Prezentowany Czytelnikowi tom pierwszy opisuje historię kolei piaskowych słowem i dokumentem. Opracowanie niniejsze stanowi pierwszą próbę kompleksowego ujęcia dziejów kolei piaskowych na Śląsku. Do tej pory informacje związane z tym tematem ukazywały się okazjonalnie i dotyczyły tylko wybranych zagadnień. Całość materiału podzielono na dziesięć rozdziałów głównych, z których jeden poświęcono kolejom wąskotorowym, natomiast pozostałe dotyczą kolei normalnotorowych. Narracja historyczna którą przyjęli autorzy opracowania uwzględnia więc trzy okresy, a mianowicie: do 1951 roku, lata 1951-1990 i po 1990 roku. Treść opracowania urozmaicona jest 198 ilustracjami. Wśród nich znajdują się rysunki i dokumenty archiwalne (w tym liczne rysunki taboru),rysunki sporządzone przez autorów oraz fotografie (w większości do tej pory niepublikowane). Streszczenie w języku niemieckim, podpisy ilustracji i tytuły tablic po polsku i niemiecku.