Metodologia badań społecznych

Nowy wybór tekstów z metodologicznych podstaw badań społecznych adresowany jest przede wszystkim do studentów i doktorantów z kierunków studiów o profilu społecznym. Będzie jednak przydatny także szerokiemu kręgowi odbiorców: psychologom, socjologom, pedagogom. Prezentowane w nim artykuły zostały napisane przez najlepszych polskich specjalistów i bogato zilustrowane przykładami.

W części I pt. "Planowanie badań empirycznych i komunikowanie ich rezultatów" znalazły się cztery opracowania dotyczące zasad planowania empirycznych badań społecznych. I tak, Bogdan Wojciszke zaprezentował podejście nazwane przez siebie jako Systematycznie Modyfikowane Autoreplikacje. Z kolei Zbigniew Spendel przedstawił w swoim opracowaniu gruntowną analizę podstawowego terminu naukowego funkcjonującego w naukach społecznych - zmiennej. Współcześni badacze, syntetyzując wyniki badań naukowych uzyskane nie w jednym ośrodku, ale w wielu pracowniach i laboratoriach, sięgają po nowe narzędzia statystyczne, do których należy metaanaliza. Tej problematyce poświęcony jest tekst pióra Pawła Kleki. Praca Andrzeja Falkowskiego, pierwsza taka w polskiej literaturze, dobrze ilustruje oddziaływanie zintegrowanych koncepcji teoretycznych rozwijanych na gruncie współczesnej psychologii, marketingu i prawa na procesy kontroli zachowań podmiotów gospodarczych konkurujących na rynku.

W części II pt. "Metody badań" przedstawione zostały trzy artykuły poświęcone kulturowej adaptacji zagranicznych testów psychologicznych do polskich warunków kulturowych i językowych (autorzy: Elżbieta Hornowska, Władysław J. Paluchowski), metodom badań socjometrycznych (Anna I. Brzezińska) oraz zastosowaniom skal szacunkowych w badaniach społecznych (autorzy: Anna I. Brzezińska, Jerzy M. Brzeziński).

Część III pt. "Statystyczna analiza danych" obejmuje teksty z pola problemowego zastosowań zaawansowanych, nowoczesnych metod analizy statystycznej danych empirycznych. Zostały one poświęcone modelom logarytmiczno-liniowym (Henryk Domański, Dariusz Przybysz), analizie ścieżek (Marek Gaul, Andrzej Machowski) oraz zastosowaniu programu komputerowego Jöreskoga i Sörboma do opracowania danych empirycznych w ramach modeli statystycznych: konfirmacyjnej analizy czynnikowej, analizy regresji i analizy ścieżek (Marzenna Zakrzewska).

BRZEZIŃSKI Jerzy Marian (1947), członek rzeczywisty PAN; profesor zwyczajny w Instytucie Psychologii UAM w Poznaniu (kieruje Zakładem Podstaw Badań Psychologicznych) oraz w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej - Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Od 1999 r. sprawuje funkcję dyrektora Instytutu Psychologii UAM. Jest członkiem Komitetu Psychologii PAN i Komitetu Etyki w Nauce PAN. Specjalność naukowa: metodologia badań społecznych; podstawy eksperymentu w psychologii; psychometria; adaptacja kulturowa testów psychologicznych; kwestionariusze osobowości; Skale Inteligencji Davida Wechslera; metodologiczne podstawy diagnozy psychologicznej; zastosowania metod statystycznych w badaniach społecznych; psychologiczny kontekst badań empirycznych w psychologii; etyka badań naukowych; idea uniwersytetu. Redaktor naczelny wydawanego przez PAN kwartalnika "Nauka" oraz dwóch serii wydawniczych: "Wykłady z psychologii" (Scholar) i "Nowe tendencje w psychologii" (Wydawnictwo Naukowe PWN), zastępca redaktora naczelnego "Studiów Psychologicznych". Autor wielu publikacji naukowych i dydaktycznych - w tym: Metodologia badań psychologicznych (Wydawnictwo Naukowe PWN - wiele wydań), Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice (Scholar - dwa wydania); Etyka zawodu psychologa (Wydawnictwo Naukowe PWN - dwa wydania; współautorzy: B. Chyrowicz, W. Poznaniak, M. Toeplitz-Winiewska).