Die Erziehung des Mannes

"Ich war mitte zwanzig, als ich sie entdeckte."

Wyobrażam sobie, że najnowsza, piąta powieść Kumpfmüllera, składając się z 3 nierównych części (po 5+8+2 rozdziałów) może naśladować jakąś strukturę muzyczną. Autor jest na tyle konsekwentny, że pisząc o kompozytorze, mógłby wpaść na taki pomysł. Ale pewnie trudno byłoby pośród muzycznych fraz zaznaczyć inwersję - czy to w ogóle możliwe? W powieści natomiast możliwe jest, i autor to wykorzystuje. Zostajemy postawieni w środek, a może raczej na początku świadomego i samodzielnego życia Georga, młodego muzykologa i początkującego kompozytora, jeszcze wciąż studenta. Obserwujemy jego krytycznymi oczyma trudne i przypadkowe, pełne niezdarności i nieśmiałości próby stworzenia partnerskiego związku z poznanymi na uniwersytecie dziewczynami. Właśnie rozstaje się z Katrin, wkrótce absolwentką archeologii śródziemnomorskiej, by nawiązać romans z Jule, kończącą germanistykę dla przyszłych nauczycieli. Ale zerwać związku nie umie - daje się szantażować, jest miękki, nie mówi, czego chce, ma wyrzuty sumienia, odchorowuje to - nie umie prowadzić, ani w życiu, ani w tańcu. Angażuje się w drugi związek, choć wzajemne zrozumienie wydaje się mieć granice a cele i temperamenty różne. Pojawiają się dzieci, to on staje się gosposią i niańką, bo jako dziennikarz muzyczny, doktorant czy początkujący kompozytor zarabia mało i nieregularnie. Do pierwszego sukcesu. I wtedy następuje kryzys - pewność, że się kocha dzieci, ale już nie ich matkę. Że dalsze życie z tą kobietą staje się niemożliwą do zniesienia katuszą...

Całą historię jego życia i związków poznajemy tylko z punktu widzenia Georga, jak gdyby opowiadał to swemu bliskiemu przyjacielowi. Rozumiemy jego motywacje i rozterki, ale brzmi to na początku trochę jak samousprawiedliwianie się nieodpowiedzialnego mężczyzny. Co oczywiście w niewybredny sposób na każdym kroku daje do zrozumienia jego żona. Männer sind eben Schweine. Po czym druga część przerzuca nas w dzieciństwo naszego bohatera. Poznajemy jego rodziców - czułą i cierpiącą matkę i zdradzającego ją męża, zarazem apodyktycznego i tchórzliwego ojca. Ojciec Georga jest pedagogiem, który awansuje do ministerstwa szkolnictwa, jest odpowiedzialny za programy szkolne, a nie ma pojęcia, co jest ważne w wychowywaniu dzieci - dla swoich nie ma nigdy czasu. Obserwujemy stosunki rodzinne, pierwsze chłopięce miłości i zaczynamy rozumieć uwarunkowania. Śledzimy losy rodziny aż po studia Georga we Freiburgu: wbrew ojcu nie jest to prawo, lecz muzyka i literatura. Trzecia część zaczyna się w miejscu, w którym skończyła się pierwsza. Po pierwszym sukcesie - wystawieniu jego opery - Goerg opuszcza rodzinę i wiąże się z Sonją, obiecującą wiolonczelistką, którą nie tylko kocha, ale i dzieli z nią pasje muzyczne... Czy jednak możliwe jest szczęście nowego początku, kiedy jeden z partnerów tkwi całym sobą - poprzez dzieci - w poprzednim związku, zwłaszcza, gdy porzucona połowica to współczesna Medea?

Kumpfmüller nie poprzestaje na konfliktach małżeńskich, problemach z dziećmi i związkach damsko-męskich. W gruncie rzeczy tematem rzeczywiście jest dojrzewanie mężczyzny do tego, by samemu poznać, co jest dla niego ważne. Chodzi o znalezienie równowagi w życiu, co zdaje się możliwe dopiero pod sam jego koniec, a w każdym razie jest to wynikiem nie tyle życiowych zwycięstw, co dużo bardziej porażek i strat. Świadczy o tym również motto - zdanie Martina Walsera: "Prawdopodobnie wcale nie żyjemy, lecz czekamy na to, że wkrótce zaczniemy żyć; potem, kiedy już wszystko minie, chcemy się dowiedzieć, kim byliśmy, kiedy tak czekaliśmy".

Do bólu szczera książka o mężczyznach i kobietach, o małżeństwie i wychowywaniu dzieci, o bezdrożach miłości. Chętnie przeczytałbym podobną, napisaną z punktu widzenia kobiety. Czy byłyby to dwa całkiem rozbieżne spojrzenia?

"Ich war mitte zwanzig, als ich sie entdeckte."

Wyobrażam sobie, że najnowsza, piąta powieść Kumpfmüllera, składając się z 3 nierównych części (po 5+8+2 rozdziałów) może naśladować jakąś strukturę muzyczną. Autor jest na tyle konsekwentny, że pisząc o kompozytorze, mógłby wpaść na taki pomysł. Ale pewnie trudno byłoby pośród muzycznych fraz zaznaczyć inwersję - czy to w...