Przywracanie pamięci – temat konferencji zorganizowanej przez Międzynarodowe Centrum Kultury w czerwcu 2007 roku w Krakowie – to jeden z najważniejszych problemów Europy Środkowej po upadku komunizmu. Szczególny aspekt tego zagadnienia stanowi dziedzictwo Żydów, którzy przez wieki tak wyraźnie wpisali się w tożsamość naszej części kontynentu, a po których została tylko głucha pustka. Tętniące życiem dzielnice Holocaust zamienił w martwe przestrzenie – świadectwa tragedii i osierocone pomniki kultury skazanej na zagładę, w najlepszym wypadku na zapomnienie.
Wraz z upadkiem komunizmu i odzyskaniem wolności w Europie Środkowej nadszedł czas odzyskiwania pamięci. Ponowne odkrywanie dziedzictwa kultury żydowskiej stało się charakterystycznym rysem transformacji największych metropolii tej części Europy: Berlina, Budapesztu, Pragi, Wilna, Warszawy.
Teksty zebrane w niniejszej książce poświęcone są nie tylko ogólnej analizie problemów związanych z próbami rewitalizacji dawnych centrów kultury żydowskiej po roku 1989. Autorzy starali się także spojrzeć szerzej na zagadnienia dziedzictwa żydowskiego, a zwłaszcza – jak trafnie zauważyła Ruth E. Gruber – na jego „nową autentyczność” i fenomen „realnej przestrzeni wyimaginowanej”. Rodzi się bowiem pytanie, czy – paradoksalnie – gwałtowne przejście od fazy destrukcji do żywiołowej komercjalizacji nie unicestwi, ocalałego wbrew Holocaustowi, świadectwa żydowskiej obecności w naszej kulturze?