„Dzieje historiografii” A. F. Grabskiego to dzieło monumentalne, zawierające całą masę informacji i ciekawych opinii, ale przy tym niestety niedokończone. To piętno niewykończenia widoczne jest w wielu miejscach, bynajmniej nie tylko w urwanym nagle tekście rozdziału o dziejopisarstwie XVII stulecia. Cała książka składa się z dwóch wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza ukazuje dzieje historiografii od czasów starożytnych po epokę oświecenia. Jest to klarowny podręcznikowy wykład, który posuwa się naprzód zgodnie z chronologią. Część druga ma nieco inny charakter: Autor opisuje w niej poszczególne kierunki historiograficzne XIX i XX stulecia począwszy od doktryny indywidualistycznego historyzmu aż po koncepcje psychohistorii. Może lepiej by było, żeby całość pracy napisana została według schematu pierwszej części, ale cóż... zachowanie chronologii dla opisu rozwoju historiografii XIX i XX w. byłoby chyba niewykonalne.

Książka Grabskiego ma choćby tę przewagę nad trzytomowym dziełem Donalda Kelleya, że omawia więcej nurtów historiograficznych: „Dzieje historiografii” przedstawiają bowiem także zarys dziejopisarstwa środkowo- i wschodnioeuropejskiego, a w kilku miejscach Autor odwołał się nawet do koncepcji pozaeuropejskich (Chiny oraz świat islamski). Swoją drogą szkoda, że takich międzykontynentalnych paralel nie rozciągnął poza epokę średniowieczną, bo dla mnie przynajmniej nowożytne dziejopisarstwo muzułmańskiego czy orientalnego kręgu kulturowego jest czymś kompletnie nieznanym. Książka jest dobrze rozplanowana pod względem kompozycyjnym, a rozkład kolejnych rozdziałów jest bardzo sensowny. Omawianie historiografii każdej epoki zaczyna Autor od omówienia najważniejszych cechujących ją przemian intelektualnych, dzięki czemu wyłożeni dalej historycy dają się lepiej umiejscowić w ramach swych czasów. Dla uczących się z tego podręcznika niewątpliwie przydatny okaże się zabieg pogrubienia w tekście najważniejszych nazwisk, tytułów oraz koncepcji.

„Dzieje historiografii” nie są pracą łatwą w odbiorze, ale trzeba przyznać, że Grabski nie komplikuje na siłę i stara się pro virili parte ułatwić czytelnikowi zrozumienie omawianych zagadnień. Dotyczy to zwłaszcza tych punktów, w których dziejopisarstwo wyraźniej splatało się z filozofią. Jako miłośnik starożytności odniosłem wrażenie, że historiografia rzymska i grecka zostały potraktowane nieco zbyt pobieżnie, ale może mam w tym względzie wypaczone spojrzenie. Ogólnie rzecz biorąc jest to praca bardzo dobra, z której można się wiele nauczyć o badaniach historycznych, jakie od przeszło dwóch i pół tysiąca lat prowadzą ludzie. Ocenę obniża niewykończenie pracy, ale o to akurat nie można Autora obwiniać. Moim zdaniem jest to praca lepsza od trzytomowego dzieła Donalda Kelleya, ale trzeba też przyznać, że różnice w podejściu obu badaczy sprawiają, iż obrazy zaprezentowane przez nich w jakimś stopniu wzajemnie się uzupełniają. Najlepiej oczywiście przeczytać obie te prace.

Tomasz Babnis

„Dzieje historiografii” A. F. Grabskiego to dzieło monumentalne, zawierające całą masę informacji i ciekawych opinii, ale przy tym niestety niedokończone. To piętno niewykończenia widoczne jest w wielu miejscach, bynajmniej nie tylko w urwanym nagle tekście rozdziału o dziejopisarstwie XVII stulecia. Cała książka składa się z dwóch wyraźnie zarysowanych części. Pierwsza...

Autor bardzo pieczołowicie podszedł do tematu i opisał nurty
historiografii jakie pojawiały się w dziejach.

Autor bardzo pieczołowicie podszedł do tematu i opisał nurty
historiografii jakie pojawiały się w dziejach.