Märzgefallene

Książkę wysłuchałem w formie audiobooka i to już kilka miesięcy temu. Czas nadrobić zaległości i dodać ją do portalu i napisać opinię. W celu przypomnienia sobie szczegółów powtórnie odsłuchałem wybrane fragmenty. W wersji papierowej to cegła mająca ponad 600 stron, wersja do słuchania ma ponad 20godz. Każda minuta słuchania była naprawdę tego warta.

Ogólnie mówiąc następujące aspekty przyczyniają się do tego iż według mnie jest to dobra ksiazka, mianowicie, intrygująca zagadka, morderstwo wymagające wyjaśnienia, pełno faktów historycznych, realistyczne tło historyczne książki, świetnie rozwinięte postacie, zawirowany wątek miłosny. Autor wykonał kawał dobrej roboty, książkę podparł dość solidnym researchem.

To juz piątą książka z serii o komisarzu Gereonie Rathie, Rheinlandczyku rodem z Kolonii a pracującym i mieszkającym aktualnie w Berlinie. W tym tomie postać narzeczonej Gereona, Charlie wydaje się być na równi z Gereonem pierwszoplanową. Przynajmniej ja takie odniosłem wrażenie. I to dodatkowo wzbogaca tą część serii.

Akcja książki rozpoczyna się na początku 1933 roku, krótko przed podpaleniem budynku Reichstagu i przed absolutnym objęciem władzy przez nazistów.

Gereon przebywa na urlopie w rodzinnej Kolonii i bawi się na tamtejszym karnawale. Podczas zabaw karnawałowych dochodzi do przepychanek, za którymi stoją naziści w brunatnych koszulach. W pewnym momencie podczas pochodu karnawałowego naziści zaczynają skandować: Adenauer an die Mauer -- Adenauer pod ścianę. Ówczesny burmistrz Koloni oczywiście jest przy tym obecny. Jest również przyjacielem ojca Gereona Ratha. Większość uczestników karnawału wydaje się być nie zainteresowana polityką, tylko mała grupka dobrze zorganizowanych nazistów przeszkadza w zabawie i ją upolitycznia. Rodzina Gereona i sam Adenauer (powojenny wieloletni kanclerz RFN) jest w szoku i zauważa że naziści posuwają się coraz dalej i już ich nic nie zatrzyma w dążeniu do zdobycia władzy. Adenauer narzeka że nazistów nie powstrzymano siłą przed kilkoma laty, zanim zdobyli popularność. Jest jasne, że są zagrożeniem dla systemu demokratycznego Republiki Weimarskiej. Pojawiają się jednak głosy, że naziści przeżywają tylko chwilowy sukces i w porównaniu do przedostaniach wyborów w ostatnich wyborach zdobyli aż o dwa miliony głosów mniej w skali całego kraju. Z tego powodu demokraci uważali iż naziści tracą na sile. Dzisiaj wiemy jak mylne to było. I faktycznie na początku 1933 roku naziści tracili impet, ale to spowodowało iż zintensyfikowali swoje działania przejęcia absolutnej władzy i całkowitego zdemontowania państwa demokratycznego, kulejącej Republiki Weimarskiej.

Pożar Reichstagu był punktem zwrotnym i ważnym wydarzeniem , precyzyjnie zaplanowanym przez nazistów kluczowym na drodze do zdobycia absolutnej władzy. I to wydarzenie też jest opisane w książce.

Klimat panujący w Berlinie w momencie przejęcia absolutnej władzy przez nazistów jest opisany w książce w precyzyjny sposób. Na przykład w policji rzeczą święta za Republiki Weimarskiej była apolityczność. A tu nagle się okazuje że co poniektórzy urzędnicy państwowi, mimo że jeszcze jest to zakazane przez obowiązujące prawo, zaczynają otwarcie demonstrować swoje poglądy nazistowskie.

Scena otwierająca książkę opisuje jak w zaułku jednej z ulic Berlina znaleziono zasztyletowanego bezdomnego człowieka. Sympatycy nazizmu otwarcie sabotowali śledztwo gdyż według ich przekonania po co zajmować się zabójstwem "śmiecia". Są przecież ważniejsze sprawy jak na przykład zwalczanie komunistów.

Ciekawostką jest to iż bezdomny którego ciało znaleziono miał na sobie jeszcze płaszcz żołnierza 1wojny światowej, mimo że minęło juz 15 lat od zakończenia tej wojny. To taki mały detal historyczny odzwierciedlający trudna sytuacje społeczną weteranów 1 wojny światowej. Nawet kilkanaście lat po wojnie część z nich żyła w wielkim ubóstwie, nosiła mundur i płaszcz który miała na sobie w momencie zakończenia wojny.

Tak a propos, tytuł Märzgefallene ( pol. polegli w marcu lub też ulegli marcu )jest idiomem w języku niemieckim. Korzenie tego idiomu sięgają wiosny ludów 1848 roku kiedy to na barykadach w marcu poległo sporo ludzi walczących za demokrację, o prawa człowieka o zwiększenie swobód obywatelskich.

Tak samo ten idiom opisuje poległych w puczu mającym miejsce w Niemczech w 1920 roku.

W kontekście 1933 roku ten idiom określa tych którzy padli w sidła propagandy nazistowskiej i w momencie przejęcia władzy przez nazistów przystąpili do NSDAP. W tym kontekście to negatywne określenie dla tych którzy ulegli presji lub też z sympatii otwarcie dołączyli do nazistów i przyczynili się do likwidacji Republiki Weimarskiej.

Myślę że ta ksiazka może być bardzo ciekawa dla kogoś kto interesuje się historią Polski a szczególnie historią Drugiej Wojny Światowej. Holocaust, inwazja na Polskę 1 wrzesnia 1939, okupacja hitlerowska Polski, represje hitlerowskie, Powstanie Warszawskie to dzieła nazistów i my Polacy często koncentrujemy się na tych wydarzeniach. Aby jednak zrozumieć te wydarzenia ważne jest też moim zdaniem zrozumienie tego co miało miejsce kilka lat wczesniej w Niemczech, na przykład na początku 1933 roku kiedy naziści dochodzili do władzy. Odważę się nawet powiedzieć, że bez zrozumienia tego co miało miejsce w Niemczech w latach 1918-39 nie jestesmy w stanie do końca poznać naszej własnej historii. Mam nadzieje ze kiedyś ta ksiazka ukarze sie w języku polskim.

Książkę wysłuchałem w formie audiobooka i to już kilka miesięcy temu. Czas nadrobić zaległości i dodać ją do portalu i napisać opinię. W celu przypomnienia sobie szczegółów powtórnie odsłuchałem wybrane fragmenty. W wersji papierowej to cegła mająca ponad 600 stron, wersja do słuchania ma ponad 20godz. Każda minuta słuchania była naprawdę tego warta.

Ogólnie mówiąc...