Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech. 70 lat później (1945-2015)

Głównym tematem książki jest obraz drugiej wojny światowej w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech. Ewoluował on przez ostatnie siedemdziesiąt lat w obu krajach, podlegając wpływom różnych czynników, w tym także zmian politycznych. Tym, co jednak najbardziej interesuje autorów esejów, jest ewolucja obrazu drugiej wojny światowej w kulturze w ostatnim dwudziestopięcioleciu. Przyjęcie takiej perspektywy stwarza możliwość przyjrzenia się temu, w jaki sposób zmiany wynikające ze specyfiki kształtowania się pamięci w fazie przejścia od pamięci komunikacyjnej do kulturowej nakładają się zmiany w pamięci wywołane nową sytuacją polityczną oraz nowymi prądami kulturowymi.

Pytanie o zmiany obrazu wojny w polskiej i niemieckiej kulturze postawiono w odniesieniu do trzech nośników pamięci, które autorom poszczególnych esejów wydają się szczególnie ważne: literatura, film i muzea.

Tom zbiorowy „Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech. 70 lat później (1945-2015)” jest owocem badań przeprowadzonych w ramach projektu pod tym samym tytułem.

Projekt wydawniczy poznańskich naukowców to interesująca i pożyteczna próba przeglądu aktualnej i ważnej problematyki wizerunku II wojny światowej w pamięci zbiorowej kształtowanej przez teksty kultury w Polsce i w Niemczech. W realizacji projektu uczestniczyli także niemieccy badacze pamięci kulturowej, co umożliwiło zaprezentowanie punktów widzenia dwóch zaangażowanych w wydarzenia społeczeństw.

Zamieszczone w tomie artykuły odwołują się do starannie dobranych, bogatych źródeł. Oczywiście, nie mogą bazować na wszystkich dostępnych materiałach, jest ich bowiem zbyt wiele, lecz trafnie dobrane przykładowe dzieła literackie i filmowe oraz ekspozycje muzealne pozwalają na wnikliwą analizę kształtujących się od 25 lat postaw wobec przeszłości, kreślenie ich typologii i przemian.

dr hab. Stefan Bednarek

Książka lokuje się w nurcie badań eksplorujących w perspektywie porównawczej zjawiska występujące we współczesnej kulturze polskiej i niemieckiej. Autorzy podjęli ważny temat wzbogacając tym samym refleksję nad polsko – niemieckimi relacjami w zakresie pamięci zbiorowej, napisali tom zwarty i syntetyczny, niosący wiele szczegółowych informacji, ale też mający ambicję syntezy wybranych aspektów polskiej i niemieckiej pamięci kulturowej ostatnich dekad. Jest to praca pożyteczna i stymulująca – skłania do dyskusji, stanowi źródło inspiracji i nowych pytań badawczych.

dr hab. Piotr Tadeusz Kwiatkowski