne, lecz nieuniknione zmiany, jakie zachodziły w świadomości wykształconych ludzi odnośnie do ich wzajemnych relacji. Znajdziemy również omówienie poglądów przedstawicielek feminizmu. Jest ich jednak tylko kilka, a to dlatego, że feminizm to nie wyłącznie i nie przede wszystkim filozofia, lecz szeroko rozumiany ruch społeczny. Wybrałam te postaci kobiet, które były (lub są) przede wszystkim filozofkami, a dopiero potem przedstawicielkami feminizmu.
Z pewnością temat nie został wyczerpany. Nie omawiam na przykład tego, co mieści się w szeroko rozumianym zagadnieniu women’s studies, a czym w Polsce zajmuje się kilka ośrodków naukowych, nie piszę (poza przedstawieniem sylwetki Marii Ossowskiej) o roli kobiet w filozofii w Polsce. Powtórzę, wybór jest subiektywny. Resztę pozostawiam innym, a może powrócę do tych niewątpliwie zajmujących zagadnień w przyszłości, gdy pojawi się grupa studentów, chcąca opracowywać podobne zagadnienia. Drzwi pozostają otwarte.
[Fragment Zamiast wstępu]