Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku
- Kategoria:
- historia
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
- Data wydania:
- 2008-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 2008-01-01
- Liczba stron:
- 312
- Czas czytania
- 5 godz. 12 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788322929544
- Tagi:
- Żydzi Warszawa akulturacja tożsamość życie intelektualne asymilacja
Agnieszka Jagodzińska jest adiunktem w Zakładzie Studiów Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie prowadzi badania dotyczące historii i kultury polskich Żydów w XIX wieku. Niniejsza książka stanowi oryginalne i nowatorskie studium akulturacji (przemiany stroju, języka, imion oraz nazwisk) Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku. Autorka zestawia ze sobą deklarowane i rzeczywiste formy tego procesu oraz kreśli ideologiczny portret grupy Polaków wyznania mojżeszowego, żyjących pomiędzy polskością a żydowskością. Pokazuje, w jaki sposób owo kulturowe „pomiędzy” staje się wyznacznikiem ich nowej tożsamości.
Książka otrzymała wyróżnienie narodowego Centrum kultury.
Spis treści:
Wstęp
ROZDZIAŁ I. Polacy wyznania mojżeszowego. Charakterystyka grupy
Charakterystyka środowiska integracyjnego 34 • Deklaracje: świadectwa autopercepcji 40 • Żydowski – naród czy religia? 41 • „Braci moich szukam”. Zbliżenie polsko- żydowskie 1861 roku 44 • Historia pewnego noża i widelca. Rzecz o Markusie Jastrowie 51 • Nowe problemy i wyzwania w dobie pozytywizmu 58 • Wobec pogardy i nienawiści 59 • „Nie tędy droga do ocalenia!”. Kłopoty z syjonizmem 62 • „Nie budujemy mostów na obce wybrzeża...”. W kręgu deklaracji religijnych 66 • Kontrowersje wokół konwersji 69 • Dlaczego kultura polska? O estetycznych czynnikach akulturacji 75
ROZDZIAŁ II. Zmiana stroju i wyglądu Żydów. Akulturacja a ikonosfera
Strój Żydów polskich w dawnej Rzeczypospolitej 81 • Prawodawstwo dotyczące zmiany ubioru żydowskiego 86 • Pejsy, brody i peruki 97 • Czamary i konfederatki. Moda a polityka w latach 1861–1866 102 • Żydzi w ikonosferze Królestwa lat 1861– 1866 107 • Stosunek „postępowców” do „zachowawców” w kwestii stroju 116 • Potęga smaku: nowa estetyka, nowa tożsamość 121 • Gdy forma staje się ważniejsza niż treść: afera cylindrowa 126 • „Od sobolowej czapki rabina do wieprzowej kiełbasy”. O pseudopostępie 130 • Zbyt podobni do Polaków? Żydzi a strojność 132
ROZDZIAŁ III. Wielojęzyczność a jednojęzyczność w procesie akulturacji Żydów
1. Wielojęzyczność warszawskich Żydów
Niemiecki: od haskali do antysemityzmu 142 • Hebrajski: pomiędzy leszon ha- -kodesz a leszon ha-am 144 • Jidysz: „mowa Guronów dzikich” 147 • Rosyjski: język Puszkina czy kapusty z grochem? 152 • Esperanto: walka z przekleństwem wieży Babel 155
2. Polskojęzyczność i jej konteksty
Sekretny język Żydów a język polski 160 • Koniec „dyskusji pod zamkniętymi drzwiami” 163 • Niemi Żydzi: język publicystyki żydowskiej a antysemityzm 165 • W trosce o współbraci: religia żydowska po polsku 168 • Wokół modlitewnika dla Polek wyznania mojżeszowego. Język a płeć 172
3. Język polski na cmentarzu
Kulturkampf o polski napis nagrobny 178 • Radca handlowy, poczesny obywatel, artysta malarz 184 • Wdowa po doktorze, opiekunka ubogich i cnotliwa żona 189 • Kulturowy wymiar problemów z datą 190 • „Powiększył grono aniołków”. Pomiędzy tradycją żydowską a chrześcijańską 194 • Nagrobna literatura i literacki nagrobek
ROZDZIAŁ IV. Nomen est omen. Imiona i nazwiska Żydów a proces akulturacji
1. Onomastyka w aspekcie prawnym
Imię i nazwisko w kulturze polskiej XIX wieku 205 • Niemieckie nazwiska polskich Żydów 206 • Prawodawstwo dotyczące nazwisk Żydów 209 • Imiona i nazwiska Żydów a problemy z identyfi kacją 215
2. Onomastyka w aspekcie kulturowym
Imię żydowskie w sferze sacrum i profanum 221 • Rozwarstwienie sfery profanum 223 • Zakłócenia w sferze sacrum 225 • Moszko? Mojżesz? Maurycy? Mieczysław? 226 • „Imiona męczenników katolicyzmu i świętych kalendarza” 229 • Nomen novum, homo novus 231 3. Onomastyka a estetyka
Estetyczna motywacja zmiany imion i nazwisk. Czy rzeczywiście estetyczna? 232 • „Na pośmiewisko świata i ku zawstydzeniu współbraci” 235 • Stygmatyzacja nazwisk i imion żydowskich 237
4. Materiał cmentarny: deklarowane a rzeczywiste formy akulturacji
Onomastyka imion 243 • Onomastyka nazwisk 248 • Oswajanie obcości nazwisk 249
Zakończenie
Dodatki
1. Kazanie Markusa Jastrowa o wizji suchych kości, 20 kwietnia 1861 (fragment) 263 • 2. List Henryka Natansohna z Warszawy do Markusa Jastrowa, czasowo przebywającego we Wrocławiu, 29 października 1863 266 • 3. Listy żydowskie. List III. Izaak do redaktora „Jutrzenki” 267 • 4. Odezwa Dozoru Bóżniczego w sprawie inskrypcji na żydowskim cmentarzu w Warszawie 270 • 5. Wybór wierszy nagrobnych z cmentarza żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie 271 • 6. Salezy Majmon, Metryki żydowskie 275
Wykaz skrótów
Bibliografia
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 3
- 2
Cytaty
Bądź pierwszy
Dodaj cytat z książki Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku
Dodaj cytat
OPINIE i DYSKUSJE