Znak wodny

„W zimie budzi nas w tym mieście (Wenecji), zwłaszcza w niedziele, dźwięk jego niezliczonych dzwonów, jak gdyby za tiulem firan w perłowoszarym niebie wibrował na srebrnej tacy gigantyczny serwis do herbaty. Otwieramy okno na oścież i pokój w jednej chwili zalewa ta kłębiąca się na zewnątrz, przesycona dzwonieniem mgiełka, która składa się po części z wilgotnego tlenu, po części z kawy i modlitw.

Niezależnie od tego, jakie pigułki i w jakiej liczbie musimy tego ranka połknąć, mamy poczucie, że nie jest to jeszcze nasz koniec. I podobnie niezależnie od tego, jak bardzo jesteśmy panami samych siebie, ilu doświadczyliśmy zdrad, jak bardzo dogłębna i zniechęcająca jest nasza samowiedza, zakładamy, że wciąż jeszcze istnieje dla nas jakaś nadzieja, a w każdym razie przyszłość”.

Macie takie książki, gdzie zachwyca Was prawie każde zdanie, najchętniej zakreślilibyście lub przepisali cały tekst i żałujecie, że tak pięknie nie potraficie obrazować? To właśnie ten przypadek, bo „Znak wodny”, Josifa Brodskiego, książka napisana z potrzeby serca, co czuje się w każdym zdaniu, to wzruszające spotkanie z ogromnym poczuciem utraty tożsamości, wykorzenienia, człowieka o wielkiej rosyjskiej duszy. Żeby zrozumieć ten melancholijny oddech smutku i tęsknoty za przeszłością, który Portugalczycy zwykli określać jako saudade, oraz miłość do Wenecji, gdzie obsesyjne każdego grudnia powracał, i gdzie ostatecznie został pochowany, trzeba poznać biografię autora.

Josif Brodski, ten nieposkromiony myśliciel, poeta, erudyta, urodził się w 1940 roku w Petersburgu, choć w tamtym czasie miasto zostało już przemianowane na Leningrad, mieście niezliczonej ilości kanałów, mostów i placów, przesiąkniętym zapachem wodorostów, oblanym bladym, rozproszonym, północnym światłem, zwanym Wenecją Północy, od początku nie było mu po drodze z komunistyczną rzeczywistością Związku Radzieckiego, dlatego nie ukończył żadnej szkoły, a za „pasożytnictwo” doświadczył ogromnych szykan i represji ze strony państwa, został kolejno skazany na więzienie, szpitali psychiatryczny, łagier, pozbawiony obywatelstwa i wydalony z kraju, a ostateczny cios zadano Mu odmawiając możliwości wjazdu do kraju, aby pożegnać się z umierającymi rodzicami.

To stąd potrzeba bycia blisko i obsesyjne powroty do Wenecji, aby oddychać zmrożonym zapachem wodorostów.

„W zimie budzi nas w tym mieście (Wenecji), zwłaszcza w niedziele, dźwięk jego niezliczonych dzwonów, jak gdyby za tiulem firan w perłowoszarym niebie wibrował na srebrnej tacy gigantyczny serwis do herbaty. Otwieramy okno na oścież i pokój w jednej chwili zalewa ta kłębiąca się na zewnątrz, przesycona dzwonieniem mgiełka, która składa się po części z wilgotnego tlenu, po...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Esej jest hołdem złożonym miastu, wodzie i czasowi, kamieniowi i cegle, lwom i nawet gołębiom (ich ukrytemu wyczuciu architektury). I nie da się mieć do tego kawałka prozy nic na kształt obiektywnego stosunku. Może się wydawać trudny. Z pewnością jest Brodski intelektualistą. Zawile i uparcie błądzącym po manowcach. Zapamiętale rzeźbiącym własne obsesje. A chwilami, wręcz obłąkanym. Lecz właśnie wtedy jest najwspanialszy. Na ląd wychodzą strunowce, lwy zaczynają czytać, ręce trzepoczą jak ryby, a Dedal, Minotaur, Pazyfae i Tezeusz opowiadają nam Wenecję i historię czasu. Są takie fragmenty, które czytałam w kółko dla ich urody, nawet teraz gdy piszę, to właściwie żałuję, że nie czytam zamiast tego.
Brodski powracał do Wenecji przez blisko dwadzieścia lat, raz do roku, zimą, zazwyczaj na jakieś dwa tygodnie. Nie ma w Znaku wodnym nic z poradnika, choć dla wyszukujących, jak wyżej podpisana, wskazówek, da się takich wynotować ze cztery czy pięć: pejzaż na Fondamento Nuevo (najwspanialsza akwarela świata), jeśli Cię stać gondola nocą, i zapomnij o kierunkach świata bo Wenecja uznaje jeden - bokiem. I że wieczorami "lektura albo szwendanie się, co prawie na jedno wychodzi, gdyż w nocy te wąskie kamienne szczeliny wyglądają jak przejścia pomiędzy regałami jakiejś olbrzymiej zapomnianej biblioteki i panuje w nich podobna cisza."

Esej jest hołdem złożonym miastu, wodzie i czasowi, kamieniowi i cegle, lwom i nawet gołębiom (ich ukrytemu wyczuciu architektury). I nie da się mieć do tego kawałka prozy nic na kształt obiektywnego stosunku. Może się wydawać trudny. Z pewnością jest Brodski intelektualistą. Zawile i uparcie błądzącym po manowcach. Zapamiętale rzeźbiącym własne obsesje. A chwilami, wręcz...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dla tych, którzy mieli przyjemność zobaczyć na własne oczy Wenecję - ten, znakomity literacko hołd, jaki rosyjski (i zarazem amerykański) poeta złożył temu miastu, z pewnością zrozumie i należycie doceni. Kto nie miał tej okazji, być może poczuje się zainspirowany, żeby Wenecję wreszcie odwiedzić i zgłębić jej fenomen. Ale nie jest "Znak wodny" ograniczony do rozważań o samym mieście - jest to intelektualna a miejscami filozoficzna uczta skłaniająca do ogólnych refleksji nad życiem i jego krętymi jak ulice Wenecji ścieżkami. Wysmakowany kawałek literatury pozbawiony patosu, pretensji, za to pełen wdzięku i autentyczności wyrażonych w naturalnej autorskiej ekspresji uczuć i przemyśleń.

Dla tych, którzy mieli przyjemność zobaczyć na własne oczy Wenecję - ten, znakomity literacko hołd, jaki rosyjski (i zarazem amerykański) poeta złożył temu miastu, z pewnością zrozumie i należycie doceni. Kto nie miał tej okazji, być może poczuje się zainspirowany, żeby Wenecję wreszcie odwiedzić i zgłębić jej fenomen. Ale nie jest "Znak wodny" ograniczony do rozważań o...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Piękna książka.
Zbiór szkiców Brodskiego o Wenecji skłonił mnie do wyjazdu do tego miasta. Mimo upałów, mimo opinii "Zakopanego Południa" i strasznej maszyny turystycznej. Brodski potrafi czarować przestrzeń, potrafi wydobywać z niej wiązania nerwowo-estetyczne i zarazić patrzeniem na świat z perspektywy rybiego oka. Polecam, nie tylko wybierającym się do jednego z najpiękniejszych (i najciaśniejszych) miast świata.

Piękna książka.
Zbiór szkiców Brodskiego o Wenecji skłonił mnie do wyjazdu do tego miasta. Mimo upałów, mimo opinii "Zakopanego Południa" i strasznej maszyny turystycznej. Brodski potrafi czarować przestrzeń, potrafi wydobywać z niej wiązania nerwowo-estetyczne i zarazić patrzeniem na świat z perspektywy rybiego oka. Polecam, nie tylko wybierającym się do jednego z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Woda. Widok. Czas. Oko. Piękno. Zima. Miasto.
Gdy czyta się ten krótki tekst Brodskiego o Wenecji, powyższy zestaw słów wzbiera falą nowej intensywności znaczenia. O ile wiersze Brodskiego zazwyczaj po prostu lubię, o tyle prozę "Znaku wodnego" wręcz uwielbiam (Barańczak jak zwykle dał nam wybitny przekład). Do tego tekstu będę jeszcze wracał, i znów po cichu będę zazdrościł autorowi niebywałej wrażliwości na otaczającą go rzeczywistość, i ukryte w niej piękno.

Woda. Widok. Czas. Oko. Piękno. Zima. Miasto.
Gdy czyta się ten krótki tekst Brodskiego o Wenecji, powyższy zestaw słów wzbiera falą nowej intensywności znaczenia. O ile wiersze Brodskiego zazwyczaj po prostu lubię, o tyle prozę "Znaku wodnego" wręcz uwielbiam (Barańczak jak zwykle dał nam wybitny przekład). Do tego tekstu będę jeszcze wracał, i znów po cichu będę...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wenecja- Brodski- Barańczak
Tak, poproszę.

Wenecja- Brodski- Barańczak
Tak, poproszę.

Pokaż mimo to

To książka nie tyle o Wenecji, co o Brodskim w Wenecji. Dla wielbicieli poety zapewne ważna pozycja. Ja wielbicielem Brodskiego nie jestem. Wyjeżdżałem do Wenecji i szukałem książki, która pozwoli mi się wczuć w klimat, historię i tradycję tego miejsca. ZNAK WODNY nie pozwolił. Ta książka niby dotyka Wenecji, ale jest napisana w taki sposób, że równie dobrze mogłaby dotykać tuzina innych miast świata.

Zainteresowanym polecam Pawła Muratowa OBRAZY WŁOCH. Pięknie pisze o Wenecji. Sprzed 100 lat co prawda, ale jakże aktualnie.

To książka nie tyle o Wenecji, co o Brodskim w Wenecji. Dla wielbicieli poety zapewne ważna pozycja. Ja wielbicielem Brodskiego nie jestem. Wyjeżdżałem do Wenecji i szukałem książki, która pozwoli mi się wczuć w klimat, historię i tradycję tego miejsca. ZNAK WODNY nie pozwolił. Ta książka niby dotyka Wenecji, ale jest napisana w taki sposób, że równie dobrze mogłaby dotykać...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Piękna książka- poezja napisana prozą. Dla tych, którzy są ciekawi Brodskiego i Wenecji, ale absolutnie nie dla tych, którzy jadą zwiedzac to miasto z wycieczką trzydniową. To książka o miłości do kolorów, zapachów, dźwięków - do miejca na ziemi, które kocha się tak bardzo, że wraca się do niego do końca życia

Piękna książka- poezja napisana prozą. Dla tych, którzy są ciekawi Brodskiego i Wenecji, ale absolutnie nie dla tych, którzy jadą zwiedzac to miasto z wycieczką trzydniową. To książka o miłości do kolorów, zapachów, dźwięków - do miejca na ziemi, które kocha się tak bardzo, że wraca się do niego do końca życia

Pokaż mimo to

Zdaje się, że chcąc uchodzić za osobę kulturalną, oczytaną i w ogóle znającą się na rzeczy, powinnam dać dziesięć gwiazdek i zabłysnąć kolejną porcją pełnych głębi zachwytów. Niestety, widać czegoś mi brak, bo choć "Znak wodny" bardzo mi się podoba, to jednak przede wszystkim mocno mnie zmęczył. Może to zresztą o to chodzi, by nie pozostawać obojętnym, a wielkość noblisty polega na tym, że wciąga czytelnika w meandry swoich nie zawsze oczywistych skojarzeń? Miałam przy lekturze momenty autentycznego zachwytu, a nawet chwile małych olśnień - ale zamykam tę książkę z uczuciem nieokreślonego zawodu. Może jeszcze do niej wrócę - i nie tracę nadziei, że wtedy dostrzegę tam rzeczy, które umknęły mi przy pierwszej lekturze. Jednak na pewno nie stanie się to ani jutro, ani pojutrze.

Zdaje się, że chcąc uchodzić za osobę kulturalną, oczytaną i w ogóle znającą się na rzeczy, powinnam dać dziesięć gwiazdek i zabłysnąć kolejną porcją pełnych głębi zachwytów. Niestety, widać czegoś mi brak, bo choć "Znak wodny" bardzo mi się podoba, to jednak przede wszystkim mocno mnie zmęczył. Może to zresztą o to chodzi, by nie pozostawać obojętnym, a wielkość noblisty...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pejzaż malowany słowem.

Wenecja – niezwykła, niepowtarzalna, atrakcyjna, czar jaki roztacza wabi corocznie tysiące turystów. Jej urokowi uległo wielu artystów, stała się dla nich inspiracją do tworzenia. Była natchnieniem i dla Josifa Brodskiego, dzięki uczuciu jakim obdarzył to miejsce powstał tekst wyjątkowy i oryginalny, w którym poeta, w sposób bardzo osobisty i sugestywny, „namalował” obraz miasta tak, jakby tworzył portret ukochanej kobiety. Kobiety – kochanki - posągowo pięknej, dostojnej, arystokratycznej; kochanki kosztownej, wybrednej, niewiernej, kapryśnej; kochanki, która ma wielu (czasem zbyt wielu) wielbicieli; kochanki podziwianej w nieustającym zachwycie; kochanki, którą kocha bez pamięci; kochanki, która uwodzi i fascynuje wciąż na nowo; kochanki, pełnej tajemnic, która nieustannie odkrywa kolejne sekrety; kochanki, która nie nudzi, i do której wraca po wielokroć; kochanki, za którą tęskni, i z powodu której płacze, kiedy trzeba się z nią rozstać; kochanki, której pozostaje nieustannie wierny -
„Przecież jednak świadczy chyba o wierności fakt, że powraca się do miejsca swojej miłości rok w rok, w nie tej co trzeba porze, bez gwarancji, że miłość zostanie odwzajemniona”.

Niewielka , ale magicznie piękna, literacka perełka!

Pejzaż malowany słowem.

Wenecja – niezwykła, niepowtarzalna, atrakcyjna, czar jaki roztacza wabi corocznie tysiące turystów. Jej urokowi uległo wielu artystów, stała się dla nich inspiracją do tworzenia. Była natchnieniem i dla Josifa Brodskiego, dzięki uczuciu jakim obdarzył to miejsce powstał tekst wyjątkowy i oryginalny, w którym poeta, w sposób bardzo osobisty i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to