Politeja. Vol. 47. Oblicza postpamięci 2 (2017)

Można podać wiele dowodów na utrwaloną pozycję kategorii postpamięci zarówno w naukach humanistycznych i społecznych, jak i naukach medycznych i naukach o zdrowiu. Zaproponowany przez Marianne Hirsch1 termin służy reprezentującym rożne dyscypliny badaczom: kulturoznawcom, filozofom, literaturoznawcom, socjologom, psychologom, psychiatrom, historykom, politologom, historykom sztuki, filmoznawcom, teatrologom do opisania tragicznych doświadczeń, które były udziałem konkretnych jednostek i całych grup społecznych różnych czasów, niezależnie od szerokości geograficznej.

Autorka Family Frames, wychodząc od autobiograficznych doświadczeń i próby
poznania rodzinnej historii, analizowała różne sposoby narracji o przeszłości. Za ich kluczowy element uznała przeżyte przez ofiary traumy, które mają konsekwencje nie tylko dla ich indywidualnych biografii, ale także dla przedstawicieli kolejnych generacji. Postpamięć zatem można zdefiniować jako typ pamięci indywidualnej, w sposób oczywisty konstytuujący i formujący człowieka. Jego cechą charakterystyczną jest to, że czerpie treści, elementy uświadomione i podświadome z doświadczeń innych osób. Będąc empatycznym odbiorcą takiej narracji, przedstawiciel postpokolenia wykorzystuje doświadczenia innych – w szczególności członków rodziny, a także osób bliskich nie tylko z racji więzów krwi, lecz z powodów kulturowych, narodowych, religijnych, społecznych, emocjonalnych – do budowania własnej tożsamości. Opowiadania o przeszłości, powracanie do własnych przeżyć i ich werbalizacja stają się zatem dla nadawcy sposobem ich ponownego „przeżycia” – niekiedy też „przepracowania”, dla odbiorcy zaś okazją nie tylko do ich poznania, ale też przyjęcia jako tworzywo emocjonalne i intelektualne własnego ja.