Na opak

Kilka z opowiadań zamieszczonych w zbiorku "Na opak" mnie zauroczyło, reszta pozostawiła obojętnym, choć czytało się je bez bólu. Kilka słów zatem o tych pierwszych.
Na duże wyróżnienie zasługują (wg kolejności zamieszczenia) Zew pięknej, Benlian, Io i Papierośnica. No może jeszcze Widmo.
Trzy początkowe z wymienionych to rewelacyjne studium popadania w obłęd, opętania, uzależniania. Szaleństwo tkwi w nas, potrzebny jest tylko przełącznik, który je wyzwoli. A tym może być praktycznie wszystko. Piękne.
Papierośnica i Widmo to historyjki o wzajemnym przenikaniu się światów: realnego i tego, który odszedł w przeszłość. A może to tylko zmyślenie lub halucynacja. Czytelnik musi wybrać.
Dla tych wymienionych opowiadań mocnych 6 gwiazdek, a nawet jeszcze pół.

Kilka z opowiadań zamieszczonych w zbiorku "Na opak" mnie zauroczyło, reszta pozostawiła obojętnym, choć czytało się je bez bólu. Kilka słów zatem o tych pierwszych.
Na duże wyróżnienie zasługują (wg kolejności zamieszczenia) Zew pięknej, Benlian, Io i Papierośnica. No może jeszcze Widmo.
Trzy początkowe z wymienionych to rewelacyjne studium popadania w obłęd, opętania,...

Ostatnie opowiadanie sobie podarowałem - skoro osiem poprzednich nie zrobiło na mnie wrażenia, to raczej jedna historia tego nie zmieni. Onions styl miał całkiem przyjemny ale te jego opowiadania to jedne wielkie flaki z olejem. Spotykałem się już z porównaniami Onionsa do Grabińskiego - że niby obaj siedzą w tych samych klimatach, gdzie nie wiadomo czy czytelnik ma do czynienia z siłami nadnaturalnymi, czy też urojeniami bohaterów. Różnica polega na tym, że u Grabińskiego był styl, klimat i groza a u Onionsa tylko styl i to też o wiele mniej kwiecisty niż u naszego polskiego mistrza. Ja szczerze przyznam, że te opowiadania nie tylko mnie wynudziły ale często też nie miałem pojęcia o co w nich się rozchodzi. Taka w sumie dobra pisanina ale o niczym. Jest potencjał techniczny ale ewidentnie brak potencjału twórczego.
Fakt, że "Na opak" ma tak wysokie notowania (i to nie tylko na lubimyczytać ale też na goodreads) jest dla mnie zupełnie niezrozumiały. Może w przypadku wielu osób już sam fakt obcowania z "klasyką" sprawia, że zatracają jakikolwiek krytycyzm a może to ja nie potrafię odkryć ukrytej literackiej szlachetności w dziełach Onionsa. Na chwilę obecną wiem jedno - "Na opak" to najgorszy (grafomańskich wypocin Gunii nawet nie biorę pod uwagę) zbiór wydany pod banderą Biblioteki Grozy. Nudna, bezpłciowa pisanina.

Ostatnie opowiadanie sobie podarowałem - skoro osiem poprzednich nie zrobiło na mnie wrażenia, to raczej jedna historia tego nie zmieni. Onions styl miał całkiem przyjemny ale te jego opowiadania to jedne wielkie flaki z olejem. Spotykałem się już z porównaniami Onionsa do Grabińskiego - że niby obaj siedzą w tych samych klimatach, gdzie nie wiadomo czy czytelnik ma do...

Duchy to czy figle umysłu?

George Oliver Onions jest w Polsce nieco mniej znanym twórcą literatury grozy niż Lovecraft, Machen, M.R. James czy Blackwood, lecz dzięki wydawnictwu C&T możemy w końcu poznać kawałek jego twórczości. Na opak to wybór jego opowiadań opublikowanych pierwotnie przed ponad stu laty w zbiorze Widdershins, ze słynnym „Zewem pięknej”, zaliczanym do najlepszych opowieści o duchach wszech czasów.

Nowelka o pisarzu ogarniętym kryzysem twórczym, który wprowadza się do starej, podejrzanie taniej posiadłości, może być interpretowana na dwa sposoby. Możemy ją czytać dosłownie jako opowieść o duchach, dokładnie tak, jak opowieści M.R. Jamesa, gdzie realność zjaw i upiorów nie podlega dyskusji. Tajemnicza obecność, którą wyczuwa główny bohater „Zewu pięknej”, to duch bliżej nieznanej kobiety, opętującej kolejnych rezydentów domostwa. Możemy też – co według mnie jest o wiele atrakcyjniejsze – pójść w kierunku niektórych opowiadań Stefana Grabińskiego i spróbować wytłumaczyć wszystkie fantazmaty degrengoladą psychiczną bohatera. U Onionsa, podobnie jak u Grabińskiego, mamy idealną równowagę między nasuwającymi się podczas czytania wnioskami zupełnie fantastycznymi i pojawiającymi się od razu wątpliwościami co do tego rodzaju tłumaczeń. Bo przecież, czy nie jest przypadkiem tak, że to niemoc twórcza, izolacja i wyrzuty sumienia powodują postępujący obłęd nowego mieszkańca posiadłości?

Dalsza część recenzji na:
http://plejbekpisze.blogspot.com/2017/10/na-opak.html

Duchy to czy figle umysłu?

George Oliver Onions jest w Polsce nieco mniej znanym twórcą literatury grozy niż Lovecraft, Machen, M.R. James czy Blackwood, lecz dzięki wydawnictwu C&T możemy w końcu poznać kawałek jego twórczości. Na opak to wybór jego opowiadań opublikowanych pierwotnie przed ponad stu laty w zbiorze Widdershins, ze słynnym „Zewem pięknej”, zaliczanym do...

Biblioteka Grozy Wydawnictwa C&T jest pewnego rodzaju zjawiskiem na polskim rynku literackiej grozy. Nazwiska autorów z najwyższej półki w niewielkiej, z grubsza stałej cenie. Oliver Onions, polecony mi przez Wojciecha Gunię, tylko utwierdza markę serii.

Mark Twain powiedział kiedyś:
"Klasyka to książki, które każdy chciałby znać, a nikt nie chce czytać."
Coś jest w tym stwierdzeniu - zawsze przed sięgnięciem po pozycję określaną tym mianem mam obawy, czy aby sprostam doniosłości dzieła. Dochodzi do tego znajomość kontekstu historycznego, społecznego, ba, literackiego - szczególnie w literaturze grozy znaczących.
Choć twórczość żyjącego na przełomie wieków Autora obejmowała różne gatunki, najbardziej znany jest ze swoich ghost stories, zwłaszcza z opowiadania "The Beckoning Fair One". Otwiera ono zbiór "Na opak", pod tytułem "Zew pięknej".
Długie, szczegółowe, rozbudowane, bogate w opisy, przywiązane do detali. Piękny, bogaty i precyzyjny język Onionsa wciąga już od pierwszej strony, przypominając mi, dlaczego chcę i lubię poznawać klasykę. Abstrahując na razie od treści, przenosimy się w czasy, gdy człowiek nie był rozszarpywany przymusem natychmiastowości, bombardowany szumem informacyjnym, zmuszany do natychmiastowych decyzji i wyników. Czuć tu ducha przywiązania do pięknych, trwałych przedmiotów użytkowych, poszanowania ich, do pewnej elegancji - to świat, w którym wyjście z domu bez kapelusza jest nie do pomyślenia! W obliczu współczesnych nam fanaberii odzieżowych i bylejakości to tchnienie tradycji i tęsknoty za, jakkolwiek by jej nie pojąć, normalnością.
Ten styl ma też przełożenie na język, który nie szczędząc opisów, drobiazgowo odmalowuje zarówno wygląd wnętrz czy architekturę, jak i stany umysłu, z poszanowaniem dla słowa, bez zbędnego pośpiechu. Ten pozorny spokój potęguje też grozę, osaczając nas powoli, oplatając lepką siecią z której nie ma ucieczki.
Kolejne co przykuwa u Onionsa, to skupienie na wnętrzu, psychice, przeżyciach. Praktycznie w każdym opowiadaniu mamy jakieś elementy wewnętrznej walki bohaterów, czy też paletę ich odczuć.
Zew pięknej - najdłuższa z historii, opowiada o pisarzu, który wynajmuje piętro w tajemniczym domu. Decyzja ta wpłynie zarówno na jego dzieło, jak i życie, dom bowiem zasiedla duch nienazwanej kobiety, który przejmuje kontrolę. To w skrócie, bo powoli i szczegółowo zagłębiamy się w walkę pisarza, z początku nieuświadomiona, z czasem coraz bardziej rozpaczliwą, aż po pogrążenie się w odmętach... szaleństwa? Poddaństwa? Opętania? Przerażające.
Widmo - przedziwna opowieść o statku uwięzionym na morzu, umyśle na krawędzi szaleństwa i śmierci. . Kapitan wybiega myślą naprzód, snując marzenia technologiczne, ale... czas jest ułudą, a spotkanie drugiego statku pozostawia tylko pytania.
Rooum - najbardziej nienazwana groza, tytułowy bohater uciekający przed czymś nienazwanym, widziany oczami inżyniera, wspaniałe stracie metafizyki z nauką.
Benlian - o granicach sztuki, oddawaniu się dziełu, boskości i szaleństwie
Io - znów umysł na krawędzi, przemiana, wybrzmiewające bębny mitologii w nas zakorzenionej; Swoją drogą ciekawe jak zarówno w Io, tak i w Benlianie Autor potrafi nas przeprowadzić na stronę (pozornego) szaleńca, zrozumieć go.
Wypadek - studium stosunków międzyludzkich, wybaczenia, zapatrywania na życie i kształtowanie swojego losu
Papierośnica - urzekające, bo mimo zakończenia, które jest może nie tyle oczywiste, co spodziewane w jakimś stopniu - oddajemy się tej historii, jest w niej coś pięknego i tajemniczego
Fotel na biegunach - tajemnica z przeszłości i przedziwna cyganka, niedopowiedziane i smutne.


Niebanalne i pięknie napisane opowiadania - zadziwiające, jak pisarz może być jednocześnie klasykiem i by tak mało znanym poza kręgiem zapalonych czytelników gatunku.

Biblioteka Grozy Wydawnictwa C&T jest pewnego rodzaju zjawiskiem na polskim rynku literackiej grozy. Nazwiska autorów z najwyższej półki w niewielkiej, z grubsza stałej cenie. Oliver Onions, polecony mi przez Wojciecha Gunię, tylko utwierdza markę serii.

Mark Twain powiedział kiedyś:
"Klasyka to książki, które każdy chciałby znać, a nikt nie chce czytać."
Coś jest w tym...

Nareszcie! Tomik Onionsa to chyba najdłużej wyczekiwana książka w Bibliotece Grozy, gdyż już dawno była zapowiedziana.

Na plan pierwszy wysuwa się pierwsza opowieść – „Zew pięknej” znana w dotychczasowych tłumaczeniach jako „Wabiąca ślicznotka”. Zdecydowane najlepsze, wybijające się opowiadanie w całym zbiorze. Opowiada o tajemniczym domu, w którym straszy, gdzie można nawet oszaleć. Wprowadza się tam pewien samotny mężczyzna, z zawodu pisarz. Może nieco kojarzyć się z „Tajemniczym Lokatorem” Algernona Blackwooda, choć w miarę upływu lektury okazuje się, że akcenty są położone zupełnie inaczej.

Kolejne opowieści, to już obniżenie poziomu. Wyraźne obniżenie. Choć każde jest inne, na swój sposób oryginalne, to jednak powtarzającym motywem w wielu utworach jest szaleństwo bohaterów opisywanych zdarzeń.

„Widmo” prezentuje opis wariactwa na morzu pewnego kapitana. „Rooum” tyczy się bystrego kolegi, który ma pewną słabość... „Benlian” podobnie. „Io” pokazuje szaleństwo wrażliwej dziewczyny pewnego studenta. „Wypadek” to trzymająca w napięciu, psychologiczna gra w restauracji pomiędzy dwoma wrogami z młodzieńczych lat. „Papierośnica” , sam tytuł wskazuje. „Fotel na biegunach” – cygańskie klimaty. „Hic iacet” opowiada o dwóch artystach, jednym niesympatycznym, co ciekawe z polskimi korzeniami.

Podsumowując, warto sięgnąć po tomik Onionsa, głównie ze względu na pierwsze, najsłynniejsze, solidne, obszerne (około 70 stron) opowiadanie. Generalnie jednak trudno w całym zbiorze doszukać się arcydzieł w zakresie opowiadań grozy. W pewnym momencie podczas lektury „Zew pięknej” miałem wrażenie, że będzie to hitowy zbiór, zrównanie się z największymi perełkami w serii jak „Zew cthulhu” Loverafta czy „Wendigo i inne upiory” Blackwooda. Jednak to był tylko chwilowy impuls, co nie zmienia faktu, że warto sięgnąć po Onionsa. Na pewno będę chciał jeszcze raz przeczytać „Zew pięknej”.

Nareszcie! Tomik Onionsa to chyba najdłużej wyczekiwana książka w Bibliotece Grozy, gdyż już dawno była zapowiedziana.

Na plan pierwszy wysuwa się pierwsza opowieść – „Zew pięknej” znana w dotychczasowych tłumaczeniach jako „Wabiąca ślicznotka”. Zdecydowane najlepsze, wybijające się opowiadanie w całym zbiorze. Opowiada o tajemniczym domu, w którym straszy, gdzie można...