"[...] nieokreśloność absolutu skłania Schellinga do przyznania intuicji jedynego poznawczego kontaktu z absolutem. Jest to w ocenie Hegla wiedza ezoteryczna, elitarna i niesprowdzalna, a to, co jako aboslut dotyczy wszystkich, powinno też być wszystkim dostępne, powinno być poznawalne racjonalnie. Uniwersalność rozumu gwarantuje, że każdy jest w stanie pojąć prawdę rzeczy, czyli myślą dotrzeć do jej sensu. Hegel przeciwstawił Schellingowi konsekwentne racjonalistyczne stanowisko. [...] [...] prawda w niej [filozofii] ustalana nie pojawia się nagle, nie jest efektem jednorazowego spojrzenia ani wyczucia. Jak mówił żartobliwie, prawda nie jest "jak wystrzał" z pistoletu, poznanie nie zaczyna się bezpośrednio od wiedzy absolutnej" (65).

"Wzniesienie się filozofii do poziomu nauki uważa Hegel za 'zadanie na czasie'" (66).

###

"Za całkowicie niewystarczające uznawał stanowisko empiryzmu, który uznaje pojęcie za indukcyjne uogólnienie danych zmysłowych. Pogląd ten nie wykracza poza , dysponuje wyobrażeniem i 'ubogą abstrakcją" (96).

"Pojęcie nie stanowi dla niego uogólnienia rozproszonych danych, ani nie jest oznaczeniem cech wspólnych w zbiorze desygnatów" (98).

"[...] ale był przecież daleki od lekceważenia empirycznej rzeczywistości. Uważał, że filozofia nie może nie odnosić się w ogóle do tego, co empiryczne. Chodzi raczej o to, by poznanie pojęciowe dało podstawę do oceny tego, co empiryczne, pod względem prawdziwości" (98).

"Ma ono [pojęcie] służyć wartościowaniu zjawisk, które posiadają cechy zmysłowe, ale których charakterystyka nie sprowadza się do zmysłowych własnościwości. Poznanie pojeciowe ma ujawnić obiektywny sens realnych zjawisk i wskazać, do jakiego stopnia poszzcególne zjawiska są zgodne z ich sensem i prawdą" (99).

"Poznanie pojęciowe polega właśnie na tworzeniu teoretycznych modeli nie na drodze indukcyjnych uogólnień, lecz dzięki myślowym analizom związków i zależności między określeniami. [...] Modele, które w tym poznaniu powstają, stanowią w przekonaniu Hegla nie sztuczne konstrukcje, wznoszone przez podmiot, lecz składniki rzeczywistego porzadku świata, objawy jego rozumności" (99).

"Poznanie takie [pojęciowe] pozwala na ocenę stopnia rozumności zjawisk, czyli na ustalenie ich prawdziwości" (100).

"[...] teoriom pojęcia jako abstrakcyjnego uogólnienia danych" (101).

"[...] nieokreśloność absolutu skłania Schellinga do przyznania intuicji jedynego poznawczego kontaktu z absolutem. Jest to w ocenie Hegla wiedza ezoteryczna, elitarna i niesprowdzalna, a to, co jako aboslut dotyczy wszystkich, powinno też być wszystkim dostępne, powinno być poznawalne racjonalnie. Uniwersalność rozumu gwarantuje, że każdy jest w stanie pojąć prawdę rzeczy,...