Historyk w trybach historii. Wspomnienia

Ze wspomnień Holzera wyłania się obraz komunizmu z ludzką twarzą. Autor tłumaczy swoją współpracę z władzą i służbami PRL koniecznością zachowania biologicznej substancji narodu. Również i warunki, w jakich spędził internowanie, bardzo odbiegają od tych, w jakich przyszło je znieść większości więźniów politycznych. Zamiast ścieżek zdrowia, brutalnych metod przesłuchań mamy co najwyżej do czynienia z odosobnieniem i ograniczeniem kontaktów z rodziną. Holzer z jednej strony deklaruje się jako Polak, ale już stwierdzenie o tym, że Polska wyszła z II WŚ jako państwo jednonarodowe odbiera jednoznacznie jako afirmację Holokaustu.

Wspomnienia ujęte zostały w luźnej konwencji, co pozwala na dosyć szybkie przebrnięcie przez całość dzieła. Nie da się jednak ukryć, że najbardziej w napięciu utrzymuje część poświęcona wydarzeniom lat 1939-45, kiedy rodzina autora z różnym nasileniem i, co gorsza, różnym skutkiem, walczyła o przetrwanie. Tu na pierwszy plan wysuwa się postać Ignacego Holzera, ojca autora, który dzięki swojej zaradności, sprytowi, umiejętności dostosowania się do sytuacji, ale i pomocy zaprzyjaźnionych lub poleconych Polaków, uchronił najbliższych od zagłady, pracując w dodatku… dla niemieckiej firmy. Żydowskie pochodzenie autora nie przeszkadza mu, w odróżnieniu przykładowo od JT Grossa, w wystawieniu w miarę obiektywnej oceny postawy Polaków wobec Holokaustu.

Czasy powojenne upływają Holzerowi pod znakiem zaangażowania w ZMP, przy czym autor nieraz daje do zrozumienia, że w początkowych latach powojennych jego błędy na tym polu były pochodną nieuświadomienia politycznego. Późniejsze epizody współpracy z SB Holzer uważa za nieuchronne wobec chęci kontynuowania kariery naukowej i związanymi z nią zagranicznymi wyjazdami. Historyk daje się poznać jako nieugięty przeciwnik lustracji, zwłaszcza tej dzikiej, dokonywanej przez żądnych sensacji dziennikarzy. Niewiele dowiemy się jednak o jego stosunku do lustracji jako takiej, razić może gloryfikacja jednych członków Solidarności kosztem drugich, zwłaszcza z dzisiejszej perspektywy i bieżącej sytuacji politycznej, w ocenie której Holzer również daleki jest od obiektywizmu. Stanowi to niejako potwierdzenie samego tytułu książki, który sygnalizuje zagrożenia dla historyka, zobowiązanego z założenia do bezstronności, która ostatecznie okazuje się nieosiągalna.

ŁS

Ze wspomnień Holzera wyłania się obraz komunizmu z ludzką twarzą. Autor tłumaczy swoją współpracę z władzą i służbami PRL koniecznością zachowania biologicznej substancji narodu. Również i warunki, w jakich spędził internowanie, bardzo odbiegają od tych, w jakich przyszło je znieść większości więźniów politycznych. Zamiast ścieżek zdrowia, brutalnych metod przesłuchań mamy...

Książka jest pozycją niezwykle ciekawą. Jerzy Holzer, z pochodzenia polski Żyd, urodzony w Warszawie w 1930 roku. Historyk i politolog. W swoich wspomnieniach nie omija żadnych wydarzeń ze swojego życia: widzimy szczęśliwie dzieciństwo czasów II RP, wojnę, którą jego rodzina przeżyła bez większych strat (wiele zawdzięczając umiejętnym decyzją ojca ale również i jego przyjaciołom),następnie czasy PRL, które ukazują działalność naukową tamtego okresu. Na końcu czytamy o czasach przewrotu i latach 90-tych i to jak przyjaciele mogą się od nas odwrócić nie znając prawdziwych wydarzeń z naszego życia. Książka uczy i pokazuje, że niby nieciekawa historia życia staje się arcyciekawa ukazując inne aspekty znanej nam historii i polityki. Dzięki swojemu wykształceniu Holzer umiejętnie prowadzi czytelnika poprzez kolejne strony tekstu w ogóle nie pozwalając na nudę! Polecam zwłaszcza ludziom lubiącym historię (każdego okresu) ale i tym, którzy z nią niewiele mają wspólnego. Ujęcie współczesnej historii oczami tak wybitnej postaci zawsze się przydaje do lepszego pojęcia naszych czasów.

a propos ostatnich wydarzeń. Holzer w swojej ostatniej książce napisał: Zamykam jednak tę książkę jednym tylko zdaniem sceptyka, który wątpi w bezkonfliktowość rozwoju historycznego. Pogląd, że <Europejczycy żyli dotąd długo i szczęśliwie> nakeży do równie bajecznych, jak epilogi opowieści o Kopciuszku czy Śnieżynce"

Książka jest pozycją niezwykle ciekawą. Jerzy Holzer, z pochodzenia polski Żyd, urodzony w Warszawie w 1930 roku. Historyk i politolog. W swoich wspomnieniach nie omija żadnych wydarzeń ze swojego życia: widzimy szczęśliwie dzieciństwo czasów II RP, wojnę, którą jego rodzina przeżyła bez większych strat (wiele zawdzięczając umiejętnym decyzją ojca ale również i jego...