Napisaną w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych minionego stulecia "Bibliotekę XXI wieku" można dziś ocenić nie tylko pod względem wartości literackich (tu jest nierówna),ale także jako prognozę (i tu też jest różnie). Książeczka ta jest powrotem do jednego z najciekawszych pomysłów Lema, mianowicie do recenzji fikcyjnych książek z "Doskonałej próżni". Pierwsza z recenzji, zarazem najdłuższa i chyba dla Lema najważniejsza, jest zarazem najsłabsza, najbardziej nietrafiona. Wychodzi w niej na wierzch cała lemowska mizantropia i niechęć do życia (w sensie materii ożywionej). Pesymistyczna prognoza co do możliwości znalezienia we Wszechświecie życia i planet dla niego przyjaznych opiera się tam na wiedzy z poprzedniej dekady, prawie całkowicie zdezaktualizowanej przez odkrycia astronomii w ostatnim ćwierćwieczu, dokonane zwłaszcza dzięki teleskopom kosmicznym. Paleontologia też dołożyła ostatnio swoje do postępu wiedzy, jeśli chodzi o dawne gady. Tekst ten jest przy tym zaskakująco słaby (jak na Lema) pod względem logiki - w jednym miejscu czytamy "gady mezozoiczne nie miały szans na rozwinięcie inteligencji", a w drugim "nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jakie szanse miały na rozwinięcie inteligencji". Gdybym chciał mnożyć byty ponad potrzebę, napisałbym, że istnieje też możliwość, że inteligentne dinozaury powstały, ale istniały zbyt krótko i jeszcze nie zdołaliśmy ich odkryć. Nieporozumieniem jest stwierdzenie, że wymieranie kredowe (które dotknęło m.in. dinozaury) jest największym w dziejach - tym było przecież wymieranie permskie. Druga recenzja, dotycząca przyszłego rozwoju uzbrojenia, jest napisana lepiej i jest też ciekawsza. Zawarte w niej przemyślenia znamy po części z "Niezwyciężonego"; Lem rozwinął je też we "Fiasku". Póki co chyba jeszcze nie zbliżyliśmy się do opisanych tam rzeczy, ponieważ konstrukcja mikroskopijnych "robotów" bojowych działających na zasadzie roju wcale nie jest taka prosta. Nawet jeśli są już prowadzone tego typu prace, z oczywistych powodów nieprędko się o tym dowiemy. Część trzecia, czyli recenzja książki "Jedna minuta", czyli swoistego minutnika statystycznego, jest - przynajmniej na początku - najzabawniejsza i najlepiej się ją czyta. Dodatkowo w dzisiejszych czasach skompilowanie zestawienia informacji o tym, co dzieje się z ludzkością w ciągu minuty jest całkowicie do pomyślenia, podczas gdy w czasach pisania tej książki było raczej niewykonalne. Jednak bardzo szybko uwaga Lema-mizantropa przenosi się na rzeczy nieprzyjemne, tortury, samobójstwa, śmierci, co porusza słabo, skoro się wie, że przytaczane liczby są konfabulacją autora. Na koniec mamy typowe dla Lema kpiny z seksu, co jednak znamy już z "Dzienników gwiazdowych". Wielka szkoda, że z prawdziwą beletrystyką Lem w latach osiemdziesiątych skończył, ale w końcu napisanie tak dobrej rzeczy jak "Fiasko" na pewno nie było prostą robotą. Natomiast defetystyczną publicystykę w duchu czarnowidztwa totalnego można było produkować w tempie paru felietonów na tydzień. Tylko że właśnie dlatego w latach dziewięćdziesiątych przestałem Lema czytać.

Napisaną w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych minionego stulecia "Bibliotekę XXI wieku" można dziś ocenić nie tylko pod względem wartości literackich (tu jest nierówna),ale także jako prognozę (i tu też jest różnie). Książeczka ta jest powrotem do jednego z najciekawszych pomysłów Lema, mianowicie do recenzji fikcyjnych książek z "Doskonałej próżni". Pierwsza z...

Takiej książki jeszcze nie czytałam. Pomysł jest równie interesujący, co oryginalny i… abstrakcyjny, bo Biblioteka XXI wieku, to zbiór napisanych przez Stanisława Lema recenzji książek. Tylko, że te książki nie istnieją – Lem sam sobie je wymyślił!

Biblioteka XXI wieku została wydana we Wrocławiu 1986 roku i zawiera pięć esejów osadzonych w okolicy 2040 roku, które poruszają tematy wszelkie, pod „przykrywką” recenzji dzieł, które nie istnieją (jeszcze). Mówiąc krótko, Lem chciał sobie pofilozofować, tylko nie miał żadnego pretekstu, więc sam go stworzył. Wymyślił swojej w głowie pomysł na książki i go urzeczywistnił od “d… rugiej strony”. 😉

Tematyka, jaką Lem tu porusza, jest niezwykle szeroka. Nie zdawałam sobie dotychczas sprawy z tego, jakim erudytą był autor. Zaczyna od astrofizyki, kosmologii i fizyki, i idzie poprzez religie aż do teorii stworzenia świata.

W Bibliotece XXI wieku znajdziemy też filozofię, statystykę, wojnę, rolę przypadku… Są tu przemyślenia o życiu, moralności i zjawiskach, które są nadal niezwykle aktualne w Polsce. Taka proza do rozważań, pełna celnych spostrzeżeń, ripost i… pokory (choć nie wiem, czy to idealne słowo w tym przypadku). Okazuje się, że pomimo wielkiej wiedzy, Lem ma jej duże pokłady.

Tłumaczenie trudnych rzeczy przychodzi mu z niezwykłą łatwością. Lem operuje tu plastycznymi porównaniami, które pokazują znane i codzienne zjawiska od stron, o których nigdy wcześniej o nich nie myślałam. Np. czy zastanawialiście się kiedyś, dlaczego niektóre narządy mamy podwójnie, a wątroba jest zdolna do regeneracji?

Przyznam, że jak na rok, w którym książka została napisana, to całkiem trafnie przewiduje kierunek, w którym zmierza nasza przyszłość. Przy czym Biblioteka XXI wieku jest bardzo cienka, ale to nic jej nie ujmuje. Wręcz przeciwnie. Pełna jest uroczych “zdanek” i bon motów, wywołujących mimowolny uśmiech na twarzy, czy zdumienie swoją trafnością.

W ten oto sposób Lem, stał się zaraz po Słonimskim, moim drugim ulubionym felietonistą/eseistą/twórcą krótkich form. 😉 Choć książka niby dość stara, to polecam bardzo.

Takiej książki jeszcze nie czytałam. Pomysł jest równie interesujący, co oryginalny i… abstrakcyjny, bo Biblioteka XXI wieku, to zbiór napisanych przez Stanisława Lema recenzji książek. Tylko, że te książki nie istnieją – Lem sam sobie je wymyślił!

Biblioteka XXI wieku została wydana we Wrocławiu 1986 roku i zawiera pięć esejów osadzonych w okolicy 2040 roku, które...

Biblioteka XXI wieku stanowi, nie jedyny z resztą w twórczości Lema, zbiór fikcyjnych recenzji do nie istniejących książek:
- Das kreative Vernichtungsprinzip. The World as Holocaust
- Weapon Systems of The Twenty First Century or The Upside-down Evolution
- Jedna minutaJ . Johnson and S. Johnson: One human minute, Moon Publishers, London - Mare Imbrium - New York 1985
Lem z właściwym sobie kunsztem i biegłościom tworzy przed czytelnikiem apokryficzną koncepcję świata i człowieka. Jednocześnie cały czas pozostajemy na granicy absurdu i rzeczywistości.

Biblioteka XXI wieku stanowi, nie jedyny z resztą w twórczości Lema, zbiór fikcyjnych recenzji do nie istniejących książek:
- Das kreative Vernichtungsprinzip. The World as Holocaust
- Weapon Systems of The Twenty First Century or The Upside-down Evolution
- Jedna minutaJ . Johnson and S. Johnson: One human minute, Moon Publishers, London - Mare Imbrium - New York 1985
Lem...

U Lema często nie bardzo wiadomo z jakim gatunkiem literackim mamy do czynienia. Biblioteka to zbiór kilku tekstów będących najczęściej polemiką z fikcyjnymi dziełami literatury przyszłości. Mindfuck. Wrażenie robi to, że choć napisane na początku lat 80' robią wrażenie całkiem współczesnych obserwacji. Pojawia się nawet pojęcia "przestępstwa elektronicznego" - choć u Lema kojarzone jest ono z oszukiwaniem w ruletce :) (poprzez komputerowe wyliczanie możliwych trafień).

Czyta się całkiem nieźle mimo kwiecistego języka i zdań wielokrotnie złożonych. Książka z cyklu "ciekawostki". Jeśli wpadnie w ręce można poświęcić jej chwilę czasu.

U Lema często nie bardzo wiadomo z jakim gatunkiem literackim mamy do czynienia. Biblioteka to zbiór kilku tekstów będących najczęściej polemiką z fikcyjnymi dziełami literatury przyszłości. Mindfuck. Wrażenie robi to, że choć napisane na początku lat 80' robią wrażenie całkiem współczesnych obserwacji. Pojawia się nawet pojęcia "przestępstwa elektronicznego" - choć u...

Bardzo dobra konsekwencja. Jak zwykle.

Bardzo dobra konsekwencja. Jak zwykle.

Dobra

Dobra