Mroczne, ale arcydzieła. Z 7-bramnych Teb, Smoczego Grodu, Smoczego Plemienia. Świetne.

Mroczne, ale arcydzieła. Z 7-bramnych Teb, Smoczego Grodu, Smoczego Plemienia. Świetne.

Oceniam raczej wstęp i opracowanie Stefana Srebrnego, bez których, nie czarujmy się, byłoby trudno. Wszystko jest jasne, rzetelne, wyczerpujące i napisane przepiękną polszczyzną. Można pomarzyć, żeby było więcej tego typu wydań.

Oceniam raczej wstęp i opracowanie Stefana Srebrnego, bez których, nie czarujmy się, byłoby trudno. Wszystko jest jasne, rzetelne, wyczerpujące i napisane przepiękną polszczyzną. Można pomarzyć, żeby było więcej tego typu wydań.

Cóż nowego można powiedzieć o "Antygonie", utworze znanym tak doskonale nawet przez ludzi niezajmujących się na co dzień literaturą? Zgodnie z rosyjskim przysłowiem, że „nowe to dobrze zapomniane stare”, okazuje się, że można.
Tradycyjna, chciałoby się powiedzieć, „szkolna” interpretacja przedstawia tragedię Sofoklesa jako konflikt prawa stanowionego, uosabianego przez Kreona, z prawem boskim, odwiecznym, reprezentowanym przez tytułową Antygonę. Oczywiście, to ona jest tu postacią „pozytywną”, która w imię idei ponosi śmierć, Kreon zaś, po pierwsze, jest jakby na dalszym planie, a po drugie – jest „tym złym”, nieszanującym porządku, ustanowionego przez bogów.
Z drugiej jednak strony w ostatnim czasie, szczególnie wśród twórców teatru, na pierwszy plan wynosi się postać Kreona, nazywając sofoklesową Antygonę „tragedią władzy”.
Problem w tym, że są to nasze, współczesne punkty widzenia.
Ateńczycy, którzy stworzyli klasyczną tragedię, nie mieli świętej księgi, czyli kanonicznego, nienaruszalnego kodeksu praw, zwyczajów, wartości czy wzorów postępowania. W szczególności mieszkańcom Aten V w. a.Ch.n. brakowało tzw. „punktów odniesienia”. Intelektualny zamęt, wywołany działalnością sofistów i Sokratesa, sprawił, że myśl ateńska narażona była na dezorientację. Coraz częściej dochodziło do zderzenia racji równorzędnych, czy to filozoficznych, czy społeczno – politycznych. Jak już powiedziano, nie było żadnej „ateńskiej Biblii”, do której można byłoby się odwołać, sprawdzić, która z tych racji jest słuszna.
Wielkość Ateńczyków okresu klasycznego polegała na tym, że w pewnym momencie zdali sobie oni sprawę, że może dojść do zderzenia dwóch różnych, ale absolutnie równorzędnych poglądów i że odwołanie do tradycji czy pieśni Homera nie rozwiąże problemu, a jedyną drogą jest po prostu, mówiąc obrazowo, usiąść i porozmawiać. Przyjąć a priori, że mój przeciwnik, choć stoi na przeciwnym biegunie, ma tyle samo słuszności, ile mam ja. Jeśli natomiast będziemy uparcie trwać przy swoim, niedopuszczając myśli o ustąpieniu choćby na krok, obaj przegramy. Tak zrodziła się demokracja, tak rodziła się współczesna Europa. O tym właśnie jest "Antygona" Sofoklesa – o tragicznym w skutkach zderzeniu równorzędnych stanowisk. Bo jeśli przyznamy, że Antygona słusznie chciała pogrzebać swojego brata, to trzeba zauważyć, że i Kreon (też powołując się na bogów),miał rację, wydając przepis zabraniający pochówku Polinejkesa.
Obydwoje wedle właściwych sobie kategorii byli prawi, obydwoje byli uparci i obydwoje przegrali.

Cóż nowego można powiedzieć o "Antygonie", utworze znanym tak doskonale nawet przez ludzi niezajmujących się na co dzień literaturą? Zgodnie z rosyjskim przysłowiem, że „nowe to dobrze zapomniane stare”, okazuje się, że można.
Tradycyjna, chciałoby się powiedzieć, „szkolna” interpretacja przedstawia tragedię Sofoklesa jako konflikt prawa stanowionego, uosabianego przez...