Schodami w górę, schodami w dół

Bez wątpienia język współczesnych powieści odbiega od tego, jaki zafundował autor „Schodami w górę, schodami w dół”. Niby lekki i prosty, ale na pewno nie uliczny jak ten nasz, potoczny, codzienny. Mamy tutaj piękną polską, poprawną polszczyznę, co powieści nadaje jeszcze większej wartości, podkreślając walory artystycznego środka przekazu. Bo Choromański mimo iż tworzył w ubiegłym stuleciu, użył niezwykle plastycznego, barwnego języka rozpościerając przed czytelnikiem panoramę górskiej miejscowości Bazie w taki sposób, że widzi się je niczym z fotografii.


Tło fabuły osadzone jest w roku wybuchu drugiej wojny światowej. Miasteczko zatopione w swej sielskiej atmosferze wiecznej zabawy, gier w karty, pijaństwa, wiecznej rozpusty i nieustannej plotki, przerywa pojawienie się kilku obcych ludzi. Właściwie, jaki jest cel ich przybycia do Podbazia? Miejscowi nie tak szybko otworzą się przed obcymi. Odnosi się wrażenie, że są oni pod stałą, ścisłą obserwacją. A mieszkańcy? No cóż – dziwacy w całej krasie. Wdowa, która buduje tumbę dla zmarłego męża, gruźlicy, lekarze, którzy ich leczą opłatkami z cukrem, dziwny architekt Ordęga i wielu innych bardzo ekscentrycznych bohaterów, z licznymi wadami, chorymi przyzwyczajeniami, czy ułomnościami. Narratorem powieści zaś jest jeden z bohaterów – dziewiętnastoletni, młodziutki malarz Notonicki i to z jego subiektywnej perspektywy obserwujemy wszystko wokół.

Jest tutaj wątek tragicznej miłości, gdzie wdowa Dragina wszelkimi sposobami próbuje rozkochać w sobie Ordęgę, a ten ślepo nią zafascynowany, w pierwszym odruchu porzuci młodziutką góralkę, która z kolei jest w nim zakochana po uszy. Są wątki oskarżeń o szpiegostwo, czy antysemityzm, co w owej sennej, małej mieścinie jest wręcz czymś niepojętym. A wszystko to za sprawą wiecznie rozprzestrzeniającej się z prędkością światła plotki. To właśnie jest jednym z podstawowych zajęć tutejszych ludzi. Plotkują o wszystkim i wszystkich, nieco nawet podkolorowując fakty. I wcale nie jest to jedynie domena i zamysł fabuły tej książki. Myślę, że z perspektywy czasu, nic się tak naprawdę nie zmieniło. Plotka potrafi i dzisiaj wyrządzić wiele zła i okrucieństwa.


Dla mnie jest to też powieść, której znaczenie i przesłanie można rozczytywać z płaszczyzny psychologicznej. Mieszkańcy Bazi niby coś o sobie wiedzą, ale nic tak naprawdę w ich życiorysach nie jest jednoznaczne, każdy z nich ukrywa wściekłe tajemnice, a ich codzienne schadzki i konwersacje zajadle podsycane są przez wyimaginowane opinie. To ludzie, dla których prawda nie istnieje, zakładają maski, nagminnie kłamią.


Na pewno jest to książka, której tak szybko nie zapomnę. Specyficzna i bardzo niecodzienna. Autor potrafi przenieść znakomicie czytelnika w czasie, tworząc bardzo charakterystycznych bohaterów, zgrabną, dynamiczną akcję, w której nie szczędził ani emocji, ani elektryzujących wątków, często przeplatanych humorem i głębokim przeświadczeniem. Ale jest to też powieść z taką gorzką nauką i refleksją dla współczesnych, ukazująca moc sprawczą plotki. A chyba nie ma nic gorszego od fałszywych oskarżeń, czy okrutnych, wysnutych z palca opinii na temat kogoś, kogo tak naprawdę do końca nie znamy. Powieść zaskakuje, intryguje, odkrywa prawdziwe oblicze człowieka ukrytego za maską i fałszywym obrazem.

Polecam!


http://nietypowerecenzje.blogspot.com/2017/08/schodami-w-gore-schodami-w-do-micha.html

Bez wątpienia język współczesnych powieści odbiega od tego, jaki zafundował autor „Schodami w górę, schodami w dół”. Niby lekki i prosty, ale na pewno nie uliczny jak ten nasz, potoczny, codzienny. Mamy tutaj piękną polską, poprawną polszczyznę, co powieści nadaje jeszcze większej wartości, podkreślając walory artystycznego środka przekazu. Bo Choromański mimo iż tworzył w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Zakopane było jednym z najważniejszych punktów na mapie młodopolskiego artysty - swoboda tworzenia, jakiej dostarczało podhalańskie środowisko, idealistyczny patriotyzm i fantastyczny tatrzański folklor - to wszystko sprawiło, że akurat tam ściągali tłumnie najwięksi tych czasów. Sienkiewicz, Witkacy, Żeromski - wszyscy oni przyjeżdżali do Zakopanego tworzyć, dyskutować i - jak to zwykle z bohemą bywa - robić zamieszanie.

A tu? Tu nie Zakopane, a Bazie, ale poza tym, zdawałoby się, wszystko podobnie - panorama barwnych postaci, artystów i całej reszty, które między sobą wchodzą w dziwne, powikłane często relacje, plotkują co niemiara. I aż dziw bierze, że w tak małej mieścinie tyle może się dziać! No bo jest monumentalna wdowa, która swojemu zmarłemu mężowi wystawia równie monumentalną tumbę, jest architekt Ordęga, który nie ma... Jest jasnowidz-morfinista, a wreszcie jest Nitonicki, młodziutki, zaledwie dziewiętnastoletni malarz, który nie bardzo jeszcze wie, co o tym wszystkim myśleć.

Tu, to jest - w Schodami w górę, schodami w dół Michała Choromańskiego. Ale, cóż nam tam pisarz, było o malarzu - to właśnie z perspektywy Nitonickiego obserwujemy sprawy i spraweczki kolorowego spektrum bohaterów zbudowanych tak dobrze, że aż dziw bierze, że nie mają dokładnego odzwierciedlenia w rzeczywistości. Bo choć niektórzy, a nawet większość z nich, biorą coś sobie z prawdziwych przyjaciół Choromańskiego - wdowa Dragina Łucka na przykład ma sporo wspólnego z inną wdową, Marią Kasprowiczową, a Ordęga - z Karolem Stryjeńskim, też skądinąd architektem - nie znajdziemy w realnych wydarzeniach ani drobiny tego, co dzieje się w książce. A mimo to nieobca jest nam w czasie lektury atmosfera skandalu, jakbyśmy podglądali ciemne sprawki faktycznie istniejących ludzi i zaglądali gdzieś, gdzie nam niezupełnie zaglądać wolno; ot, taki dodatkowy dreszczyk emocji.

Schodami w górę, schodami w dół jest lekturą zabawną, przez większość czasu lekką, ale w ostatecznym rozrachunku smutnawą. Sprawia to czas akcji - lato '39 i czarne chmury, które wiszą nad głowami naszych bohaterów, nie do końca może jeszcze zdających sobie z tego sprawę, ale w każdym razie - przeczuwających. I niby wszystko jest jak zawsze, ale dziwne rzeczy się dzieją, bo w spokojnych zwykle Baziach nagle oskarżenia o szpiegostwo, nagle antysemityzm. Choromański w swojej zmyślonej miejscowości uchwycił zupełnie niezmyśloną atmosferę u samego jej schyłku; tę młodopolską bohemę opisał w momencie, gdy już za moment miała raz na zawsze zniknąć, przykryta gruzami i lejami po bombach. I to odchodzenie udokumentował, lakonicznie, w kilku zdaniach. Pisze, że To, że jedyny bombowiec, który przelatując nad Podbaziem rzucił swe bomby akurat na wzgórze, gdzie znajdowała się pagoda, sławetne schody, grota, a nawet pobliska osada Wachledów - to było tylko małym detalem (...). A nam robi się przykro, mimo, że to wszak tylko wymyślony dom w wymyślonej mieścinie.

Powieść Choromańskiego to nie jest może coś od A do Z, żadne monumentalne, niesamowite dzieło na skalę wielką albo i jeszcze większą, ale pozostaje z humorem napisaną, dosadną książką ze zgrabnymi wątkami sensacyjnymi, charakterystycznymi postaciami z rodzaju tych, które się długo pamięta i z nietypową atmosferą. A to wszystko z posypką z jakże przecież przez wszystkich kochanej melancholii. Słowem - jest co najmniej godnie, a przede wszystkim - przyjemnie, bo miło raz na jakiś czas poczytać literaturę nie głupią, ale też nie pozującą się na niesamowicie ambitną. Warto takie książki czytać. O, i warto czytać posłowia, byłabym zapomniała - ta miła powiesć i posłowie ma co najmniej miłe.

Wielkie dzięki Państwowemu Instytutowi Wydawniczemu za egzemplarz recenzencki.

Mojego bazgrania więcej trochę na czymkolwiek.blogspot.com

Zakopane było jednym z najważniejszych punktów na mapie młodopolskiego artysty - swoboda tworzenia, jakiej dostarczało podhalańskie środowisko, idealistyczny patriotyzm i fantastyczny tatrzański folklor - to wszystko sprawiło, że akurat tam ściągali tłumnie najwięksi tych czasów. Sienkiewicz, Witkacy, Żeromski - wszyscy oni przyjeżdżali do Zakopanego tworzyć, dyskutować i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Chyba znalazłem kolejnego, ulubionego pisarza. Kolejne i na pewno nie ostatnie spotkanie. "Schodami w górę, schodami w dół" to książka pełna dobrego humoru, trochę jest i sensacji, sporo psychologii. Rzecz dzieje się w małym podgórskim miasteczku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Spokój, cisza, ale nie nuda! Miasto aż kipi od plotek. Wszyscy o wszystkich plotkują. Spotykamy tu całą galerię "wykolejeńców": kokietkę "wielką wdowę", która buduje tumbę dla zmarłego męża (przytyk do Marii Kasprowiczowej), tajemniczego inżyniera-architekta, który nie ma..... (Stryjeński?), dziwnych lekarzy (bardziej znachorów, którzy np.: gruźlicę leczą opłatkami z cukrem), hotelarzy, ekscentryczną hrabiankę. Całą galeria postaci. Powieść napisana w 1965 roku, ale styl Choromańskiego nie zmienił się od czasów dwudziestolecia międzywojennego. Ale przede wszystkim jest to powieść psychologiczna: ludzie są dla siebie zasadniczo niepoznawalni. Mimo nieustannych kontaktów wciąż pozostają dla siebie obcy, wciąż przywdziewają maski i kłamią. "Prawdy" o drugim człowieku dowiadujemy się z plotek, z opinii innych.

Chyba znalazłem kolejnego, ulubionego pisarza. Kolejne i na pewno nie ostatnie spotkanie. "Schodami w górę, schodami w dół" to książka pełna dobrego humoru, trochę jest i sensacji, sporo psychologii. Rzecz dzieje się w małym podgórskim miasteczku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Spokój, cisza, ale nie nuda! Miasto aż kipi od plotek. Wszyscy o wszystkich plotkują....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Jest lato 1939 roku. Nad Europą wisi brzydkie widmo, ale w Podbaziu, pomniejszym tatrzańskim kurorcie, ciężko uwierzyć w realność wojny. Życie toczy się tu w nieco wolniejszym tempie, a uwagę miejscowej, mieszanej i nader skłonnej do plotek społeczności, zajmują raczej lokalne skandale, których, ze względu na charakter miejscowości, zawsze jest pod dostatkiem. Jakby niespokojnym językom mało było pożywki, do miasteczka przybywa inżynier Ryszard Ordęga, wynajęty przez monumentalną wdowę bułgarskiego pochodzenia do realizacji grobowca jej zmarłego męża o wydumanej młodopolskiej reputacji. Od razu staje się jasne, że inżynier skrywa mroczny sekret...
"Schodami w górę, schodami w dół" to rzecz zabawna i tajemnicza. Choromański serwuje czytelnikowi nagłe zwroty akcji, atmosferę niejasności, a przede wszystkim imponującą galerię oryginalnych charakterów. Nie sposób nudzić się przy tej lekturze, a przysięgam, że próbowałem.

Jest lato 1939 roku. Nad Europą wisi brzydkie widmo, ale w Podbaziu, pomniejszym tatrzańskim kurorcie, ciężko uwierzyć w realność wojny. Życie toczy się tu w nieco wolniejszym tempie, a uwagę miejscowej, mieszanej i nader skłonnej do plotek społeczności, zajmują raczej lokalne skandale, których, ze względu na charakter miejscowości, zawsze jest pod dostatkiem. Jakby...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Po przeczytaniu tej książki stwierdzam, że właśnie taka literatura powinna być promowana i o takich autorach jak Michał Choromański należy czytelnikom przypominać, bo wiele tracą nie znając jego twórczości. Szkoda, że zaczytujemy się w bestsellerach zagranicznych pisarzy mając "pod nosem" takie perełki jak "Schodami w górę, schodami w dół".

Po przeczytaniu tej książki stwierdzam, że właśnie taka literatura powinna być promowana i o takich autorach jak Michał Choromański należy czytelnikom przypominać, bo wiele tracą nie znając jego twórczości. Szkoda, że zaczytujemy się w bestsellerach zagranicznych pisarzy mając "pod nosem" takie perełki jak "Schodami w górę, schodami w dół".

Pokaż mimo to

Późne lata 30 XX. Spokojne małopolskie miasteczko w którym żyje mozaika charakterów i osobowości. Każdy jest na swój sposób inny, ale posiada małomiasteczkową mentalność. A nad tym wszystkim unosi się młodopolski duch, widoczny nie tylko we wspomnieniach mieszkańców. Ciekawa, przezabawna książka opowiedziana z punktu widzenia młodego malarza, stałego bywalca Podbazia. Może nie jest wyjątkowo ambitna, może brak jej sprecyzowanego konceptu. Jednak swobodna fabuła, wesołe, intrygujące retardacje, świetnie prowadzona narracja, plastyczne opisy przyrody i charakterystyki poszczególnych postaci, ciekawe wydarzenia rozgrywające się w miasteczku - to wszystko sprawia, że książkę czyta się jednym tchem. Powieść, mimo że powstała później niż opisywana w niej fabuła, oddaje realia tamtych czasów i jest niesamowicie wiarygodna(mamy to sporadyczne wspomnienia o sytuacji politycznej, o zbliżającej się wojnie, o sanacji u schyłku swych rządów, o antysemityzmie). Godna polecenia lektura na wakacje.

Późne lata 30 XX. Spokojne małopolskie miasteczko w którym żyje mozaika charakterów i osobowości. Każdy jest na swój sposób inny, ale posiada małomiasteczkową mentalność. A nad tym wszystkim unosi się młodopolski duch, widoczny nie tylko we wspomnieniach mieszkańców. Ciekawa, przezabawna książka opowiedziana z punktu widzenia młodego malarza, stałego bywalca Podbazia. Może...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Uwielbiam za opis i atmosferę małego miasteczka w krzywym zwierdciadle, galerię przedziwnych bohaterów wśród których prym wiedzie upiornie uwodzicielska wdowa Dragina Łucka , tumbę dla nieboszczyka i gęstą atmosferę plotkarską.

Uwielbiam za opis i atmosferę małego miasteczka w krzywym zwierdciadle, galerię przedziwnych bohaterów wśród których prym wiedzie upiornie uwodzicielska wdowa Dragina Łucka , tumbę dla nieboszczyka i gęstą atmosferę plotkarską.

Pokaż mimo to