W rozważaniach na temat pochodzenia Słowian, czemu autor poświęcił dwa ostatnie rozdziały, spotkamy się z twierdzeniem, iż migracja Słowian rozpoczęła się najprawdopodobniej z terenów dorzecza Odry i Wisły. Moczulski uważa, że masyw Karpat spowodował, że ludy Słowiańskie ruszyły z terenów dzisiejszej Polski na zachód (za Odrę) i na południe (na Bałkany). Neguje zatem teorię allochtoniczną (dominującą obecnie w nauce),która zakłada, że kolebki Słowian poszukiwać należy na wschodzie: w dorzeczach Desny, Dniepru i Prypeci. Głównym argumentem przemawiającym (zdaniem Moczulskiego) za błędnością wspomnianej teorii jest fakt, że gdyby Słowianie rzeczywiście ruszyli ze wschodu, to skierowali by się tylko i wyłącznie na południe.

Tajemnice wczesnych Słowian Leszka Moczulskiego to zatem książka pełna niedokładności i przekłamań, nie mających podstaw w źródłach. Autor zbyt mocno ufa uwarunkowaniom geograficznym i te wskazuje jako główny czynnik kształtujący wygląd mapy etnicznej Europy od II wieku p.n.e. do momentu pojawienia się ludów słowiańskich na terenach Niżu Europejskiego.

Miejsc, w których autor rozmija się z rzeczywistością jest na blisko 250 stronach publikacji bardzo dużo, co dyskwalifikuje tę pozycję jako książkę naukową. Niezgodność treści z tytułem (tylko 1/5 całej publikacji dotyczy rzeczywiście Słowian),a także trudny język, absolutny brak ilustracji (zwłaszcza map!) w książce poświęconej głównie geografii, nie pozwala na polecenie jej również laikom i pasjonatom. Niestety, książkę tę należy zaliczyć do wydawniczych pomyłek wydawnictwa Bellona.


Czytaj więcej: https://histmag.org/leszek-moczulski-tajemnice-wczesnych-slowian-recenzja-13732

W rozważaniach na temat pochodzenia Słowian, czemu autor poświęcił dwa ostatnie rozdziały, spotkamy się z twierdzeniem, iż migracja Słowian rozpoczęła się najprawdopodobniej z terenów dorzecza Odry i Wisły. Moczulski uważa, że masyw Karpat spowodował, że ludy Słowiańskie ruszyły z terenów dzisiejszej Polski na zachód (za Odrę) i na południe (na Bałkany). Neguje zatem teorię...

Żałuję, że przeczytałem niniejszą publikację dość późno, niepotrzebnie sugerując się nieprzychylnymi recenzjami w Internecie. Mylący jest jedynie tytuł - proponowałbym raczej coś w rodzaju "Ze studiów nad geopolityką Barbaricum na przełomie er" ponieważ szeroko pojęta Słowiańszczyzna jest ujęta jedynie w dwóch ostatnich rozdziałach. Niezależnie od tego, mamy tutaj do czynienia ze wspaniałym ujęciem geopolitycznym obszarów pozalimesowych opartym na źródłach pisanych i materialnych. Narracja skupia się na okresie od II w. p.n.e. do VI w. n.e. i na szczęście nie jest ona arbitralna ponieważ proponuje możliwe interpretacje jednocześnie pozostawiając czytelnikowi pewne pole do wysunięcia własnych wniosków. Osobiście sądzę, że mimo przedziału czasowego (pamiętajmy kiedy ukazało się niniejsze opracowanie i w jakim okresie autor zbierał materiały do niej),wraz z tegorocznymi pracami Elisy de Vaugüé może stanowić przyczynek do nowych, często rewolucyjnych hipotez i ustaleń mogących mieć oparcie w interdyscyplinarności badań nad dawną geopolityką, historiografią, entografią, językoznawstwem oraz archeogenetyką. "Tajemnice wczesnych Słowian" Leszka Moczulskiego uważam za publikację niezmiernie interesującą i przede wszystkim inspirującą do własnych poszukiwań tej jednej, końcowej tezy w interesującym nas tutaj temacie. Polecam każdemu, kogo ciekawią zawiłości wszelakich procesów mających miejsce poza limesami rzymskimi - procesów odnotowanych przez autorów z epoki oraz badanych przez uczonych współczesnych.

Żałuję, że przeczytałem niniejszą publikację dość późno, niepotrzebnie sugerując się nieprzychylnymi recenzjami w Internecie. Mylący jest jedynie tytuł - proponowałbym raczej coś w rodzaju "Ze studiów nad geopolityką Barbaricum na przełomie er" ponieważ szeroko pojęta Słowiańszczyzna jest ujęta jedynie w dwóch ostatnich rozdziałach. Niezależnie od tego, mamy tutaj do...

Tytuł niespecjalnie zgodny z większością materiału zawartego w publikacji. Do tego dość ciężki język z poplątaną narracją pełną wtrętów.
Ale to nic przy największym mankamencie: clue książki stanowi analiza topografii Europy i możliwości przemieszczania wielkich mas ludzkich konkretnymi korytarzami, dlatego książka jest nieczytelna bez zamieszczenia map z odpowiednimi oznaczeniami.
Poza tym - podejście do tematu niesamowicie ciekawe. Problem, że tak źle podane.

Tytuł niespecjalnie zgodny z większością materiału zawartego w publikacji. Do tego dość ciężki język z poplątaną narracją pełną wtrętów.
Ale to nic przy największym mankamencie: clue książki stanowi analiza topografii Europy i możliwości przemieszczania wielkich mas ludzkich konkretnymi korytarzami, dlatego książka jest nieczytelna bez zamieszczenia map z odpowiednimi...

Do gorącej dyskusji o pochodzeniu Słowian włączył się Leszek Moczulski, historyk powszechnie znany ze swojej działalności politycznej. Trudno jednak jego opinie znaleźć w pracach innych naukowców zajmujących się kolebką Słowian. Z czego wynika to tajemnicze milczenie?

Książka „Tajemnice wczesnych Słowian” nie jest nowa – to tak naprawdę tylko fragment „Narodzin Międzymorza” wydanych przez Bellonę w 2007 r. Najwyższa pora więc odpowiedzieć, kto może owo dzieło wywiesić na swoje sztandary – opowiadający się za polską czy ukraińską prakolebką Słowian?

Na książkę składa się siedem rozdziałów. Trzeba jednak zaznaczyć, wbrew sugestii tytułu, że o Słowianach nie ma tu zbyt wiele i Autor zajmuje się nimi dopiero pod koniec książki. Całe wcześniejsze partie zajmują rozważania o geografii i historii innych ludów między Łabą a Bugiem. Do geografii Moczulski przywiązuje bardzo dużą uwagę. Ocenia jej wpływ na zaludnienie i migracje podkreślając jej decydujący wpływ w tym zakresie.

O ile z początku wygląda to na doskonałą podstawę do dalszych rozważań, niedocenianą w dotychczasowych pracach, o tyle z biegiem stron stopniowo narastają wokół tej sprawy coraz poważniejsze zastrzeżenia. Pierwszym sygnałem jest uwaga Moczulskiego o decydującej roli środowiska naturalnego w kształtowaniu kultury materialnej, zbliżająca jego stanowisko do dawno podważonego w nauce nurtu determinizmu geograficznego.

Naprawdę poważne wątpliwości zaczynają się dalej. Gdy Moczulski pisze, iż Pliniusz i Ptolemeusz mieli błędnie przesunąć ujście Wisły na zachód (uznając je za Parsętę lub Dziwnę) a jej rzeczywistemu ujściu nadali nazwy innych rzek (Chronos/Guthalus) chyba każdemu czytelnikowi zapali się czerwona lampka.

O prawdziwą pomstę do nieba woła jednak rozdział czwarty, czyli interpretacja „Germanii” Tacyta. Jak pisze Moczulski, podstawą klasyfikacyjną ludów germańskich u Tacyta ma być geografia. Tymczasem przecież w opisie Tacyta Germanie stanowią grupę etnograficzną z przedstawionymi wszystkimi tego konsekwencjami: są przekonani o wspólnym pochodzeniu, mają szereg wspólnych zwyczajów, mają własny sposób ubioru, uczesania, budownictwa, itd. Na ich terenach mieszkają inne ludy, z którymi Germanie się raczej nie mieszają. Nasz antyczny etnograf postrzega więc Germanię, jako teren zamieszkały przez ludy etnicznie germańskie, gdzie z rzadka pojawiają się obcy przybysze. Absolutnie nie klasyfikuje różnych ludów jako Germanów tylko ze względu na zamieszkiwanie określonego obszaru.

Również w interpretacji Jordanesa (przedstawiającego sytuację z początku VI w.) znajdziemy zupełne przekręcenie myśli późnoantycznego pisarza. Najpierw ogólnie o Słowianach (Wenedach) Jordanes pisze, że mieszkają wzdłuż lewego (północnego) stoku Karpat od źródeł Wisły na niezmierzonych obszarach. Potem precyzyjniej, że to zachodni odłam Wenedów, Sklawenowie, mieszkają od Jeziora Mursjańskiego i Novietunum na południu (tj. u południowego podnóża Karpat) po źródła Wisły na północy. Wzdłuż lewego stoku gór oznacza więc po zewnętrznej stronie ich łuku. Moczulski przekręca ten opis stwierdzając, że Słowianie według Jordanesa mieszkają na północ od źródeł Wisły.

W ten oto pokrętny sposób na końcu książki dowiadujemy się, że antyczni pisarze byli zgodni w umiejscawianiu Słowian nad Wisłą. Wyjaśnia się chyba postawiona na początku zagadka, czemu allochtoniści w naukowych pracach z dziełem Moczulskiego nie dyskutują – niczego ono do dyskusji nie wnosi poza szeregiem błędów. Autochtoniści też się na Moczulskiego nie powołują – byłoby to jak nadstawianie czterech liter do bicia. Sprawa tym bardziej przykra, że Autor jest historykiem i takie problemy, jak analiza źródłowa powinien mieć opanowane.

Wydanie fragmentu „Narodzin Międzymorza” jako osobnej książki popularno-naukowej wydaje się być wydawniczą pomyłką również z innego względu. Nie czyta się tego łatwo. Jeśli ktoś nie jest zaznajomiony wcześniej z tematem trudno mu będzie przez to przebrnąć i się nie pogubić, co uważał Pliniusz a co Strabon. Są lepsze lektury na początek, np. „Świat dawnych Słowian” Zdeněka Váňy.

Pena wersja recenzji na stronie:
http://mediewalia.pl/ksiazki/leszek-moczulski-o-pochodzeniu-slowian/

Do gorącej dyskusji o pochodzeniu Słowian włączył się Leszek Moczulski, historyk powszechnie znany ze swojej działalności politycznej. Trudno jednak jego opinie znaleźć w pracach innych naukowców zajmujących się kolebką Słowian. Z czego wynika to tajemnicze milczenie?

Książka „Tajemnice wczesnych Słowian” nie jest nowa – to tak naprawdę tylko fragment „Narodzin...

"Tajemnice wczesnych Słowian" jest publikacją naukową, która przybliża czytelnikom wczesne dzieje Słowian. Fakty przedstawione w tej publikacji są już nieco przestarzałe ze względu na upływ czasu jaki upłynął od zbierania materiałów. Autor w książce opublikował fragment swojej pracy habilitacyjnej, jednak ze stanem wiedzy sprzed kilkunastu lat. Jednak pomimo tego książka i tak jest całkiem ciekawa i przedstawia sporą dawkę wiedzy z czasów naszej burzliwej historii. Odnajdziemy tu liczne informacje odnośnie bitew, stylu życia tamtych ludzi oraz wiele innych ciekawostek historycznych.

Tematyka najwcześniejszych dziejów Słowian z terenów ziem polskich jest stosunkowo rzadko poruszana. Ten tajemniczy i mroczny okres jest bardzo mało znany i jak najbardziej wart zgłębienia. W książce tej odnajdziemy informacje odnośnie tego kiedy przypuszczalnie Słowianie oddzielili się od ludów indoeuropejskich oraz kiedy mogli utworzyć odrębną, ogromną społeczność. Poznamy ich wyjątkową cywilizację i legendarnych bohaterów, wierzenia i obyczaje. Przeniesiemy się w okres pomiędzy drugim wiekiem starej, a szóstym wiekiem nowej ery. Z mroków pradziejów wyłaniają się cały czas informacje, które coraz bardziej przybliżają nas do poznania prawdy o naszym pochodzeniu. Zmieniając i przebudowując ciągle historię na nowo.

Leszek Moczulski posługuje się językiem profesjonalnym i barwnym, dzięki czemu czytanie tej pozycji przebiegło szybko i przyjemnie. Liczne fakty podane są w sposób prosty, co sprawia, że nawet laik nie zaznajomiony z tamtym okresem historycznym powinien poradzić sobie z lekturą. Najwcześniejsze początki Słowian sięgają prehistorii, zmuszając archeologów, geologów i historyków do ciągłej pracy. Jenak ostatnie nowe odkrycia wciąż wstrząsają naukowym światem i opinią publiczną. Choćby za sprawą odkrycia z terytorium Rosji. Mowa tu o Arkaim, tajemniczym mieście Ariów, uznawanego przez wielu naukowców za kolebkę Słowiańskiej, Aryjskiej Cywilizacji. Niestety o takich fenomenalnych znaleziskach nie przeczytamy w tej publikacji. Znajdziemy w niej za to, wiele informacji z zakresu starożytnej historii i geografii Europy. Jak również wiele wzmianek na tematy migracji ludności, geopolityki czy interpretacji starożytnych źródeł. Książka Leszka Moczulskiego jest pozycją ciekawą, zarysowującą szeroką problematykę Barbaricum. Pozycja ta zachęca do dalszego zgłębienia tematu i poszukania więcej informacji z tego bogatego okresu słowiańskich dziejów.

"Tajemnice wczesnych Słowian" jest książką ciekawą i godną przeczytania. Autor napisał solidną pracę pokazując wiele faktów z tego skomplikowanego okresu, posługując się językiem bogatym i barwnym. Kwestie Słowian powinny być częściej poruszane i oby więcej takich książek na naszym rynku. W ostatnim czasie dyskusje na ten temat zostają poruszane coraz częściej, co jest bardzo dobrą oznaką. Książkę polecam pasjonatom słowiańszczyzny, historii i pozycji naukowych. Słowianie na kartach historii odcisnęli mocne piętno, wiele zostało odkryte lecz jeszcze większa ilość znalezisk czeka na odkrycie. Jak najbardziej polecam.

"Tajemnice wczesnych Słowian" jest publikacją naukową, która przybliża czytelnikom wczesne dzieje Słowian. Fakty przedstawione w tej publikacji są już nieco przestarzałe ze względu na upływ czasu jaki upłynął od zbierania materiałów. Autor w książce opublikował fragment swojej pracy habilitacyjnej, jednak ze stanem wiedzy sprzed kilkunastu lat. Jednak pomimo tego książka i...

"Tajemnice wczesnych Słowian" to naukowa publikacja wydana nakładem wydawnictwa Bellona w 2015 roku. Jej autorem jest dziennikarz, publicysta, polityk i historyk Leszek Moczulski; doktor habilitowany Uniwersytetu Warszawskiego. Jak autor zaznacza we wstępie, jego praca ma na celu ponowne ożywienie dyskusji na temat najwcześniejszych dziejów Słowian na terenie ziem polskich.
Nie licząc wstępu, książka jest podzielona na siedem rozdziałów. Pierwszy z nich nazywa się "Przestrzeń" i służy autorowi jako geograficzny opis obszaru badań, w tym przypadku niżu środkowoeuropejskiego. W drugim rozdziale - "Czasy najdawniejsze" - autor opisuje najwcześniej rejestrowane historycznie migracje w omawianym obszarze (wędrówki Scytów, Celtów i Germanów). Rozdział trzeci - "Problem Wisły" - dotyczy skomplikowanej kwestii lokalizacji rzeki Wisły w oparciu o źródła historyczne z pierwszych wieków po Chrystusie. W rozdziale czwartym "Germania według Tacyta" autor dokonuje śmiałej polemiki z dotychczasowymi interpretacjami tekstu rzymskiego historyka. Rozdział piąty "Wenedowie i wędrówki germańskie" poświęcony jest problematyce tajemniczego ludu Wenedów oraz wędrówek plemion germańskich przez ziemie polskie (zwłaszcza Gotów). Rozdział szósty "Słowiańskie entree" dotyczy najwcześniejszych historycznych wzmianek o Słowianach, m. in. tekstu Jordanesa "Getica" Rozdział siódmy "Rozwiązywanie zagadki" jest podsumowaniem wszystkich dotychczasowych rozważań autora.
Książka jest napisana fachowym i ścisłym językiem. Autor dobrze orientuje się w geografii Europy, a także jej starożytnej historii. Autor poświęca dużo uwagi kwestii odpowiedniej interpretacji starożytnych źródeł w celu zrozumienia opisów geograficznych. Wiedza antycznych autorów była często niekompletna, a dane geograficzne zdobywali z drugiej ręki. Leszek Moczulski orientuje się też w kwestiach związanych z geopolityką, migracjami ludności, pokonywaniem barier lądowych i morskich itp. Z niektórymi tezami autora można się nie zgadzać, jednak zawsze są one naukowo uargumentowane. Praca posiada też wiele rażących wad. Najpoważniejszą z nich jest brak jakichkolwiek map w książce. Geograficzne opisy autora są często bardzo skomplikowane i ciężko jest za nimi nadążyć. Przynajmniej jedna konturowa mapka na końcu książki mogłaby zupełnie zmienić odbiór publikacji i uczynić ją bardziej czytelną. Trudno powiedzieć czy brak mapy wynika z ograniczeń finansowo-technicznych, czy jest to po prostu efekt niefrasobliwości autora/wydawcy. Kolejną wadą publikacji jest nikłe zaznajomienie autora z archeologią ziem polskich i całego Barbaricum. Książka jest oparta na pracy habilitacyjnej autora i być może to jest wynikiem stosowania przestarzałych terminów. Na przykład autor mówi o "kulturze grobów jamowych", której nazwa od dawna jest już nie używana w archeologicznej terminologii. Autor pozwala sobie też na śmiałe polemiki z uznanymi polskimi archeologami (np. Andrzejem Kokowskim) nie rzadko zahaczając o szyderstwo. Moim zdaniem zdaniem taka postawa nie przystoi autorowi publikacji naukowej, tym bardziej gdy dotyczy problematyki, w której nie jest się specjalistą.
Podsumowując uważam że "Tajemnice wczesnych Słowian" to solidna praca naukowa z pewnymi problemami, które jednak nie burzą ogólnego pozytywnego wrażenia. Z uwagi na swój język i skomplikowaną tematykę jest raczej skierowana do osób dobrze zaznajomionych z historią bądź geografią omawianego rejonu świata. Sama kwestia Słowian jest poruszana na końcu książki. Autor nie daje gotowych odpowiedzi, tylko wprowadza ponownie w dyskusję toczoną już od wielu lat. Myślę, że po książkę warto sięgnąć choćby po to, by własnie samemu się w tę polemikę włączyć, zbudować swój pogląd, a jeśli już się go posiada, zmienić go lub wzmocnić.

"Tajemnice wczesnych Słowian" to naukowa publikacja wydana nakładem wydawnictwa Bellona w 2015 roku. Jej autorem jest dziennikarz, publicysta, polityk i historyk Leszek Moczulski; doktor habilitowany Uniwersytetu Warszawskiego. Jak autor zaznacza we wstępie, jego praca ma na celu ponowne ożywienie dyskusji na temat najwcześniejszych dziejów Słowian na terenie ziem...

Jak na tytuł "Tajemnice wczesnych Słowian" bardzo, ale to bardzo mało jest w tej książce o Słowianach. Zabrakło też jakiejkolwiek informacji o badaniach genetycznych dotyczących haplogrupy R1a1 charakterystycznej dla ludów słowiańskich. Może dlatego, że nie wspiera opinii autora o pochodzeniu Słowian ponieważ powyższe badania zdają się nie potwierdzać tezy niektórych archeologów o naddnieprzańskim pochodzeniu Polaków i ich haplogrupy R1a, i to dopiero w V wieku po Chr. Wiele wskazuje, że część naszych przodków mieszkała nad Wisłą już 4-7 tyś.lat temu. Co więcej, wyraźnie zauważa się, że Polska leży jakby w centrum starożytnego osadnictwa słowiańskiego haplogrupy R1a. Autor publikując cześć swojej pracy habilitacyjnej (o czym uprzedza we wstępie) przedstawił stan wiedzy sprzed dobrych kilkunastu lat zupełnie nie uwzględniając nowych dowodów i informacji co jest kompletnym nieporozumieniem jeśli chodzi o książki popularyzujące wiedzę. Zdecydowanie nie polecam.

Jak na tytuł "Tajemnice wczesnych Słowian" bardzo, ale to bardzo mało jest w tej książce o Słowianach. Zabrakło też jakiejkolwiek informacji o badaniach genetycznych dotyczących haplogrupy R1a1 charakterystycznej dla ludów słowiańskich. Może dlatego, że nie wspiera opinii autora o pochodzeniu Słowian ponieważ powyższe badania zdają się nie potwierdzać tezy niektórych...