Tom artykułów „Studia z dziejów stosunków Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim w XVI-XVII wieku” zawiera 20 tekstów autorstwa historyków polskich i zagranicznych. Łączy je problematyka poświęcona zmaganiom państw jagiellońskich (Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego),połączonych w XVI w. w polsko-litewską Rzeczpospolitą, z Państwem Moskiewskim o dominację w Europie Środkowo-Wschodniej. Na przestrzeni XVI i XVII w. rozgrywały się zasadnicze wydarzenia, w wyniku których podejmowanie strategicznych decyzji co do dalszych losów tego obszaru, zarówno w wymiarze politycznym, jak i militarnym, przesunęło się z tradycyjnych centrów Jagiellonów – Krakowa i Wilna, potem Warszawy, na wschód Europy ku Moskwie. Lektura poszczególnych esejów dostarcza nowych interesujących ujęć oraz interpretacji faktów i procesów historycznych. Sporo uwagi autorzy poświęcili też naświetleniu wydarzeń z zakresu historii militarnej, jak chociażby wspaniałemu zwycięstwu hetmana Żółkiewskiego pod Kłuszynem (4 lipca 1610 r.) czy kampanii pod Cudnowem (1660 r.). (prof. H. Lulewicz)

Przeszłość stosunków polsko-rosyjskich staje się w coraz mniejszym stopniu areną politycznych harców, w coraz większym zaś – naukowych dyskusji sine ira et studio. W nurcie tym należy też sytuować ten tom. Moskwa od końca XV wieku znajdowała się w ofensywie, zdobywając ziemie ruskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, któremu jednak pomocy udzieliła Korona. Obrona przed carem stała się więc podstawową przyczyną zacieśnienia w Lublinie w 1569 r. związku między tymi dwoma państwami. Wraz z powiększeniem Korony o ziemie ukrainne i uzyskaniem przez nią wspólnej granicy z Moskwą – konflikt moskiewsko-litewski przekształcił się w wojnę z Rzecząpospolitą.
Rozprawy pomieszczone w tomie obejmują pierwsze dwa wieki konfliktu, ukazując jego odmienne aspekty i oblicza. Autorzy reprezentują różne kraje i ich historiograficzne tradycje: Rosję, Litwę, Ukrainę, Mołdawię, z przewagą jednak Polski. (prof. A. Zakrzewski)