„Kamilka” porusza problem, który Francois Mauriac podniósł również ponad pół wieku później w „Młodzieńcu z dawnych lat”. Jest nim rozdarcie między głęboką wiarą i uporczywym głosem natury. Autor w szczegółowy sposób analizuje przebudzenie wrażliwości dorastającego chłopca, obawy jego duszy, strach przed złem, poczucie grzechu i skrupuły sumienia. Pokazuje też jego wzruszający urok i niewinność oraz w końcu - pożegnanie z dzieciństwem.

„Kamilka” (1934) została wydana jako samodzielna powieść w przekładzie Marji Rafalowicz-Radwanowej. Po latach ten sam utwór został umieszczony jako opowiadanie w zbiorze „Pocałunek trędowatemu” (1963). Jednak Zofia Milewska, autorka jego tłumaczenia, odwołała się do oryginalnego tytułu „La Robe prétexte”, przekładając go jako „Toga praetexta”. Termin ten nawiązuje do zwyczaju ze starożytnego Rzymu, kiedy w taką szatę ubierano chłopców, zanim wkroczyli w wiek męski. Miała ona strzec młodocianych przed złem, tym związanym z ich niewinną cielesnością, jak i przed czarami. Mauriac w sposób aluzyjny i nieprzypadkowy odwołał się do tego symbolu. Dziwi więc, że Marja Rafalowicz-Radwanowa zdecydowała się zatytułować swój przekład imieniem obiektu uczuć małoletniego Jakóba (pisownia oryginalna autorki tłumaczenia). Chociaż trudno mi ocenić, czy ówczesna wiedza na temat szat noszonych w starożytności była dla niej dostępna.

Porównałam pokrótce oba polskie wydania omawianego utworu, chociaż „Togi praetexta” jeszcze w całości nie czytałam. Pierwsza różnica, która rzuca się w oczy to inna konstrukcja zdań oraz ortografia. Na przestrzeni niespełna trzydziestu lat nastąpiła zauważalna modyfikacja języka, co jest zjawiskiem naturalnym i pożądanym w związku z jego uwspółcześnianiem. Znaczącą kodyfikację języka wprowadzono w 1936 roku, więc Marja Rafowicz-Radwanowa nie miała jeszcze okazji dostosować się do nowych przepisów.

Bardzo lubię stare książki, również te powojenne, nie tylko ze względu na ich wygląd i zapach, ale także język. Odpowiada mi duża dbałość o jego poprawne użycie, brak w tekście słów pochodzenia obcojęzycznego oraz nieschlebianie gustom masowego czytelnika. Chętnie sięgam po stare wydania także z tego powodu, że nie tylko dzięki treści mogę wczuć się w inną epokę.

„Kamilka” porusza problem, który Francois Mauriac podniósł również ponad pół wieku później w „Młodzieńcu z dawnych lat”. Jest nim rozdarcie między głęboką wiarą i uporczywym głosem natury. Autor w szczegółowy sposób analizuje przebudzenie wrażliwości dorastającego chłopca, obawy jego duszy, strach przed złem, poczucie grzechu i skrupuły sumienia. Pokazuje też jego...