"Czasami wydaje mi się, że rozprułem świat jak dziecko zabawkę i zobaczyłem, z czego jest zrobiony. Zobaczyłem i pozbyłem się złudzeń; dlatego stałem się taki, że nie da się o mnie nic sensownego powiedzieć. Taki właśnie człowiek, bez pozy i bez maski, spogląda na mnie wieczorami z lustra"

Rajmondas Kašauskas, pisarz litewski urodzony w 1934 roku w rodzinie ubogiego chłopa. Prozaik w naszym kraju właściwie wcale nie znany, mimo iż,  w roku 1969 otrzymał nagrodę literacką za najlepszy utwór o tematyce wiejskiej.  Coś jak nasz Wiesław Myśliwski, jednak nasz rodak pisze zdecydowanie lepiej i nie mówię tak tylko z powodu tego, że pan Myśliwski to Polak, po prostu, jego książki dostarczają mi zdecydowanie więcej zróżnicowanych emocji niż książka Kašauskasa. Za to "Oczy mojej matki" dostarczyły mi dużo smutku, nostalgii  i goryczy. Zgadzam się z opisem z okładki, że głównym motywem w tej pozycji jest problem samotności wśród ludzi i to, co ona z człowiekiem wyprawia. Jak go kształtuje i ugniata i jaki twór z tego ugniatania powstaje. 

W sześciu swoich nowelach  autor zawarł różne samotności. Mamy oto, samotność kilkuletniego chłopca, który nagle zostaje bez rodziców i ląduje w sierocińcu. Samotność starego człowieka, który z wielkim trudem i mozołem wychował dzieci i budował dla nich dom, zapisując każdą  położoną w jego mury cegłę, w specjalnym notesie. I który kochał ten dom jak własne dziecko. A teraz okazuje się, że żona mu umiera, a syn zastanawia się kiedy umrze ojciec, by on dorosły już mężczyzna mógł w końcu "wyjechać z tej dziury". Samotność innego starego człowieka, który powraca na niemal niewidoczne już miejsce po swojej chacie, z której został wiele lat wcześniej wywieziony (wiadomo gdzie),bo ośmielił się pomagać nie tym, których akurat hołubiła władza. Samotność, młodego człowieka, który nie bardzo potrafi wybrać między lojalnością wobec przyjaciela a lukratywnym awansem. Bardzo przejmująco opowiedziane są te wszystkie historie, a w tle niespokojne losy Litwy. 

Niestety nie mogę się zgodzić z dalszą częścią opisu z okładki, że 

"Ze wszystkich tych opowieści przebija wiara w zwycięstwo dobrych sił natury ludzkiej, głęboki humanizm i optymizm."

Nie znalazłam w tej książce żadnych "dobrych sił natury ludzkiej", czy "głębokiego humanizmu i optymizmu". Zdania;

"Każdy człowiek broni się w jakiś sposób przed raniącą kanciastością życia" czy;

"Kiedy nas nie ma, inni szybko rozdrapują nasze mienie. Taka już jest ludzka natura", mówią wręcz o czymś przeciwnym, a w takiej tonacji brzmi cała książka litewskiego pisarza. 

"Czasami wydaje mi się, że rozprułem świat jak dziecko zabawkę i zobaczyłem, z czego jest zrobiony. Zobaczyłem i pozbyłem się złudzeń; dlatego stałem się taki, że nie da się o mnie nic sensownego powiedzieć. Taki właśnie człowiek, bez pozy i bez maski, spogląda na mnie wieczorami z lustra"

Rajmondas Kašauskas, pisarz litewski urodzony w 1934 roku w rodzinie ubogiego...