Inwazja jaszczurów

Mistrzowskie pióro i jedna z moich ulubionych książek. Ironiczne spojrzenie na człowieka i wszystkie jego przywary. Ponadczasowa, bo, niestety, było jak jest.

Dla mnie przesłanie tej książki jest dwojakie. Człowiek jest chciwym i próżnym stworzeniem, które zniszczy świat w pogoni za niewielkimi wygodami. Z drugiej strony Čapek daje jedyne znośne lekarstwo na te przywary - humor.

Mistrzowskie pióro i jedna z moich ulubionych książek. Ironiczne spojrzenie na człowieka i wszystkie jego przywary. Ponadczasowa, bo, niestety, było jak jest.

Dla mnie przesłanie tej książki jest dwojakie. Człowiek jest chciwym i próżnym stworzeniem, które zniszczy świat w pogoni za niewielkimi wygodami. Z drugiej strony Čapek daje jedyne znośne lekarstwo na te przywary -...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka z serii - zaskoczyłem się tak pozytywnie, że daję dziewiątkę z czystym sumieniem:) Ponadczasowe, przerażające i humorystyczne jednocześnie. Tak to chyba jedynie Czesi potrafią pisać. W tej książce jest i rasizm, i faszyzm, i ludzka głupota, i pułapki w jakie bardzo łatwo wpadają demokracje. Autor napisał to w latach 30 XX wieku ku przestrodze. Cóż, przewidział wszystko i został klasykiem zarówno antyutopii, jak i satyry politycznej. No i sf ukazującego walkę ludzkości z innymi rasami. Coś więcej mam dodawać? Polecam nie tylko przeczytać, ale też zakupić i postawić w domowej biblioteczce. Warto.

Książka z serii - zaskoczyłem się tak pozytywnie, że daję dziewiątkę z czystym sumieniem:) Ponadczasowe, przerażające i humorystyczne jednocześnie. Tak to chyba jedynie Czesi potrafią pisać. W tej książce jest i rasizm, i faszyzm, i ludzka głupota, i pułapki w jakie bardzo łatwo wpadają demokracje. Autor napisał to w latach 30 XX wieku ku przestrodze. Cóż, przewidział...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Naprawdę niezła rzecz. Napisana w latach 30 a brzmi jak satyra na współczesność.
Widać czasy się zmieniają a ludzie wciąż tacy sami.

Naprawdę niezła rzecz. Napisana w latach 30 a brzmi jak satyra na współczesność.
Widać czasy się zmieniają a ludzie wciąż tacy sami.

Pokaż mimo to

Bywają książki sezonowe i ponadczasowe. "Inwazja jaszczurów" Karel Čapeka jest właśnie książką ponadczasową. Napisana w 1936 roku, była głównie krzykiem sprzeciwu wobec postępującemu faszyzmowi. Świetny zabieg autora, który przedstawia problem niczym autentyczne wydarzenia, znajdujemy tam quazi artykuły prasowe jak i przedruki fragmentów książek naukowych. Dzisiaj czytać książkę możemy dopatrując się problemów ekologicznych (W książce jaszczury wysadzają wybrzeża aby poszerzyć swoją przestrzeń życiową. Dziś grozi nam zatopienie linii brzegowych z racji ocieplającego się klimatu). To jeden z wątków, ale problem wracającego nacjonalizmu zbliżający Europę Środkową czy USA a i odgłosy na Zachodzie i Wschodzie, bardzo zbliżają dzisiejszą rzeczywistość do lat 30tych ubiegłego wieku. Całość można skierować stwierdzeniem, że czego to człowiek nie zrobi dla zysku nawet że szkodą dla siebie. (W książce jaszczury proponują złoto za odkupienie terenów przybrzeżnych. Dziś oparcie na paliwach kopalnych pozyskiwanie energii). Pamiętać w takich sytuacjach to co powiedział Antoine de Saint-Exupéry "Jeżeli pozwolisz, by robactwo się rozłożyło, rodzą się prawa robactwa. I rodzą się piewcy, którzy będą je wysławiać". Polecam sięgnąć po książkę.

Bywają książki sezonowe i ponadczasowe. "Inwazja jaszczurów" Karel Čapeka jest właśnie książką ponadczasową. Napisana w 1936 roku, była głównie krzykiem sprzeciwu wobec postępującemu faszyzmowi. Świetny zabieg autora, który przedstawia problem niczym autentyczne wydarzenia, znajdujemy tam quazi artykuły prasowe jak i przedruki fragmentów książek naukowych. Dzisiaj czytać...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka napisana z dużym poczuciem humoru, czyta się ja zatem lekko i przyjemnie, choć porusza trudne kwestie społeczne. Według Čapka zachowania ludzkie, a w kontekście lawinowo narastające dominacji niewinnych i pracowitych płazów, również zachowania zwierzęce od wieków są identyczne. Mechanizm dochodzenia do dominacji rasy słabszej, zatrudnianej przez mocniejszą jest uniwersalny, podobnie zresztą jak mechanizmy prowadzący do wojny.

Choć wielu recenzentów uważa, że powieść Čapka "ukazuje niebezpieczeństwa faszyzmu zagrażającemu wartościom humanitarnym i demokratycznym", według mnie książka ta ma głębszy wymiar: dotyczy nas samych i mechanizmów nami rządzących oraz tego, że prowadzą one do takich, a nie innych procesów społecznych. Nasze lenistwo i chęć wykorzystywania innych oraz związane z tym hipokryzja i dwulicowość to składowe natury człowieka. Nie dziwmy się zatem, że społeczeństwa - zbiory tak motywowanych ludzi - mają swoją naturalną dążność, której charakterystycznymi elementami są procesy prowadzące do wojen i rewolucji.

W dalekiej Azji przypadkowo odkryte zostają chętne do pracy jaszczury. Ludzie zaczynają wykorzystywać je jako tanią i pozwalającą się wyzyskiwać siłę roboczą. Zwierzęta okazują się pożyteczne, pracują na rzecz człowieka, aż w końcu ludzie uzależniają się od usług genialnych jaszczurów. Z kolei praca czyni jaszczury coraz mądrzejszymi, przy czym nie przestają się one mnożyć, co sprawia, że zaczynają być niebezpieczne dla ludzi. W końcu dochodzi do dramatycznego konfliktu pomiędzy jaszczurami i ludźmi, a główną rolę w jego eskalacji odgrywają media, których zdolność do wywoływania zbiorowej psychozy Čapek ukazuje bardzo trafnie, a zarazem dowcipnie.

Posłuszne, karne jaszczury, którym przewodzi przerażający Chief-Salamander (widziano w nim obraz Hitlera), żyją we wspólnocie, nie mają ludzkich odruchów, pozbawione są oporów moralnych, zaczynają coraz więcej żądać od ludzi. A ci, nawet wobec tak wielkiego zagrożenia, nie potrafią się porozumieć i sprzymierzyć przeciwko niebezpieczeństwu. Co więcej, zdarzają się przypadki handlu bronią niektórych państw z gadami. Nic dodać nic ująć, ostatnie zdanie to opis Natury Człowieka Uczciwego z Fizyki Życia.

Większość recenzentów koncentruje swoją uwagę na tym, że Čapek przewidział hitlerowski faszyzm. Według mnie przewidział coś więcej, przewidział bowiem tak skomplikowane procesy społeczne jak "bezkrwawe wojny cywilizacyjne", z którymi mamy obecnie do czynienia. Rosnące populacje Turków w Niemczech, Arabów we Francji, Hindusów w Anglii, Latynosów w USA, zapaść demograficzna Polski i Rosji - czym się to wszystko skończy? W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie koniecznie trzeba przeczytać "Inwazję jaszczurów".

Książka napisana z dużym poczuciem humoru, czyta się ja zatem lekko i przyjemnie, choć porusza trudne kwestie społeczne. Według Čapka zachowania ludzkie, a w kontekście lawinowo narastające dominacji niewinnych i pracowitych płazów, również zachowania zwierzęce od wieków są identyczne. Mechanizm dochodzenia do dominacji rasy słabszej, zatrudnianej przez mocniejszą jest...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Łatwość, z jaką czytelnik rozszyfrowuje aluzje polityczne jest źródłem czytelniczej satysfakcji lektury Inwazji jaszczurów:-)

Łatwość, z jaką czytelnik rozszyfrowuje aluzje polityczne jest źródłem czytelniczej satysfakcji lektury Inwazji jaszczurów:-)

Pokaż mimo to

Nie wiem co mnie skłoniło do tego,że ta książka się znalazła na mojej liście i została na czytnik zakupiona i uff.. skończona.
Nie lubię takich klimatów,ale niedokończonych książek też nie lubię. Nie czytało jej się całkiem źle ale nie przemówiła do mnie.

Nie wiem co mnie skłoniło do tego,że ta książka się znalazła na mojej liście i została na czytnik zakupiona i uff.. skończona.
Nie lubię takich klimatów,ale niedokończonych książek też nie lubię. Nie czytało jej się całkiem źle ale nie przemówiła do mnie.

Pokaż mimo to

Tytuł jest oczywiście błędnie przetłumaczony, bo w oryginale chodzi o wojnę z płazami, a jaszczury płazami nie są.
Ale to jedyna rzecz, do której mogę się przyczepić. Bo cała reszta jest wspaniała. Niektórzy mogliby tę książkę nazwać dystopią, bo przestawia czarną wizję przyszłości, ale sam Čapek w przedmowie pisze, że "to nie utopia - to dzień dzisiejszy".

Mógłbym "Inwazję" odnieść do dwu innych znanych dystopii a więc do "1984" i "Nowego wspaniałego świata" ale to byłoby dla Czecha degradacją: jego utwór jest po prostu świetną literaturą, z polotem, poczuciem humoru (gorzkim jak czeskie piwo) i lekką w czytaniu, czego o dziełach dwu Anglików powiedzieć nie mogę. Ich wizje były bardzo jednoznaczne i wręcz "łopatologiczne", zaś Čapek zrobił coś, co jest czytelne, ale wcale nie jednoznaczne. Ewidentnie odnosi się do nazizmu hitlerowskiego ale ograniczenie do tego jednego tematu nie oddaje treści. To jest i o niemocy organizacji międzynarodowych względem agresji, to jest o kolonializmie, to jest o pazerności wielkich korporacji, to jest też o światowych klęskach ekologicznych, to jest także o przywarach Czechów (a jakże!). I to nie jest wcale takie jednoznaczne. Owszem, Hitler przychodzi na myśl od razu, ale to można dopasować do wielu innych sytuacji, także dzisiejszych, więc to jest także trochę o Krymie, to jest trochę o islamistach, to jest trochę o nas.

I najważniejsze: Huxley i Orwell mogli sobie pofantazjować, ich wizje się, póki co, nie spełniły i nie wiemy czy się spełnią (pewnie nie dokładnie) a Czech pisał w zasadzie z początku środka wydarzeń i napisał coś co sprawdziło się niemal dokładnie. Gdyby wydał to w 1945 roku to byłoby świetne. Ale nie mógł wydać wtedy bo od grudnia 1938 już nie żył. Wydał to w 1936 roku a to znaczy, że jego książka jest genialna.

Czytać Čapka! Čapki z głów, panowie!

Tytuł jest oczywiście błędnie przetłumaczony, bo w oryginale chodzi o wojnę z płazami, a jaszczury płazami nie są.
Ale to jedyna rzecz, do której mogę się przyczepić. Bo cała reszta jest wspaniała. Niektórzy mogliby tę książkę nazwać dystopią, bo przestawia czarną wizję przyszłości, ale sam Čapek w przedmowie pisze, że "to nie utopia - to dzień dzisiejszy".

Mógłbym...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

“Inwazja jaszczurów” - Karel Čapek

“Ale wracam do siebie. Chcę się w kiblu schować
Zapomniałem, że kazali je onegdaj pozamykać
Więc ofiary potencjalne widać jak na dłoni
Ofiarę taką waran łatwo dogoni
To jest coś jak z potopem. Teraz nie ma możliwości
Aby się opamiętać. Był czas w przeszłości”

To fragment “Inwazji waranów” Kazika, którego zainspirowała powyższa książka o bardzo zbliżonym tytule.

Jak wyglądałby nasz świat, gdyby nagle okazało się, że nie jesteśmy jedyną tak wysoko rozwiniętą formą życia na naszej planecie? Co by było, gdybyśmy u wybrzeża małej wysepki odnaleźli rozumne jaszczury? Čapek wyjaśnia motywy, które skłoniły go do napisania książki: “Bo przecież to prawda: nie możemy wykluczyć ewentualności, że w sprzyjających warunkach inny rodzaj życia, inny gatunek istot żyjących aniżeli człowiek, mógł stać się motorem rozwoju kulturalnego. Człowiek, z całą swoją cywilizacją i kulturą, z całą swoją historią, rozwinął się z rodziny ssaków; ale można by równie dobrze przyjąć, że podobna energia ewolucji mogła uskrzydlić rozwój innego gatunku istot żywych. Nie jest wykluczone, że w pewnych warunkach pszczoły czy mrówki mogły osiągnąć tak wysoki stopień rozwoju inteligencji, że ich zdolność stworzenia cywilizacji nie byłaby mniejsza niż nasza”.

“Inwazja jaszczurów” to, mimo wszystko, książka o ludziach. Los jaszczurów to nic innego tylko nasza własna historia, widziana w krzywym zwierciadle. Čapek przemyca w swoim dziele wiele odniesień do ówczesnej sytuacji społecznej, ekonomicznej, kulturalnej. Posługuje się w tym celu formami, takimi jak sprawozdanie, depesza czy fragmenty artykułów, wzięte z gazet. Wkłada w usta ówczesnych sław słowa, których oczywiście nie wypowiedziały, tak jak rzekoma wypowiedź Mae West o bohaterach powieści, jaszczurach: “Nie mają zupełnie sex-appealu. I dlatego też nie mają duszy”. Podobnych smaczków jest o wiele więcej, jak chociażby komunistyczna odezwa do towarzyszy płazów.

Nie zapominajmy oczywiście, że książka powstała w roku 1935. Czuć tu atmosferę lęku przed globalnym konfliktem. Sam Čapek zresztą wspomina: “Nie mogę wprawdzie odwrócić groźby, która zawisła nad ludzką cywilizacją, ale nie mogę też jej nie dostrzegać i nie myśleć o niej prawie bez przerwy”. Książka “Inwazja jaszczurów” okazuje się wizjonerska. Niestety. Tak, jak wcześniej “Wojna światów” Wellsa.

“Inwazja jaszczurów” to bardzo bogata znaczeniowo lektura. Warto po nią sięgnąć, żeby zasmakować swoistego czeskiego humoru, zatopić się w bogactwie odniesień kulturalnych i społecznych. Powyższa książka Čapka, podobnie jak “Fabryka absolutu” przepełniona jest gorzką mądrością. Pisarz jest humanistą, stawiającym człowieka w centrum uwagi, a dobro istoty ludzkiej na pierwszym miejscu. I chyba z tego powodu lektura nie straciła nic ze swojej aktualności.

https://www.facebook.com/PiknikNaSkrajuKsiazki/

“Inwazja jaszczurów” - Karel Čapek

“Ale wracam do siebie. Chcę się w kiblu schować
Zapomniałem, że kazali je onegdaj pozamykać
Więc ofiary potencjalne widać jak na dłoni
Ofiarę taką waran łatwo dogoni
To jest coś jak z potopem. Teraz nie ma możliwości
Aby się opamiętać. Był czas w przeszłości”

To fragment “Inwazji waranów” Kazika, którego zainspirowała powyższa...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Stuprocentowa i pełnokrwista satyra na ludzkość. Kapitan żeglugi dalekomorskiej Van Toch znajduje nowy gatunek płazów. Płazy owe okazują się zaskakująco sprytne. Dobroduszny kapitan opiekuje się nimi i uczy obrony przeciw naturalnymi drapieżnikami. W związku z tym Płazy mogą się mnożyć i rozwijać. Początkowo wykorzystywane do poławiania pereł, stopniowo stają się dla wszystkich państw świata tanią siłą roboczą. Jednak powoli zaczynają mieć przewagę liczebną.

Wbrew pozorom Płazy odgrywają marginalną rolę w książce. Powieść jest raczej o ludziach i ich zachowaniu wobec Płazów. Najpierw obchodzą się z nimi jak barbarzyńcy ze zwierzętami. Później okazuje się, że przez swoje bezmyślne prawa, obyczaje, stosunki międzynarodowe i kapitalizm, nie są w stanie przeciwstawić się nowemu gatunkowi, który zaczyna dominować. Tak bardzo prawdziwe - nikt nie jest w stanie racjonalnym myśleniem przebić grubej warstwy norm i dyplomacji, otaczających ludzkość jak kaftan bezpieczeństwa. Udającą, że nic się nie dzieje. Jeśli ktoś chce utożsamiać Płazy z hitlerowskimi Niemcami (nawiązując do przedmowy), to trochę za bardzo upraszcza. Satyra jest o wiele bardziej uniwersalna. Dotyczy naszego sposobu działania, niemocy wobec problemów i wzajemnej nielojalności. "Najgorszym nieszczęściem człowieka jest to, że musiał stać się ludzkością". Mam jednak nadzieję, że trochę z tego wyrośliśmy. Że poszliśmy w dobrym kierunku. Powieść wydaje się być za bardzo przerysowana miejscami, widać, że trochę się postarzała. Z drugiej zaś strony, gdyby tak pomyśleć globalnie, jest wciąż na świecie tyle przykładów naszej głupoty, obojętności, wzajemnej agresji i bezsensownych ograniczeń, że książka Czapka w swej esencji pozostaje aktualna. Satyra jest świetna, autor szaleje, ale mimo wszystko, trochę to mało śmieszne.

Stuprocentowa i pełnokrwista satyra na ludzkość. Kapitan żeglugi dalekomorskiej Van Toch znajduje nowy gatunek płazów. Płazy owe okazują się zaskakująco sprytne. Dobroduszny kapitan opiekuje się nimi i uczy obrony przeciw naturalnymi drapieżnikami. W związku z tym Płazy mogą się mnożyć i rozwijać. Początkowo wykorzystywane do poławiania pereł, stopniowo stają się dla...

więcej

mniej

Pokaż mimo to