Niedawno zupełnie przypadkiem natknąłem się na tezę, że protestantyzm,
a szczególnie kalwinizm, odegrał istotną rolę w powstaniu kapitalizmu. Mocno mnie to zaintrygowało, bo wydawało mi się, że sporo wiem o kapitalizmie:) więc od razu sięgnąłem do źródłowego autora - Maxa Webbera,
poniżej najważniejsze punkty tej tezy:

- Etyka pracy protestanckiej, czyli przekonanie, że trzeba ciężko pracować, być oszczędnym, dyscyplinowanym i traktować swoje zajęcie jako swoiste powołanie.
- Przeznaczenie i powołanie, Kalwiniści wierzyli, że Bóg przeznacza jednostki na zbawienie lub potępienie. Uważali też, że światowy sukces i bogactwo są dowodem łaski Bożej. To wszystko wprowadzało lęk w serca kalwinistów, którzy pragnęli pewności, że zostaną zbawieni. Weber twierdził, że ten lęk motywował ich do ciężkiej pracy, gromadzenia bogactwa i reinwestowania go jako dowodu na ich religijną pobożność.
- Asceza i odkładanie przyjemności, czyli oczekiwanie, że jednostki będą prowadzić dyscyplinowane i oszczędne życie. Weber Twierdził, że takie podejście sprzyjało kulturze odkładania przyjemności, gdzie ludzie powstrzymywali się od natychmiastowych rozkoszy i zamiast tego reinwestowali swoje zasoby w produktywne przedsięwzięcia. To z kolei napędzało wzrost kapitalizmu.
- Racjonalizacja i obliczalność: w etyce protestanckiej. Protestantyzm promował racjonalne i systematyczne podejście do życia i pracy. Weber uważał, że ten sposób myślenia przenikał także do działań gospodarczych, gdzie ludzie starali się obliczyć ryzyko, koszty i korzyści, dążąc do maksymalizacji efektywności. Te właśnie racjonalność i obliczalność były kluczowymi elementami praktyk kapitalistycznych.

Podsumowując, Max Weber wprowadził pojęcie "ducha kapitalizmu", które miało opisywać podstawowe wartości i motywacje kierujące zachowaniami kapitalistów. Twierdził, że protestancka etyka pracy, ze swoim naciskiem na ciężką pracę, oszczędność, dyscyplinę i racjonalność.

Książki nie oceniam, ponieważ ani socjologia ani religia to nie są moje tematy.

Niedawno zupełnie przypadkiem natknąłem się na tezę, że protestantyzm,
a szczególnie kalwinizm, odegrał istotną rolę w powstaniu kapitalizmu. Mocno mnie to zaintrygowało, bo wydawało mi się, że sporo wiem o kapitalizmie:) więc od razu sięgnąłem do źródłowego autora - Maxa Webbera,
poniżej najważniejsze punkty tej tezy:

- Etyka pracy protestanckiej, czyli przekonanie, że...

Max Webber należy do twórców socjologii religii. Jest to interesująca gałąź nauk społecznej, w której głównym punktem odniesienia dla rozmaitych badań oraz rozważań jest wpływ religii na kształtowanie się stosunków społecznych oraz ekonomicznych w danych społecznościach, kulturach oraz cywilizacjach.

Książka niemieckiego socjologa „Szkice z socjologii religii” stanowi interesującą analizę procesów i roli religii w kształtowaniu się określonego porządku społecznego. Na warsztat swoich badań autor bierze pod uwagę przede wszystkim chrześcijaństwo, judaizm, religie orientalne takie jak buddyzm i hinduizm. Szczególną uwaga poświęcona jest protestantyzmowi oraz jego roli w przemianach zachodzących w świecie anglosaskim. Socjolog tej kwestii poświęcał również książkę „Etyka protestancka a duch kapitalizmu”. Webber twierdzi, iż asceza protestancka, charakteryzującą się ogromnym kultem pracy, systematyczności oraz oszczędności stworzyła podstawy oraz dobrobyt społeczeństw zachodnioeuropejskich. Apologia pracy, pojmowanej jako forma ascezy, nieufność wobec kontemplacji oraz wszelkiej maści rozrywkom cechowały mieszczaństwo stanowiły istotny czynnik warunkujący powstanie kapitalizmu. Z tą tezą Webbera, moim zdaniem, trzeba się zgodzić. Ten surowy, pierwotny kapitalizm powstały na protestanckim gruncie kolidował wyraźnie chociażby z katolicyzmem; jednak w tym miejscu nie jest to kwestia do rozważań.

W książce jest również dużo miejsca poświęconemu judaizmowi oraz religiom orientalnym. One zaś stanowią pewne przeciwieństwo wobec ascetycznego protestantyzmu ze względu na afirmację kontemplacji, osiągnięcie unikalnych i nieprzebytych stanów ducha. W ascetycznym świecie protestanckim taka postawa była ciężkim przewinieniem – marnotrawstwem czasu, biernością, wręcz obrazą Boga.
Webber dokonuje również omówienia pojęcia resentymentu, które przejawia się w filozofii Nietzschego. Webber definiuje go jako stan psychologiczny warstw źle uprzywilejowanych. Wówczas wśród tychże biedniejszych pojawia się nadzieja wynagrodzenia krzywd przez absolut. Takie coś chociażby Webber zaobserwował w judaizmie, u Żydów będących ludem pariasów, wędrowców, koczowników, poszukujących wciąż swojej ziemi obiecanej.

Interesującą część książki stanowi również omówienie różnych dróg do zbawienia i ich sposobu na sposób życia. Webber dokonuje tutaj zasadniczego rozróżnienia pomiędzy pewnymi dwiema drogami – zbawieniem przez samego siebie przez właściwy sposób egzystencji (buddyzm),bądź dzięki ingerencji absolutu (islam, judaizm, chrześcijaństwo).

Podsumowując jest to książka, którą warto przeczytać. Daje ona interesującą perspektywę na kształtowanie się wielu zjawisk, które nadal wywierają istotny wpływ na życie społeczności, jak i poszczególnych osób.

Max Webber należy do twórców socjologii religii. Jest to interesująca gałąź nauk społecznej, w której głównym punktem odniesienia dla rozmaitych badań oraz rozważań jest wpływ religii na kształtowanie się stosunków społecznych oraz ekonomicznych w danych społecznościach, kulturach oraz cywilizacjach.

Książka niemieckiego socjologa „Szkice z socjologii religii” stanowi...